Ο συμβολισμός του συμβολισμού

16:16 16/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Στο βεστιάριο της πολιτικής, ο συμβολισμός βρίσκεται στις μπροστινές κρεμάστρες: ντύνει και «επικοινωνεί» τις πολιτικές Αρχές, μεθοδεύσεις και πρακτικές που θέλει να φαίνεται ότι εκπροσωπεί, συνδέοντάς τες με συναισθήματα που επιδιώκει να διεγείρει. Λέξεις, εικόνες, αντικείμενα, πρόσωπα κόβονται πάνω στο πατρόν του επιθυμητού, σε συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, μηνύματος.

Στη χώρα μας ο ανώτατος πολιτειακός άρχοντας έχει ρόλο και δικαιοδοσίες κυρίως συμβολικές, η επιλογή του όμως από το κατέχον την πλειοψηφία πολιτικό κόμμα δεν είναι καθόλου συμβολική· τα πολιτικά κόμματα δεν ενεργούν

συμβολικά. Τον Μάρτιο του 2020 ο Πρωθυπουργός επέλεξε ως Πρόεδρο της Δημοκρατίας μας ένα πρόσωπο που, με το βιογραφικό του, εκπροσωπούσε μια εξω-πολιτική, δια-κομματική στάση. Μπορεί στο μυαλό του Πρωθυπουργού να εκπροσωπούσε και πολλά άλλα που εμείς δεν γνωρίζουμε, πάντως στα χρόνια που ακολούθησαν το πρόσωπο αυτό τήρησε με αυστηρή προσήλωση την εικόνα εκείνη.

Εσκεμμένα δεν μπαίνω στις προφανείς λεπτομέρειες (ότι το πρόσωπο είναι γυναίκα, ότι με κάθε της ενέργεια σεβάστηκε απαρέγκλιτα το Σύνταγμα, ότι ανανέωσε τον θεσμό με μια νέα διάσταση απλότητας κι αμεσότητας, ότι έφτασε μέχρι τα όρια της επιτρεπτής από τον θεσμό προσέγγισης στον σφυγμό της κοινωνίας χωρίς ποτέ να τα ξεπεράσει), γιατί σημασία έχει ότι σε τίποτα δεν ξέφυγε: ποτέ δεν ξεπέρασε ή αλλοίωσε τον αρχικό της «συμβολισμό». Παρέμεινε το πρόσωπο που επέλεξε ο Πρωθυπουργός το 2020, και είναι το ίδιο που σήμερα ο Πρωθυπουργός αποφάσισε να μην επιλέξει. Και η μη-επιλογή του αποκτά τελικά, για εμάς, τον κορυφαίο συμβολισμό: δεν άλλαξε το πρόσωπο, άλλαξε ο Πρωθυπουργός που το διάλεξε και τώρα το απέρριψε. Αλλαξε ο Πρωθυπουργός που κάποτε είχε την γενναιότητα / αυτοπεποίθηση / ελευθερία να ακολουθήσει τις εσωτερικές του πεποιθήσεις, αλλά τώρα δεν τις έχει – τις γενναιότητες, ίσως και τις πεποιθήσεις. Ή, αν δεν άλλαξε, αποκαλύφθηκε.

Πολλοί σημαντικοί πολιτικοί της Ιστορίας μας είχαν τις «καλές» και «κακές» περιόδους τους – ακόμα και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, κι ας βρίσκεται, ως λέγεται, σταθερά παρών στο εικονοστάσι όλων μας. Γνωρίζουμε αλλά και δεν γνωρίζουμε πώς μικρά γεγονότα και ενέργειες δευτερεύουσας σημασίας μπορούν ν’ αλλάξουν τις εξελίξεις· πώς ένας αιφνιδιασμός μπορεί να προκαλέσει από απογοήτευση, οργή σε ένα ρευστό εκλογικό σώμα που ξεγλιστρά από τις δημοσκοπήσεις και μπορεί, αίφνης, να γυρίσει την πλάτη του. Πώς κάποιες επιλογές, όπως αυτές των εύκολων συμβολισμών, μπορούν να αποδειχθούν απροσδόκητα μοιραίες. Επειδή αυτό που πραγματικά συμβολίζουν είναι κάτι φοβικό, παλιό, και τελικά τρομακτικό.