Ο Γιάννης Μαργαρίτης ψάχνει το «Υλικό Καποδίστριας»

13:38 6/9/2021 - Πηγή: Τα Νεα

Το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Καλαμάτας, μετά από παραγγελία της Περιφέρειας Πελοποννήσου για τον εορτασμό των 200 Χρόνων από την Επανάσταση του 1821 και σε  συνεργασία με το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Ρούμελης, παρουσιάζει την παράσταση "Υλικό Καποδίστριας", μια θεατρική σύνθεση του Γιάννη Μαργαρίτη, σε σκηνοθεσία του ιδίου. Πρωταγωνιστούν οι Νίκος Ορφανός, Χρυσάνθη Δούζη, Δημήτρης Καλαντζής, Γιώργος Τσαπόγας, Άρης

Τσαμπαλίκας και Γιάννης Μαργαρίτης.

Η παράσταση, η οποία ταξιδεύει αυτό το καλοκαίρι σε περισσότερους από 25 σταθμούς σε όλη την Ελλάδα (επόμενοι σταθμοί: Θερμοπύλες (4/9), Άργος (11/9), Ναύπλιο (12/9), Αττικό Άλσος (13/9) και Καλαμάτα (15/9)), διερευνά με σύγχρονο και απόλυτα θεατρικό τρόπο την άγνωστη σε πολλούς προσωπικότητα του πρώτου κυβερνήτη του ελληνικού κράτους, τον οποίο ο λαός αγάπησε σαν πατέρα, την επίδραση της προσωπικότητας και του έργου του σε όλη την Ευρώπη, τον μεγάλο του έρωτα με την Ρωξάντρα Στούρτζα, αλλά και τις πολιτικές του παρακαταθήκες

Μέσα σε έναν ιδιαίτερης ματιάς εικαστικό χώρο, πέντε ηθοποιοί και ένας σκηνοθέτης, έχοντας στα χέρια τους ένα μεγάλου όγκου ιστορικό υλικό, δημιουργούν μια παράσταση για έναν μεγάλο έρωτα, μια μεγάλη θυσία και μια μεγάλη προδοσία, με τον Ιωάννη Καποδίστρια, τη Ρωξάντρα Στούρτζα, τον Τσάρο Αλέξανδρο, τον Κλέμενς Φον Μέτερνιχ, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τον Ανδρέα Μιαούλη, να εμπλέκονται στον αφηγηματικό ιστό της, σε μια αποκαλυπτική διαδρομή στη Βιέννη, την Αγία Πετρούπολη, την Οδησσό και το Ναύπλιο. Μια μουσική παράσταση-έκπληξη, που συνδυάζει τον ιστορικό στοχασμό με την προοπτική και το κοίταγμα στο μέλλον. Πώς ξεκίνησε το νέο ελληνικό κράτος; Πώς φθάσαμε ως εδώ; Τι ονειρευόμαστε για το μέλλον;

H Ρωξάντρα Στούρτζα αποχαιρετά τον Ιωάννη Καποδίστρια, όταν αυτός φεύγει για να αναλάβει τη θέση του πρώτου κυβερνήτη του νέου ελληνικού κράτους. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, το ορφανοτροφείο της Αίγινας, η επανάσταση της Ύδρας και των Μανιατών εναντίον του, η κατάληψη και η ανατίναξη του στόλου από τον Μιαούλη, η σχέση του Καποδίστρια με τον Κολοκοτρώνη, αλλά και το πρώτο του ταξίδι στην Αγία Πετρούπολη, η συνάντησή του με τον Τσάρο, η δημιουργία του συντάγματος της Ελβετίας, το συνέδριο της Βιέννης, η σημαδιακή συνάντησή του με τη Ρωξάντρα, η σχέση του με τον Γκαίτε, η δολοφονία του από τους Μαυρομιχαλαίους και ο σπαρακτικός αποχαιρετισμός της Ρωξάντρας σε μια παράσταση “παραβάσεων”, σε ένα ταξίδι που αναβιώνει το όραμα και την πορεία της εμβληματικής προσωπικότητας του Ιωάννη Καποδίστρια, χάρη και στη ζωντανή συμμετοχή του κοινού.

Ο Γιάννης Μαργαρίτης μιλάει στα «Νέα» για την παράσταση και τον Καποδίστρια.

Τι έρευνα χρειάστηκε να κάνετε για τον Καποδιστρια; Σε ποιο υλικό βασιστήκατε στην παράσταση;

Μετά την απόφαση να ανεβάσουμε παράσταση με θέμα τον Ιωάννη Καποδίστρια για να συμμετάσχουμε στον εορτασμό για τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821, συγκεντρώθηκε ένα πραγματικά πολύ μεγάλο υλικό, από κει και ο τίτλος του έργου “Υλικό Καποδίστριας”, από ιστορικά συγγράμματα, αλληλογραφίες, ημερολόγια, μελέτες, ιστορικά ντοκυμαντέρ, θεατρικά έργα. Το θέμα ήταν με ποιο τρόπο αυτό το υλικό θα μετουσιωνόταν σε θεατρική παράσταση. Επέλεξα να κάνω παράσταση αυτό που συνέβαινε στην πραγματικότητα. Ένας θίασος που έχει το υλικό για τον Καποδίστρια και προσπαθεί να το μετουσιώσει σε παράσταση. Έδωσα την μορφή ενός κινηματογραφικού σεναρίου με γρήγορες εναλλαγές εικόνων και καταστάσεων, με ελεύθερη μεταφορά, μπρος - πίσω, στον χρόνο. Το κείμενο της παράστασης άλλαξε αρκετές φορές πριν από την τελική του μορφή. Επεισόδια έμπαιναν και έβγαιναν από το σώμα του έργου. Μερικά πράγματα άλλαξαν και κατά την διάρκεια των προβών βλέποντας στην πράξη αυτό που φανταζόμουν όταν το συνέθετα. Χρωστάω πολλά στην μεγάλη ιστορικό Ελένη Κούκου που ασχολήθηκε ιδιαιτέρως με τον Καποδίστρια, στο έργο του Γ.Θεοτοκά “Αντάρα στ Ανάπλι”, στην Ρωξάντρα Στούρτζα, τον μεγάλο έρωτα του, που με το ημερολόγιο της και την αλληλογραφία της μαζί του, φανέρωσε μια άγνωστη πλευρά του.

