Ολο και πιο κοντά η Τεχεράνη με τη Μόσχα

06:31 21/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Η συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ Ρωσίας και Ιράν που υπεγράφη μόλις τρεις μέρες προτού ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο εστιάζει την προσοχή σε μια «συμμαχία», η οποία ουσιαστικά διαμόρφωσε το πεδίο της μάχης στην Ουκρανία και ευθυγραμμίζεται στην αμφισβήτηση της διεθνούς τάξης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Ρωσία και Ιράν είχαν στο παρελθόν σχέσεις που πέρασαν από διάφορες φάσεις κυρίως

συγκρουσιακές κι ίσως ακόμη να κινούνται σε μια λεπτή ισορροπία μεταξύ συνεργασίας και δυσπιστίας. Πρόκειται όμως για δύο χώρες που υπόκεινται σε βαριές διεθνείς κυρώσεις που πλήττουν τις οικονομίες τους και τα τελευταία χρόνια εντείνουν τις προσπάθειες προσέγγισης καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία τις έφερε κοντά. Αλλωστε αφότου ο Μπασάρ αλ-Ασαντ εγκατέλειψε τη Συρία, Μόσχα και Τεχεράνη έχουν να αντιμετωπίσουν ένα νέο αγκάθι αποτυχιών και απώλειας επιρροής.

«Η ιδέα να έχουν απέναντί τους τις Ηνωμένες Πολιτείες όχι απλώς ως αντίπαλο αλλά ως στρατηγικό στόχο ολόκληρης της εξωτερικής τους πολιτικής τις έχει φέρει κοντά» τόνισε στο CNN ο Γιον Αλτερμαν, διευθυντής του τομέα Μέσης Ανατολής στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, μιας δεξαμενής σκέψης στην Ουάσιγκτον.

Τεχεράνη και Μόσχα θέλουν να αποτελέσουν αντίβαρο, μαζί με το Πεκίνο και την Πιονγκγιάνγκ, στην αμερικανική επιρροή κι έχουν σφυρηλατήσει στενές σχέσεις, κυρίως στρατιωτικές, αλληλοϋποστηριζόμενες σε πολλά διεθνή θέματα, από τη Μέση Ανατολή μέχρι τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ομως, σε αντίθεση με το σύμφωνο ασφαλείας της Ρωσίας με τη Βόρεια Κορέα, η συμφωνία με το Ιράν δεν απαιτεί από τις δύο χώρες να υπερασπιστούν η μία την άλλη εάν κάποια δεχθεί επίθεση.

Η συμφωνία και τα drones

Τον Ιούλιο του 2022, πέντε μήνες μετά την πλήρη εισβολή του στην Ουκρανία, ο Πούτιν επισκέφθηκε την Τεχεράνη κι ήταν αυτό το πρώτο του ταξίδι εν καιρώ πολέμου εκτός της πρώην σοβιετικής σφαίρας. Η στροφή προς την Τεχεράνη απέφερε καρπούς για τη Ρωσία. Χάρη σε μια συμφωνία που υπογράφηκε μετά από αυτή την επίσκεψη, η Ρωσία παράγει τώρα χιλιάδες επιθετικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed, σχεδιασμένα από το Ιράν, σε ένα εργοστάσιο στο Ταταρστάν.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, αυτά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά του φθοροποιού πολέμου της Μόσχας καθώς σμήνη τέτοιων drones στοχεύουν σε περιοχές αμάχων και ενεργειακές υποδομές σε μια προσπάθεια να κάμψουν την αποφασιστικότητα του λαού της Ουκρανίας και να εξαντλήσουν την αεράμυνα της χώρας. Επίσης, η Μόσχα έχει, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, παραλάβει ιρανικούς βαλλιστικούς πυραύλους.

Αλλαγή δυναμικής

Ωστόσο, δυόμισι χρόνια μετά την επίσκεψη του Πούτιν στην Τεχεράνη, η δυναμική έχει αλλάξει σημαντικά και για τις δύο πλευρές. Η Ρωσία έχει πλέον το πλεονέκτημα στην Ουκρανία και η επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ επιθυμεί να ξεκινήσει συνομιλίες στη βάση της διατήρησης από τη Ρωσία των εδαφών που κατέχει και της καθυστέρησης της προσπάθειας της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Η συνθήκη που υπεγράφη την Παρασκευή από τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και τον ιρανό ομόλογό του Μασούντ Πεζεσκιάν, σύμφωνα με δηλώσεις τους, ανοίγει ένα σημαντικό νέο κεφάλαιο στις σχέσεις των δύο χωρών και δημιουργεί καλύτερες συνθήκες διμερούς συνεργασίας σε πολλούς τομείς. Η Μόσχα εκτιμάται ότι ενίσχυσε την εικόνα της και προσβλέπει στην προώθηση ρωσικού φυσικού αερίου προς το Ιράν ενώ ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας για τη Ρωσία και το Ιράν θεωρεί ότι η ιρανική πλευρά έσπευσε να υπογράψει εν μέσω πολλαπλών απειλών για την ασφάλειά της και ότι κατά βάση υπάρχει δυσπιστία από τους Ιρανούς προς τη Ρωσία. Για τη Ρωσία, επίσης, η προσέγγιση με μια χώρα που μπορεί να βρίσκεται πολύ κοντά στην παραγωγή πυρηνικού όπλου τής προσφέρει ίσως κάποιες εναλλακτικές για κλιμάκωση, ιδίως αν η νέα αμερικανική κυβέρνηση θελήσει να έχει λιγότερες δεσμεύσεις για το Ουκρανικό.