Πολιτική κρίση στην Πορτογαλία – Προς νέες εκλογές μέσα σε μία τριετία

13:03 12/3/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Η κυβέρνηση μειοψηφίας στην Πορτογαλία έχασε την ψήφο εμπιστοσύνης στο κοινοβούλιο, ωθούμενη να παραιτηθεί και οδηγώντας τη χώρα σε τρίτες γενικές εκλογές, μέσα σε τρία χρόνια.

Η ακριβής καταμέτρηση των ψήφων δεν ήταν άμεσα διαθέσιμη, αλλά ο πρόεδρος του κοινοβουλίου, José Pedro Aguiar-Branco, δήλωσε ότι η κεντροδεξιά κυβέρνηση ηττήθηκε.

Η ψήφος εμπιστοσύνης που δεν επετεύχθη

Η κυβέρνηση, μια δικομματική συμμαχία με επικεφαλής το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα

(PSD) και στην εξουσία για λιγότερο από έναν χρόνο, είχε μόλις 80 έδρες στο σημερινό νομοθετικό σώμα των 230 εδρών. Η συντριπτική πλειοψηφία των βουλευτών της αντιπολίτευσης είχε ορκιστεί να την καταψηφίσει.

Η κυβέρνηση ζήτησε την ψήφο εμπιστοσύνης, λέγοντας ότι ήταν απαραίτητη για να «διαλύσει την αβεβαιότητα» σχετικά με το δικό της μέλλον εν μέσω μιας υποβόσκουσας πολιτικής κρίσης που έχει επικεντρωθεί στον σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργό Luís Montenegro και έχει αποσπάσει την προσοχή από την πολιτική, αναφέρει ο Guardian.

Η διαμάχη περιστράφηκε γύρω από πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων στις επιχειρηματικές συναλλαγές του οικογενειακού δικηγορικού γραφείου του Montenegro.

Οι νέες εκλογές είναι πιθανόν να διεξαχθούν τον Μάιο.

Το σκάνδαλο και η αβεβαιότητα των πολιτών

Ο Montenegro, ο οποίος είχε δηλώσει ότι θα έθετε υποψηφιότητα για επανεκλογή αν η κυβέρνηση έπεφτε, αρνήθηκε κάθε αδίκημα. Είπε ότι έθεσε τον έλεγχο της εταιρείας στα χέρια της συζύγου και των παιδιών του, όταν έγινε αρχηγός του PSD το 2022, και δεν έχει εμπλακεί στη λειτουργία της.

Πρόσφατα προέκυψε ότι η εταιρεία λαμβάνει μηνιαίες πληρωμές από μια άλλη εταιρεία που έχει μια σημαντική παραχώρηση τυχερών παιχνιδιών από την κυβέρνηση, μεταξύ άλλων πηγών εσόδων.

Νομοθέτες του Κοινοβουλίου ψηφίζουν κατά της πρότασης εμπιστοσύνης της κυβέρνησης στο κοινοβούλιο στη Λισαβόνα. REUTERS/Pedro Nunes

Οι εκλογές θα οδηγούσαν τη χώρα των 10,6 εκατομμυρίων κατοίκων σε μήνες πολιτικής αβεβαιότητας την ώρα που βρίσκεται σε διαδικασία επένδυσης άνω των 22 δισ. ευρώ (24 δισ. δολαρίων) σε αναπτυξιακά κονδύλια της ΕΕ.

Οι Σοσιαλδημοκράτες ελπίζουν ότι η οικονομική ανάπτυξη που εκτιμάται σε 1,9% πέρυσι, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 0,8%, και ένα ποσοστό ανεργίας 6,4%, που είναι περίπου ο μέσος όρος της ΕΕ, θα διατηρήσουν σταθερή την υποστήριξή τους.