Ποιες στιγμές της ζωής του Καποδίστρια περνάνε από τη σκηνή; Μένετε πιστοί στα ιστορικά δεδομένα ή προσθέτε στοιχεία μυθοπλασίας;

Στιγμές από τα τρία χρόνια διακυβέρνησης, το συνέδριο της Βιέννης που καθόρισε το μέλλον της Ευρώπης και που ο Καποδίστριας, σαν εκκολαπτόμενος υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας, έδωσε πραγματικό αγώνα για τα συμφέροντα της Ελλάδας, η σύγκρουση του με τον Μέττερνιχ, οι ελάχιστες στιγμές που βρέθηκε με την Ρωξάντρα Στούρτζα, το ταξίδι στην Αγία Πετρούπολη και η επαφή με τον Τσάρο και τέλος η προδοσία του Αντρέα Μιαούλη, η ανατίναξη του στόλου και η δολοφονία του. Όλα τα ιστορικά στοιχεία που παρατίθενται είναι απολύτως πραγματικά, με πολλαπλό έλεγχο και διασταύρωση στοιχείων. Βεβαίως υπάρχουν και στοιχεία μυθοπλασίας σε ότι αφορά στους διαλόγους των ηρώων. Δεν γνωρίζω, για παράδειγμα, τι ακριβώς είπαν ο Καποδίστριας και ο Κολοκοτρώνης. Βάσει όμως των ιστορικών δεδομένων φτιάχτηκε ένας θεατρικός διάλογος.

Σ' αυτήν την συνάντησή σας με τον Καποδίστρια, ποια στοιχεία του σας γοητεύουν;

Ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν μια σπουδαία και πολύ ιδιαίτερη προσωπικότητα. Ιδιαίτερα ευφυής και διορατικός, διέπρεψε σχεδόν σε όλες τις διπλωματικές αποστολές που ανέλαβε όσο υπηρετούσε στο Υπουργείο εξωτερικών της Ρωσίας, είτε σαν βοηθός είτε σαν Υπουργός εξωτερικών. Η Ελβετία ακόμα τον τιμά για το Σύνταγμα της αλλά και για την ίδια της την ύπαρξη. Έδωσε τα πάντα, προσωπική ευτυχία, περιουσία, ζωή για αυτό που πίστευε, την ύπαρξη και την οργάνωση του νέου Ελληνικού Κράτους. Ενός κοινωνικού Ευρωπαϊκού κράτους. Οραματίστηκε και πίστευε από τότε σε μια ενωμένη Ευρώπη. Αν και απόλυτα πιστός ορθόδοξος Χριστιανός, υπερασπιζόταν την ανεξιθρησκεία, πάλεψε για την κατάργηση της δουλείας. Πολύ σημαντικό στοιχείο της προσωπικότητας του ήταν η πίστη του στην καλλιέργεια και στην μόρφωση που απελευθερώνει πραγματικά τον άνθρωπο.

Έκανε ότι μπορούσε για να μορφωθούν όσο το δυνατόν περισσότερα ελληνόπουλα.

Δυστυχώς, προσωπικά συμφέροντα, αντιζηλίες και οπισθοδρομικές απόψεις, οδήγησαν στην άδικη δολοφονία του.

Στην επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση, η ενασχόληση με τον Καποδίστρια τι προσέφερε σε σας και τι φιλοδοξείτε να προσφέρει στο κοινό;

Η μνήμη είναι πολύ σημαντικό κομμάτι για την συνέχεια της ίδιας της ζωής. Η επέτειος των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821 είναι μια μεγάλη ευκαιρία για την πιο συνειδητή ενεργοποίηση του μηχανισμού της μνήμης. Τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Γνωρίζοντας όσο το δυνατόν πληρέστερα την καταγωγή μας και τους μηχανισμούς που διέπουν την ίδια μας την ύπαρξη σαν κοινότητα, μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε την πορεία μας στον χρόνο. Η μελέτη του παρελθόντος μας οδηγεί στο μέλλον. Μας βοηθά στην βαθύτερη κατανόηση και στην χαρτογράφηση νέων δρόμων που θα περιέχουν τα νέα μας λάθη και όχι την επανάληψη των παλαιών. Όσον αφορά τώρα ένα έργο τέχνης όπως είναι μια παράσταση με θέμα και άξονα μία ιστορική περίοδο, εδώ προσμετράται και το συναισθηματικό απόθεμα που περιέχεται στις πράξεις, η αθέατη πλευρά γεγονότων που η τέχνη με ορμή και δύναμη έρχεται να εικάσει, δίνοντας ερμηνείες που μπορεί να μην έχουν την επιστημονική τεκμηρίωση, δίνουν όμως τροφή στο συναισθηματικό βάρος της προσέγγισης. Ελπίζω τα πολύ μεγάλα προβλήματα της περιόδου που διανύουμε, η πανδημία και η πύρινη λαίλαπα του φετινού καλοκαιριού να αφήσουν λίγο χώρο, στα 200 χρόνια ενός μοναδικού αλλά και τόσο ιδιαίτερου εορτασμού που θέλει να ενεργοποιήσει την μνήμη και την Αλήθεια.