Προσδοκίες και παγίδες στη Νέα Υόρκη

06:46 22/9/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Στη Νέα Υόρκη μετατοπίζεται από την Κυριακή το επίκεντρο του διπλωματικού ενδιαφέροντος καθώς αναμένεται μπαράζ κρίσιμων διμερών επαφών, παρεμβάσεων και τριμερών διαβουλεύσεων στο περιθώριο της 79ης Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Στις αρχές της εβδομάδας, πιθανώς την Τρίτη, θα γίνει και η συνάντηση κορυφής Ελλάδας – Τουρκίας σε κλίμα χαμηλών προσδοκιών από πλευράς Αθήνας.

Ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών αναγνωρίζει ότι υφίσταται «παράθυρο ευκαιρίας» όσον αφορά τη συνάντηση Κυριάκου Μητσοτάκη και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εφόσον οι δύο ηγέτες θα έκριναν ευνοϊκό τον χρονισμό προκειμένου να μπουν για πρώτη φορά στα «βαθιά νερά» του ελληνοτουρκικού διαλόγου, δίνοντας εντολή στους δύο υπουργούς Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν να προετοιμάσουν το πλαίσιο για τη συζήτηση οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.

Εντούτοις, διπλωματικές πηγές εκτιμούν πως μάλλον δεν θα είναι ο Σεπτέμβρης του 2024 και το περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ η ιστορική συγκυρία κατά την οποία Αθήνα και Αγκυρα θα αγγίξουν το ζήτημα, που παραμένει «αγκάθι» για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, παρότι, σύμφωνα με την ελληνική διπλωματία, αυτή είναι η μόνη οδός επίτευξης βιώσιμης ειρήνης με την Τουρκία.

Στην κορυφή των προτεραιοτήτων της Αθήνας, η οποία είναι σε κοινό βηματισμό με τη Λευκωσία, βρίσκονται το Κυπριακό και η συνέχιση των πιέσεων για επανεκκίνηση των συνομιλιών. Από την Αθήνα, ο κύπριος πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης εξέφρασε την προσδοκία του για εντατικοποίηση των προσπαθειών στη Νέα Υόρκη με στόχο να γίνει το επόμενο βήμα, στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου, τονίζοντας πως η Κύπρος δεν φοβάται τον διάλογο. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν, πάντως, ότι ο οδικός χάρτης για την επανέναρξη των συνομιλιών, υπό τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, δείχνει να τίθεται εκτός Σεπτεμβρίου.

Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για τριμερή συνάντηση Χριστοδουλίδη – Τατάρ – Γκουτέρες τον Οκτώβριο. Ακόμη ένας κομβικός παράγοντας για τη φετινή παρουσία της Ελλάδας στην 79η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης θεωρείται η ανάληψη, από Ιανουάριο, της θέσης μη μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, σε μια περίοδο έντονης γεωπολιτικής αστάθειας και ευρύτερων προκλήσεων, με πλήθος κρατών να επιζητούν διμερείς επαφές ώστε να θέσουν υπόψη κοινές ανησυχίες που η Ελλάδα μπορεί ακολούθως να προωθήσει στο πλαίσιο του αναβαθμισμένου διπλωματικού της στάτους.

Επιδίωξη της Αθήνας από το τετ α τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη είναι να επιβεβαιωθεί κατ’ αρχάς ότι παραμένουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, μέσω των οποίων (και παρά το ότι ανέβηκαν προσφάτως οι τόνοι τόσο με την εντύπωση προστριβών επί του πεδίου στην Κάσο όσο και με τις εμπρηστικές δηλώσεις Τσελίκ) αποσυμπιέζονται οι όποιες εντάσεις προτού γίνουν κρίσεις.

Η ελληνική πλευρά αναμένεται να εστιάσει στα «ήρεμα νερά» και στη συνέχιση της συνεργασίας σε τομείς που έχουν αποφέρει αμοιβαία οφέλη, ενώ δεν αποκλείεται όσον αφορά το Μεταναστευτικό, υπό το πρίσμα των πρόσφατων εξελίξεων, να διερευνηθεί το κατά πόσο μπορεί να αναβαθμιστεί το επίπεδο συνεργασίας. Εκτός από τις περιφερειακές εξελίξεις και τα ζητήματα Πολιτικής Προστασίας, αναμένεται να βγει λευκός καπνός αναφορικά με το χρονοδιάγραμμα του ελληνοτουρκικού διαλόγου (Πολιτικός Διάλογος, Θετική Ατζέντα, ΜΟΕ) και την οριστικοποίηση ημερομηνίας για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στην Αγκυρα, προς το τέλος του χρόνου.