Η Πορτογαλία, εντούτοις, βρίσκεται στο επίκεντρο ενός αυξανόμενου ευρωπαϊκού λαϊκισμού, με ένα ριζοσπαστικό δεξιό κόμμα να καταλαμβάνει την τρίτη θέση στις περσινές εκλογές. Η δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων με την επιστροφή στις κάλπες θα μπορούσε να παίξει στα χέρια του κόμματος Chega (Αρκετά), το οποίο έχει τροφοδοτηθεί από την απογοήτευση για τα κυρίαρχα κόμματα.

Τα μικρότερα κόμματα και η ακροδεξιά

Στις τελευταίες εκλογές το ακροδεξιό κόμμα Chega της Πορτογαλίας κέρδισε 50 έδρες, υπερτετραπλάσιες από τις 12 έδρες που κατείχε προηγουμένως, αναφέρει το Al Jazeera.

Εκείνη την εποχή, ο Montenegro απέκλεισε τη συνεργασία με το Chega, λέγοντας «όχι σημαίνει όχι» στο σχηματισμό κυβέρνησης με το κόμμα, το οποίο έχει κερδίσει ψήφους κάνοντας εκστρατεία σε μια αντιμεταναστευτική πλατφόρμα.

Ο πολιτικός επιστήμονας Adelino Maltez του Πανεπιστημίου της Λισαβόνας δήλωσε ότι οι δημοσκοπήσεις έδειξαν πολύ μικρή αλλαγή στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων από τις εκλογές του Μαρτίου 2024.

«Το πρόβλημα είναι ότι οι νέες εκλογές δεν θα είναι πειστικές… Η AD και οι Σοσιαλιστές είναι ισόπαλοι. Είναι μια κατάσταση που θα τους είναι δύσκολο να διαχειριστούν», δήλωσε ο Maltez.

Ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Luís Montenegro κατά τη διάρκεια της πρότασης εμπιστοσύνης. REUTERS/Pedro Nunes

Μία κεντρώα συμφωνία μεταξύ των Σοσιαλδημοκρατών και των Σοσιαλιστών ήταν η μόνη λύση, παρά τις διαφορές στις πολιτικές τους προτάσεις, είπε. Οι δύο κύριοι αντίπαλοι είχαν μόνο μία φορά μια συμφωνία τέτοιου είδους στο κοινοβούλιο, μεταξύ 1983 και 1985.

«Αν δεν το κάνουν, θα συνεχιστεί η ίδια αστάθεια», δήλωσε ο Maltez.

Παρότι οι πρόωρες εκλογές είναι σχεδόν αναπόφευκτες τώρα, οι ψηφοφόροι δείχνουν ήδη εκλογική κόπωση και απογοήτευση από τους πολιτικούς.

«Αυτό μοιάζει με αστείο, κανείς δεν καταλαβαίνει γιατί γίνονται νέες εκλογές τόσο σύντομα. Οι πολιτικοί κατηγορούν ο ένας τον άλλον, αλλά όλοι τους είναι ανεύθυνοι», δήλωσε ο Joao Brito, ένας 70χρονος συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος στο κέντρο της Λισαβόνας.

Κυβέρνηση και αντιπαράθεση

Όπως έγινε γνωστό, στην αρχή της συζήτησης στο κοινοβούλιο, σχετικά με τη συμπεριφορά του και την υπόθεση με την εταιρεία του, ο πρωθυπουργός είπε ότι έδωσε «διευκρινίσεις» και ότι του υποβλήθηκαν δύο προτάσεις μομφής. «Η επαγγελματική μου δραστηριότητα δεν είχε καμία απολύτως πολιτική επιρροή και η πολιτική μου δραστηριότητα δεν έχει καμία απολύτως επιχειρηματική επιρροή», είπε.

