Ο Κωστής Καπελώνης είναι «Oλο σπίτι, κρεβάτι κι εκκλησία»

15:42 13/12/2018 - Πηγή: Τα Νεα

Aπό τη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε την πορεία του το εμβληματικό έργο των Ντάριο Φο και Φράνκα Ράμε «Όλο σπίτι κρεβάτι κι εκκλησία» του Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν. Τώρα, πια όμως επέστρεψε στη βάση του, στην οδό Φρυνίχου για να συνεχίσει τις παραστάσεις κάθε Δευτέρα και Τρίτη σε σκηνοθεσία Κωστή Καπελώνη και μουσική Σταμάτη Κραουνάκη.

Μετά, θα περιοδεύσει σε επιλεγμένες πόλεις, στο πλαίσιο της επικοινωνίας του Θεάτρου Τέχνης με το κοινό εκτός Αθηνών, ξεκινώντας από την Πάτρα στις 4 Ιανουαρίου 2019.

Το έργο πραγματεύεται την κατάσταση της γυναίκας στον σύγχρονο «πολιτισμένο» κόσμο. H κατάσταση της γυναίκας είναι παντού και πάντα ίδια. Γυναίκες, αδελφές, μητέρες, φίλες, με ανάγκη για αγάπη και σεβασμό. Μια κραυγή απόγνωσης και σημαία επανάστασης. Σεξουαλική δουλεία και εξέγερση στην κοινωνική και οικογενειακή καταπίεση. Το ισχυρο αδύναμο φύλο ανά τους αιώνες. Ένα ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί.

Ένα έργο με λόγο καθημερινό και υπερβατικό που ακουμπάει στην καρδιά, αλλά δίνει γροθιά στο στομάχι. Όλοι μας σε όλες τις φράσεις. Τόσο τρομακτικά οικείο. Ένα υπέροχο κράμα, με δραματικό γέλιο και κωμικό δάκρυ.

Το έργο πρωτοανέβηκε το 1977, με τη Φράνκα Ράμε να παίζει όλους τους ρόλους. Έκτοτε παίζεται συνεχώς σε όλο τον «πολιτισμένο» κόσμο. Εδώ, στη σκηνή ανεβαίνουν οι Τζένη Κόλλια, Αντωνία Καμπάκου, Γιάννα Μαλακατέ και Ράνια Παπαδάκου.

Ο Κωστής Καπελώνης μιλάει στα «Νέα» για την παράσταση που έστησε, το γυναικείο ζήτημα και το ανδρικό κοινό.

1.Πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση;

Συνήθως οι παραστάσεις που σκηνοθετώ προκύπτουν από επιθυμίες του θεάτρου που τις φιλοξενεί ή από επιθυμίες και όνειρα συνεργατών. Το Όλο Σπίτι Κρεβάτι κι Εκκλησία ήταν πάλι ένας συνδυασμός αυτών των δυο. Δηλαδή ξεκίνησε από μια ομάδα γυναικών ηθοποιών και την επιθυμία της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Θεάτρου Τέχνης, της Μαριάννας Κάλμπαρη, να κάνουμε μια παράσταση κατάλληλη να παιχτεί στο Θέατρο Τέχνης και παράλληλα να μπορεί να περιοδεύσει σε πόλεις εκτός Αθηνών στη διάρκεια του χειμώνα. Το έργο λοιπόν κάλυπτε τις ανάγκες του θιάσου και συγχρόνως είναι μια κωμωδία που μπορεί να ψυχαγωγήσει, αλλά και να θέσει κοινωνικά ερωτήματα και να σχολιάσει σύγχρονες αρνητικές συμπεριφορές.

2.Στο κέντρο της παράστασης βρίσκεται το γυναικείο ζήτημα στον «πολιτισμένο» κόσμο. Γιατί επιλέγετε τη συγκεκριμένη στόχευση; Δεδομένου ότι πολλές φορές τα όσα συμβαίνουν εδώ δεν διαφέρουν και από την υπόλοιπο κόσμο.

Το έργο γράφτηκε τη δεκαετία του ‘70, προφανώς εμπνευσμένο από την τότε ιταλική πραγματικότητα. Μια ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Τα κινήματα υποστήριξης των γυναικών, αλλά και των κοινωνικών ανισοτήτων ήταν τότε στην πρώτη γραμμή της πολιτικής. Κάτι που νομίζω ισχύει και στην εποχή μας, λόγω των επιπτώσεων που έχει η οικονομική κατάσταση σε μεγάλα στρώματα των κοινωνιών του δυτικού κόσμου. Τα προβλήματα των γυναικών στις αναπτυσσόμενες ή υποανάπτυκτες χώρες είναι μάλλον διαφορετικά και οπωσδήποτε κατά πολύ εντονότερα.