Οσον αφορά το ενδεχόμενο επανέναρξης συνομιλιών για το Κυπριακό, η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων κρίνεται από Ελλάδα και Κύπρο ως ένας από τους λόγους που επιτρέπουν μια μικρή αισιοδοξία – αν και το Κυπριακό μπορεί να τεθεί και στο πλαίσιο ευρύτερου σχήματος, με τη συμμετοχή Ελλάδας, Τουρκίας, Βρετανίας ως εγγυητριών δυνάμεων. Η θέση της Τουρκίας βέβαια για διχοτόμηση του νησιού εξακολουθεί να περιπλέκει την κατάσταση, ειδικά από τη στιγμή που ο Ερντογάν εμφανίζεται αδιάλλακτος στις δημόσιες τοποθετήσεις του. Προσώρας, πάντως, προγραμματισμός υπάρχει για μεμονωμένες συναντήσεις με τον Γκουτέρες, αρχικά με τον Χριστοδουλίδη (τη Δευτέρα) και έπειτα με τον Μητσοτάκη (την Πέμπτη).

Δέκα συναντήσεις κορυφής

Η πρωθυπουργική ατζέντα στη Νέα Υόρκη θα είναι γεμάτη από επαφές με διάσταση γεωπολιτική και οικονομική. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει συνολικά 10 συναντήσεις κορυφής, με φόντο και την κρίση στη Μέση Ανατολή, με κομβικότερες τη συνάντηση με τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον πρίγκιπα – διάδοχο του Κουβέιτ, τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής και τον πρίγκιπα – διάδοχο και πρωθυπουργό του Μπαχρέιν, στις οποίες θα λάβει μέρος και ο Γεραπετρίτης, που έχει προγραμματίσει μπαράζ διμερών επαφών – περί τις 50 – κυρίως με ΥΠΕΞ (από Αργεντινή, Λίβανο, Αρμενία, Μπαχρέιν, Ινδία κ.α.).

Επίσης θα δει και τον αιγύπτιο ΥΠΕΞ με τον οποίο θα συμμετάσχουν σε τριμερή συνάντηση με τον ΥΠΕΞ Κύπρου (24/9), με την Αθήνα να υπογραμμίζει πως η επίσκεψη Σίσι στην Αγκυρα δεν επηρέασε ούτε κατ’ ελάχιστον τη στρατηγική σχέση Ελλάδας – Αιγύπτου. Τριμερή θα έχει ο έλληνας ΥΠΕΞ και με Κύπρο – Ιορδανία, ενώ μεταξύ άλλων θα συναντηθεί και με τον γενικό γραμματέα του Αραβικού Συνδέσμου Αχμέτ Αμπούλ Γκέιτ. Την Τρίτη θα παρακαθήσει σε διατλαντικό δείπνο που διοργανώνει ο Αντονι Μπλίνκεν για τους ΥΠΕΞ ΕΕ και ΝΑΤΟ με κυρίως «μενού» Ουκρανία, Μέση Ανατολή και αμερικανικές εκλογές.

Την επομένη ο αμερικανός πρόεδρος παραθέτει δεξίωση στην οποία θα παρευρεθεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πρόγραμμα του οποίου υπάρχουν ακόμη πέντε σημαντικές παρεμβάσεις: η ομιλία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ την Πέμπτη, όπου αναμένεται να επικεντρωθεί στις παγκόσμιες γεωπολιτικές και τεχνολογικές προκλήσεις, δύο ομιλίες (Κυριακή και Δευτέρα) στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, η βράβευσή του με το βραβείο Global Citizen από το αμερικανικό Atlantis Council (23/9) καθώς και μια στάση σε ομογενειακή εκδήλωση στην Αστόρια (24/9), όπου θα απευθύνει χαιρετισμό και θα έχει επαφές με επενδυτές προκειμένου να προτάξει το νέο τοπίο που διαμορφώνει για την ελληνική οικονομία η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.