«Ο υπαινιγμός ότι ανακάτεψα την επιχειρηματική και την πολιτική μου δραστηριότητα είναι εντελώς καταχρηστικός, ακόμη και προσβλητικός. Ένα επαναλαμβανόμενο ψέμα δεν γίνεται αλήθεια, αλλά μολύνει το πολιτικό περιβάλλον… από αυτό τρέφεται ο λαϊκισμός», δήλωσε στο κοινοβούλιο πριν από την ψηφοφορία, σύμφωνα με το Reuters.

Ο ίδιος δήλωσε επίσης ότι ήταν διαθέσιμος για «πρόσθετες διευκρινίσεις», είτε στην κοινοβουλευτική εξεταστική επιτροπή, είτε με το γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα ή την Αρχή Διαφάνειας. «Η συνείδησή μου είναι απολύτως καθαρή», τόνισε.

Ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος Pedro Nuno Santos χαιρετά τους φωτογράφους κατά τη διάρκεια της διακοπής της διαδικασίας. REUTERS/Pedro Nunes

Ο πρωθυπουργός ξεκίνησε με μια πρόκληση προς τον αρχηγό των Σοσιαλιστών (PS), εκφράζοντας την προθυμία του να αναστείλει τη συζήτηση εάν ο Pedro Nuno Santos πει ποιες πληροφορίες θέλει να μάθει, με ποια μορφή και σε ποιο χρονικό πλαίσιο, αναφέρει το euronews.

Ο γενικός γραμματέας των Σοσιαλιστών ανταπέδωσε την πρόκληση του Montenegro: «Αποσύρετε την πρόταση εμπιστοσύνης και αποδεχτείτε την κοινοβουλευτική εξεταστική επιτροπή».

«Αυτή η κρίση είναι αποκλειστική ευθύνη του πρωθυπουργού», κατηγόρησε ο Pedro Nuno Santos.

Απαραίτητες οι διευκρινίσεις σε δημόσιο επίπεδο

Σε μια δεύτερη προσπάθεια να πέσουν οι τόνοι, το PSD ζήτησε επίσης να διακοπεί η συνεδρίαση για μισή ώρα, ώστε ο πρωθυπουργός να συναντηθεί κεκλεισμένων των θυρών με τον γενικό γραμματέα του PS (Socialist Party-Σοσιαλισικό Κόμμα), ώστε οι δυο τους να συνομιλήσουν και να βρουν μια λύση.

Ο επικεφαλής του PS, Pedro Nuno Santos, απέρριψε τη συνάντηση με τον Luís Montenegro, επισημαίνοντας ότι οι διευκρινίσεις «πρέπει να γίνονται δημόσια».

«Οι διευκρινίσεις αν ζητηθούν δεν προέρχονται από το PS, οι διευκρινίσεις πρέπει να είναι δημόσιες και γι’ αυτό πρέπει να γίνουν μέσω της κοινοβουλευτικής εξεταστικής επιτροπής», δήλωσε, σύμφωνα με το δημοσίευμα του euronews.

Η κοινοβουλευτική επικεφαλής του PS, Alexandra Leitão, υποστήριξε επίσης ότι «αμέτρητα ερωτήματα» έχουν τεθεί στον πρωθυπουργό με «κάθε είδους τρόπους». «Ο πρωθυπουργός δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να απαντήσει», είπε, λέγοντας ότι αυτό που είδαμε είναι «απόδειξη ότι η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός είναι απελπισμένοι», αναφερόμενη στην αιτούμενη αναστολή.

«Αν θέλετε να δώσετε διευκρινίσεις, κάντε το δημόσια, σύμφωνα με τις δημόσιες, νομικές και κανονιστικές διαδικασίες, είπε η Alexandra Leitão, συμπληρώνοντας «αποσύρετε την πρόταση εμπιστοσύνης».

Το αίτημα για διακοπή των κοινοβουλευτικών εργασιών απορρίφθηκε με τις ψήφους των PS, Chega, BE και PCP να καταψηφίζουν, των PSD, CDS-PP και IL να υπερψηφίζουν και των PAN και Livre να απέχουν.

Πηγή: in