Οι «γκρίζες ζώνες» του κοροναϊού – Θεωρίες, τοξικές ειδήσεις και κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία

09:42 7/7/2020 - Πηγή: Τα Νεα

Η πρόσφατη αποκάλυψη του in.gr για κυκλοφορία και χρήση ακατάλληλων τεστ αντισωμάτων με σκοπό την ιχνηλάτηση του κοροναϊού επαναφέρει στο προσκήνιο «πληγές» που αφήνει η πανδημία. Επαναφέρει τη συζήτηση που γίνεται εδώ κι έξι μήνες για τις «γκρίζες ζώνες» του ιού, για θεωρίες που διχάζουν και για «τοξικές» πληροφορίες που θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, κι όχι μόνο. Και δεν είναι απλά θεωρίες συνωμοσίας που μπορεί να προκαλούν γέλιο και να γίνονται viral στα social media.

Πρόκειται για ασάφειες και αβεβαιότητες που «γέννησε» η πρωτοφανής παγκόσμια πανδημία και η ανετοιμότητα εν πολλοίς της επιστημονικής κοινότητας να δώσει άμεσες κι εκλαϊκευμένες απαντήσεις.

«Από πού προήλθε ο ιός;». «Ποιος είναι ο ασθενής 0;». «Είναι παγκόσμια συνωμοσία ελέγχου του πληθυσμού;». Θα μας βάλουν μικροτσίπ;». «Υπάρχει τελικά πανδημία ή όλα είναι ψέματα;». Πρόκειται για ερωτήσεις και θεωρίες που δεν ακούγονται απλά σε ακραίους κύκλους αλλά που έχουν βρει ευήκοα ώτα σε εκατομμύρια ανθρώπους. Φυσικά και στην Ελλάδα, όπου οι «ψεκασμένες θεωρίες» αγγίζουν πολλές φορές ακόμη και το 25% με 30% του πληθυσμού.

Εμβόλιο – εξπρές

Μια πρώτη «γκρίζα ζώνη», που θα μας απασχολήσει μέχρι τα Χριστούγεννα, είναι το φάρμακο και το εμβόλιο για τον κοροναϊό. Αντικειμενικά, τα νέα φάρμακα χρειάζονται πολυετείς δοκιμές προτού δοθούν στον πληθυσμό που σήμερα αγωνιά. Αλλο, όμως, αυτό κι άλλο να διασπείρονται «τοξικά» ψέματα του στυλ «ο Μπιλ Γκέιτς θέλει να μας φυτέψει τσιπάκια και να ελέγχει τον κόσμο». Αλλο οι επιφυλάξεις για ένα νέο φάρμακο κι άλλο μια θεωρία που έχει γίνει viral για τη… νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Μάλιστα, επιστήμονες φοβούνται ότι λόγω των «γκρίζων ζωνών» του κοροναϊού θα υπάρξει ενίσχυση του αντιεμβολιαστικού κινήματος συνολικά, βάζοντας σε κίνδυνο την υγεία εκατομμυρίων πολιτών.

2. Φυλετικές διακρίσεις

Ως «πληγή» της πανδημίας μπορεί να χαρακτηριστεί ακόμη και η ρατσιστική αντιμετώπιση του ιού. Μια θεωρία ιδιαιτέρως διαδεδομένη αναφέρει ότι: «Οι έγχρωμοι άνθρωποι κινδυνεύουν τέσσερις φορές περισσότερο να πεθάνουν από τον ιό σε σχέση με τους λευκούς και αυτούς που κατάγονται από την Ανατολή, ενώ διπλάσιος είναι ο κίνδυνος για τους Βρετανούς με πακιστανική ή ινδική καταγωγή».

Αυτό θα μπορούσε να είναι πραγματικό γεγονός αν στηριζόταν στη θεωρία της «ταξικής» επίθεσης του ιού. Οι φτωχότεροι, οι αποκλεισμένοι από τα δημόσια συστήματα υγείας, όσοι ζουν με κακές συνθήκες υγιεινής, ασφαλώς κινδυνεύουν περισσότερο.

Οχι, όμως, να πιστέψουμε στη θεωρία του «κατασκευασμένου ιού» που επιτίθεται σε συγκεκριμένες ομάδες αίματος.

Ακόμη και η ίδια η αμφισβήτηση της ύπαρξης του ιού προκαλεί κινδύνους. Και στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν ότι δεν υπάρχει, που μιλούν για απλή γρίπη και που αρνούνται να πάρουν μέτρα.

