Καλοί πολίτες

16:14 24/12/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Κρίμα, είχε ξεκινήσει πολύ καλά το 1863 η βασιλεία του Γεωργίου Α’ του οίκου Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg: οι Έλληνες πολιτευτές που συγκρότησαν την εθνοσυνέλευση μετά την έξωση του Όθωνα κατήρτισαν σύνταγμα κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους –χωρίς Γερουσία και Συμβούλιο Επικρατείας που θα μετρίαζε την εξουσία τους– αποδέχτηκαν πολύ νωρίς την ειρηνική εναλλαγή στην εξουσία και συμφώνησαν με τον βασιλιά στην τήρηση της αρχής της δεδηλωμένης.

Η Ελλάδα

αποτελούσε πραγματικά πρότυπο δημοκρατικής πολιτείας στα Βαλκάνια κατά τα 50 χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α’, αν θυμηθούμε τα συνεχή πραξικοπήματα, δολοφονίες και εναλλαγές δυναστειών στις γειτονικές Σερβία και Βουλγαρία.

Το κομματικό σύστημα, ασκούσε μεν βία στους ψηφοφόρους-πολίτες, λειτουργούσε όμως στη βάση των σχέσεων πελατείας-προστασίας στο εσωτερικό του, αποτελούσε «πολιτικό καρτέλ οικογενειών», έναν αιώνα πριν την εμφάνιση του όρου «καρτέλ κομμάτων». Λίγες τριβές υπήρξαν μεταξύ Θρόνου και πολιτικών, μικρές οι βασιλικές αυθαιρεσίες.

Όλα αυτά άλλαξαν όταν δύο νέοι παίκτες ανέλαβαν πρωταγωνιστικούς ρόλους: οι συνομήλικοι σχεδόν Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Κωνσταντίνος Α’. Πεπειραμένοι και οι δύο σε πολιτικές ίντριγκες: ο Βενιζέλος το 1906 είχε εκδιώξει τον αδελφό του Κωνσταντίνου πρίγκηπα Γεώργιο από την Κρήτη, ο Κωνσταντίνος είχε συντελέσει στην καθαίρεση του Τρικούπη από την πρωθυπουργία το 1895.

Και η αρχή των σχέσεων Θρόνου-Βενιζέλου πολύ καλή ήταν: ο Κρητικός παράκλητος λαού και στρατού είχε αρνηθεί να είναι συντακτική η εθνοσυνέλευση του 1910 –άρα να τεθεί θέμα μοναρχίας–, ο Γεώργιος του ανέθεσε την πρωθυπουργία με το μεγάλο προνόμιο του «δικαιώματος διάλυσης» και θριάμβευσε στις εκλογές.  Ο Βενιζέλος ανταπέδωσε καταργώντας το κύριο αίτημα και κεκτημένο των κινηματιών του 1909 που τον είχαν φέρει στην εξουσία, επαναφέροντας τους πρίγκιπες στον στρατό και πρώτον πρώτον τον Κωνσταντίνο.

Οξύνους, διορατικός, τολμηρός –σχεδόν τυχοδιώκτης–  πολιτικός ο Βενιζέλος, «Κρητική αλεπού» κατά τον Κλεμανσώ. Μεγαλοπρεπής, δυσκίνητος  μικρών δυνατοτήτων πέραν της χρήσης δύναμης που –νόμιζε ότι– είχε ο Κωνσταντίνος, τυπικό «λιοντάρι» στην κλασική περιγραφή των εδραιωμένων ελίτ που τελικά τις ανατρέπουν οι «αλεπούδες».

Η σύγκρουση των δύο ανδρών δημιούργησε βαθιά τομή, επηρέασε για δεκαετίες την πολιτική ζωή της χώρας.

Κυρίως κατά το μεσοπόλεμο αλλά οι συνέπειες έφθασαν ως το 1967: ο διχασμός βενιζελικών-βασιλικών και ο έλεγχος του στρατού από τη μία ή την άλλη παράταξη βρίσκεται στη ρίζα της «Αποστασίας του 1965» και της δικτατορίας που την ακολούθησε.

Ο Κωνσταντίνος Β’ φέρθηκε σαν τον παππού του μόνο που η απέναντί του αλεπού δεν ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου, όπως νόμιζε, αλλά ο Γεώργιος Παπαδόπουλος.

Πέρασαν αυτά, και μη χειρότερα, ας ευχηθούμε «καλοί πολίτες» στη οικογένεια Ντε Γκρες.