3.Για ποια θέματα επιλέγετε να μιλήσετε επί σκηνής που να αγγίζουν τη σύγχρονη γυναίκα και την αντιμετώπισή της;

Σε όλη του δραματουργία του ο Ντάριο Φο στοχεύει, χρησιμοποιώντας το γέλιο, να καταγγείλει, να αφυπνίσει, να ξεβολέψει τη βολεμένη αστική κοινωνία. Στο συγκεκριμένο έργο, αφού ήταν γραμμένο ειδικά για τη Φράνκα Ράμε, επικεντρώνεται στα γυναικεία ζητήματα, κυρίως στην σεξουαλική καταπίεση της γυναίκας και στις ενδοοικογενειακές συντηρητικές αντρικές συμπεριφορές εναντίον των γυναικών, ασκώντας όμως και έντονη κριτική στα κόμματα (ακόμη και στο κομμουνιστικό, του οποίου ήταν μέλος), στην εκκλησία και σε όλους τους μηχανισμούς της εξουσίας.

4.Το έργο παρουσιάστηκε το 1977 για πρώτη φορά. Βλέπετε να έχουν αλλάξει πολλά πράγματα ως προς τη θέση της γυναίκας από τότε;

Η εικόνα της γυναίκας μπορεί να έχει αλλάξει, με την είσοδο πολλών γυναικών στους επαγγελματικούς χώρους και σε θέσεις οικονομικής ή πολιτικής εξουσίας, σε σχέση με τη δεκαετία του 70, αλλά ακόμη παραμένουν δομές και συμπεριφορές καταπίεσης της γυναίκας σε μεγάλη κλίμακα. Οι νοοτροπίες δυστυχώς θέλουν πολύ χρόνο για να αλλάξουν. Ακόμη ο άνδρας είναι ακόμη το ισχυρό φύλο, ακόμη υπάρχουν διακρίσεις αμοιβής, αποδοχής και κυρίως μέσα στην οικογένεια οι συνθήκες είναι συχνά προβληματικές.

5.Τότε, όλους τους ρόλους τους έπαιζε μία μόνο ηθοποιός. Τώρα, τους μοιράζετε. Γιατί αποφασίσατε να το κάνετε αυτό;

Οι μονόλογοι που έχουν γραφτεί από την Ράμε και τον Φο κάτω από αυτό τον τίτλο έχουν συνολικά διάρκεια πάνω από τρεις ώρες. Η Ράμε έπαιζε το έργο όχι μόνο σε θέατρα, αλλά και σε εργοστάσια, πανεπιστήμια κλπ και δεν έπαιζε ποτέ όλους τους μονολόγους. Πολλές φορές έπαιζε μόνο έναν ή δύο, με εισαγωγικά κείμενα για τον κάθε μονόλογο, και μετά ακολουθούσε συζήτηση με το κοινό. Εμείς επιλέξαμε τέσσερις από αυτούς τους μονολόγους να τους παίξουν διαφορετικές ηθοποιοί, από τη μια για να αποφύγουμε το one woman show, κι απ’ την άλλη να δούμε στο έργο μια ποικιλία γυναικών και θεμάτων. Ίσως έτσι να είναι αποτελεσματικότερη η ταύτιση των θεατών με τα θέματα που θίγονται και να αποκτήσει το έργο μια καθολικότητα. Ως προς τους άνδρες θεατές, θα θέλαμε να έχουν την δυνατότητα να αναγνωρίσουν στα διαφορετικά πρόσωπα μια δίκη τους γυναίκα.

6.Το ανδρικό κοινό που δεν ταυτίζεται με τα γυναικεία προβλήματα, πώς φιλοδοξείτε να αντιληφθεί τα μηνύματα που αυτή περνάει;

Το ανδρικό κοινό θα αντιληφθεί αρχικά την πολιτική διάσταση του έργου και μετά, αν καταφέρουμε να το πετύχουμε, θα αισθανθεί άβολα, γιατί θα αναγνωρίσει τον εαυτό του ανάμεσα στους υπεύθυνους για τα προβλήματα των γυναικών. Ακόμη μπορεί να δει τις σχέσεις καταπίεσης που είναι ανάγλυφες στο έργο και να τις αντιστοιχίσει στις δικές του σχέσεις και συμπεριφορές, έτσι ώστε να υποχρεωθεί να αναλάβει την ευθύνη, για τη βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών που ευθύνονται για την εκμετάλλευση και την καταπίεση των γυναικών, αλλά και όλων των ατόμων σε κοινωνική ή οικογενειακή αδυναμία.