Ο μακρύς δρόμος των Προανακριτικών της ελληνικής πολιτικής σκηνής

16:49 5/3/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Το δυστύχημα των Τεμπών οριοθετείται από χθες εντός Βουλής με τη συζήτηση για σύσταση προανακριτικής επιτροπής και τυχόν ποινικές προεκτάσεις για τον υφυπουργό Χρήστο Τριαντόπουλο. Προφανώς μιλάμε για ένα μπρα ντε φερ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αλλά και για μια κορυφαία διαδικασία όπου η Προανακριτική έχει όλες τις αρμοδιότητες του εισαγγελέα Πρωτοδικών όταν αυτός διενεργεί προκαταρκτική εξέταση. Μια προσομοίωση δικαστηρίου θα λέγαμε.

Οι Προανακριτικές (και τα Ειδικά Δικαστήρια) μπορεί τα τελευταία χρόνια να έχουν εισαχθεί

στον πολιτικό βίο και να θυμόμαστε αρκετά. Στην πραγματικότητα όμως μετά το 1989- 1991 αρχίσαμε να τα συνηθίζουμε. Και μαζί με αυτά μια νέα έκφραση της πολιτικής και κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης που είχε από δάκρυα πολιτικών μέχρι θανάτους σε ζωντανή μετάδοση.

— Πολύ πίσω στην ελληνική Ιστορία ήταν πάντως ο υπουργός Οικονομικών και αγωνιστής του 1821 Νικόλαος Πονηρόπουλος που το 1847 ελέγχθηκε ποινικά για πλαστογράφηση πρωτοκόλλων για την τιμή των σιτηρών. Τελικά δεν παραπέμφθηκε σε δίκη λόγω συμβολής του στον Αγώνα.

— Πολλές δεκαετίες μετά και μόνον ενδεικτικά αλιεύοντας τέτοιες στιγμές, στο ταραγμένο 1965 και μήνες πριν απ’ την Αποστασία και τα Ιουλιανά η Αριστερά της εποχής – η νόμιμη έκφρασή της δηλαδή – η ΕΔΑ προτείνει για παραπομπή τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τους πρώην υπουργούς του Παναγή Παπαληγούρα και Νικόλαο Μάρτη για την υπόθεση της Πεσινέ. Αριστείδης Πρωτοπαπαδάκης, Δημήτριος Χέλμης και Λεωνίδας Μπουρνιάς επίσης αρχικώς ήταν στο κατηγορητήριο μα τελικά δεν παραπέμφθηκαν. Οι τρεις πρώτοι – ανάμεσά τους ο εθνάρχης – παραπέμπονται. Με «γραμμή» μάλιστα από τον Γεώργιο Παπανδρέου στην Ενωση Κέντρου να ψηφίσει κατά συνείδηση. Τον Ιούνιο τελικά μετά τις συνεδριάσεις της Προανακριτικής, οι εκθέσεις της απορρίπτονται από την Ολομέλεια της Βουλής.

— Και πάμε στο περιπετειώδες 1989. Καταρχάς τον Ιούλιο με αφορμή την υπόθεση του καλαμποκιού, οι βουλευτές της ΝΔ καταθέτουν αίτημα για Προανακριτική με στόχο τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Νίκο Αθανασόπουλο. Πήγε Ειδικό Δικαστήριο, καταδικάστηκε και το 1994 του απονεμήθηκε χάρη.

— Βέβαια το 1989 έμελλε να σφραγιστεί από την πιο πολύκροτη υπόθεση της νεότερης πολιτικής Ιστορίας. Η παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου (Σεπτέμβριος ’89) για τις υποκλοπές και στο Ειδικό Δικαστήριο (μαζί με Κουτσόγιωργα, Πέτσο, Ρουμελιώτη, Τσοβόλα) για το σκάνδαλο Κοσκωτά, τα είχε όλα: Μια ανεπανάληπτη πολιτική αντιπαράθεση. Μάχη στον Τύπο. Τηλεοπτική κάλυψη. Σφοδρή σύγκρουση με την τελική αθώωση του Ανδρέα. Η δίκη άρχισε τον Μάρτιο του 1991 χωρίς τον πρώην πρωθυπουργό – δικαζόταν «ωσεί παρών». Σημαδεύτηκε δε από τον θάνατο του Κουτσόγιωργα εντός της αίθουσας και σε ώρα μετάδοσης της διαδικασίας.

— Τον Ιανουάριο του 1994 ήταν η σειρά του ΠΑΣΟΚ να ελέγξει αντίπαλο. Θέμα οι υποκλοπές από Μαυρίκη και Γρυλλάκη και κατηγορούμενος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.

— Δεκαέξι χρόνια μετά η επίσης πολύκροτη υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου καθορίζει το πολιτικό σκηνικό. Θεόδωρος Ρουσόπουλος, Πέτρος Δούκας, Αλέξανδρος Κοντός, Ευάγγελος Μπασιάκος, Κώστας Κιλτίδης και Γιώργος Βουλγαράκης περνούν από την Προανακριτική με πρόταση του ΠΑΣΟΚ. «Γεννηθήκατε πολιτικά ισχυρός, ενώ εγώ είμαι ο γιος ενός ταχυδρόμου», είπε από το βήμα της Βουλής ο Ρουσόπουλος με το βλέμμα προς τον Γιώργο Παπανδρέου, ενώ κανείς τελικά δεν παραπέμπεται στο Ειδικό Δικαστήριο.

— Τον Απρίλιο του 2011 για την υπόθεση τριών γερμανικών υποβρυχίων συγκροτείται Προανακριτική με ελεγχόμενο τον Ακη Τσοχατζόπουλο που επιπροσθέτως με την υπόθεση της Siemens οδηγεί στην καταδίκη του.

— Τον Ιανουάριο του 2013 με αφορμή τη Λίστα Λαγκάρντ η ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ προτείνει εξεταστική κατά των Γιώργου Παπακωνσταντίνου και Ευάγγελου Βενιζέλου. Η Ολομέλεια αποφάσισε τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής μόνο για τον Παπακωνσταντίνου, η οποία οδήγησε και σε Ειδικό Δικαστήριο.

— Η επόμενη υπόθεση είναι αυτή της Novartis, τον Δεκέμβριο του 2018 με εγκαλούμενους τους: Αντώνη Σαμαρά, Παναγιώτη Πικραμμένο (που κάνει μια συγκινησιακά φορτισμένη ομιλία στη Βουλή), Αβραμόπουλο, Λυκουρέτζο, Σαλμά, Λοβέρδο, Γεωργιάδη, Στουρνάρα, Βενιζέλο, Κουτρουμάνη.

— Τον δε Μάρτιο του 2021 με θέμα τις τηλεοπτικές άδειες συστήνεται επιτροπή για τον Νίκο Παππά όπου μετά την παραπομπή του στο Ειδικό Δικαστήριο καταδικάζεται ομόφωνα.