3. Θεωρίες συνωμοσίας

Παρά το γεγονός ότι έχουμε ρεκόρ νέων κρουσμάτων παγκοσμίως σε μία ημέρα (πάνω από 212.000), η θεωρία της «ψεύτικης πανδημίας» έχει επεκταθεί σαν… αγέλη.

Δυστυχώς για την επιστημονική κοινότητα, οι θεωρίες συνωμοσίας επεκτείνονται ταχύτατα γιατί μοιάζουν αληθινές, είναι απλές κι έλλογες σε σχέση με την πολυπλοκότητα των ιατρικών όρων.

«Η αποδόμηση μιας «μα..ίας» χρειάζεται 10 φορές περισσότερη ενέργεια από την ανάρτησή της», τονίζουν επιστήμονες καθώς βλέπουν ότι τα social media λειτουργούν ως ιδανικοί «αγγελιαφόροι» των fake news.

Οσο, μάλιστα, αυξάνεται ο φόβος για μια νέα πανδημία, τόσο θα ενισχύεται η νίκη των συνωμοσιολόγων.

4. Τα φάρμακα διά πάσαν νόσον

Ειδικά σε ό,τι αφορά τα φάρμακα αντιμετώπισης του κοροναϊού ή τα τεστ για να βρεθεί η ασθένεια. Ποιος ξεχνά άλλωστε την προτροπή Τραμπ να πίνει ο κόσμος χλωρίνη για να σκοτώσει τον ιό;

Ή τις προτροπές για λήψη φαρμάκων που βρίσκονται ακόμη σε κλινική δοκιμή; Χλωροκίνη και υδροξυχλωροκίνη π.χ. βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της ενημέρωσης, με πολύ κόσμο να σπεύδει να αγοράσει ό,τι είναι κοντά στις ουσίες αυτές.

Στην Ελλάδα, εν μέσω πανδημίας, εξαφανίστηκαν φάρμακα αντιρετροϊκής θεραπείας ή σκευάσματα που χρησιμοποιούνται για άλλες ασθένειες. Οπως εξαφανίστηκε η παρακεταμόλη αλλά και μάσκες και αντισηπτικά που πολλές φορές ήταν ακατάλληλα προς χρήση.

Στη χώρα μας έκαναν… καριέρα θεωρίες αντιμετώπισης του κοροναϊού, όπως η κατανάλωση… σκόρδων, η χρήση λεμονιού μέσα στο νερό κατά τις πρώτες ημέρες της ασθένειας ή ακόμη και ο ψεκασμός με αλκοόλ και η κατάποση πράσινου σαπουνιού. Και φυσικά δεν ξεχνά κανείς τις υποσχέσεις για αντιμετώπιση του ιού μέσω των… κηραλοιφών που έγιναν ανάρπαστες τους προηγούμενους μήνες και γέμισαν οι τσέπες ανυπόληπτων επιχειρηματιών.

5. Το ζωικό βασίλειο

Μια ακόμη «γκρίζα ζώνη» που άφησε αυτή η περιπέτεια είχε να κάνει με το αν ο ιός εξαπλώνεται και μέσω των ζώων. Σε κάποιες χώρες, ίσως και στην Ελλάδα, πολλά οικόσιτα ζώα (σκυλιά, γάτες) εγκαταλείφθηκαν επειδή τα fake news έκαναν λόγο για νόσηση μέσω του ζωικού βασιλείου.

6. Fake news

Τέλος, μεγάλη ζημιά έχει κάνει και η διασπορά ψευδών ειδήσεων που προκαλούν πανικό. Οπως, π.χ., η φημολογία που διακινούνταν μέσω μηνυμάτων ή των social media για νέα καραντίνα περιοχών, για κρούσματα σε συγκεκριμένες περιοχές που ποτέ δεν ανακοινώθηκαν ή για νέο κύμα πανδημίας που έφτασε αλλά που οι επιστήμονες ποτέ δεν επιβεβαίωσαν. Ετσι, ο διαχωρισμός της αληθινής πληροφορίας από τις «τοξικές» ειδήσεις και η επιστημονική αντιμετώπιση της πανδημίας σε σύγκριση με τις θεωρίες συνωμοσίας και τα fake news είναι ίσως πιο μεγάλες μάχες που πρέπει να δοθούν, ακόμη και από την εύρεση του φαρμάκου για τον κοροναϊό.