«Ρήτρες διαφυγής και για χώρες με υψηλές αμυντικές δαπάνες»

06:42 1/3/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Η Κομισιόν εξετάζει τη συντονισμένη χρήση εθνικών ρητρών διαφυγής για αμυντικούς σκοπούς μεσοπρόθεσμα τόσο για τις χώρες με αμυντικές δαπάνες χαμηλότερες του νατοϊκού στόχου 2% του ΑΕΠ όσο και για τις χώρες που έχουν σημαντικά αυξήσει τις αμυντικές τους δαπάνες τα τελευταία χρόνια, δήλωσε ο επίτροπος για την Οικονομία Βάλντις Ντομπρόβσκις σε συνέντευξη που παραχώρησε χθες στα «ΝΕΑ» και σε μικρή ομάδα ανταποκριτών ευρωπαϊκών μέσων με αφορμή τις πρώτες προτάσεις Omnibus της Επιτροπής.

«Υπάρχει μια ευρεία αναγνώριση από όλα τα κράτη-μέλη

ότι η ΕΕ πρέπει να δαπανήσει περισσότερα για την άμυνα. Θα παρέχουμε πρόσθετη ευελιξία στα κράτη-μέλη για να το πράξουν. Εξετάζουμε επίσης τι μπορούμε να κάνουμε στο πλαίσιο του τρέχοντος ΠΔΠ για να αυξήσουμε τις αμυντικές δαπάνες και σε επίπεδο ΕΕ» είπε ο Ντομπρόβσκις. «Για πρόσθετη ευελιξία εξετάζουμε κυρίως τη συντονισμένη χρήση εθνικών ρητρών διαφυγής για αμυντικούς σκοπούς μεσοπρόθεσμα. Εξετάζουμε τις ακριβείς παραμέτρους και το πώς αντιμετωπίζονται οι χώρες που δεν ξοδεύουν το 2% του ΑΕΠ και πώς αντιμετωπίζονται οι χώρες που έχουν σημαντικά αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν χώρες που υπερβαίνουν σημαντικά τον στόχο του 2%, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Πολωνίας, των χωρών της Βαλτικής, της Φινλανδίας. Είναι σημαντικό να το αντιμετωπίσουμε με κατάλληλο τρόπο, ώστε και τα κράτη-μέλη που ήδη επενδύουν περισσότερα στην άμυνα να επωφεληθούν από αυτή την ευελιξία» είπε ο επίτροπος. Διευκρίνισε πάντως ότι αυξάνοντας την εθνική τους αμυντική δαπάνη τα κράτη-μέλη θα «πρέπει να αξιολογήσουν τη δημοσιονομική τους κατάσταση, τις προκλήσεις βιωσιμότητας του χρέους τους. Είναι μέρος της εξίσωσης όταν εξετάζουμε τις πρόσθετες δαπάνες σε εθνικό επίπεδο, και το ζήτημα της ιεράρχησης των δαπανών περιλαμβάνεται».

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου αναμένεται επίσης η Λευκή Βίβλος για την ευρωπαϊκή άμυνα, ο Ντομπρόβσκις δηλώνει ότι «πρέπει να κάνουμε περισσότερα» και τονίζει ότι «είναι σαφές ότι η κατάσταση ασφαλείας χρειάζεται επείγουσα δράση». Ξεκαθαρίζοντας ότι η ΕΕ δεν θέτει στόχους αμυντικών δαπανών, αλλά το ΝΑΤΟ λέει ότι θα «πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερα από 2%» και ότι η Κομισιόν μελετά «τι είδους εργαλεία αμυντικών δαπανών μπορούμε να εφαρμόσουμε μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ. Ενα από τα στοιχεία είναι τα ανεκμετάλλευτα δάνεια 93 δισ. ευρώ του RRF. Ερευνούμε εάν αυτή είναι μια οδός που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την άμυνά μας στο τρέχον ΠΔΠ». Αναγνωρίζει πάντως ότι «θα απαιτούσε ορισμένα νομοθετικά βήματα». Γενικότερα, σε σχέση με τους περιορισμούς που τίθενται από την ευρωπαϊκή συνθήκη για τη χρήση κονδυλίων από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για την άμυνα, ο Ντομπρόβσκις λέει ότι η Κομισιόν εξετάζει τις νομικές πτυχές, «πώς αυτό που κάνουμε εντάσσεται στο πλαίσιο της Συνθήκης».

Οι δασμοί

Σχετικά με τις νέες ανακοινώσεις του Τραμπ για την επιβολή δασμών στην ΕΕ, ο ευρωπαίος επίτροπος, ο οποίος είχε το χαρτοφυλάκιο του εμπορίου στην προηγούμενη Κομισιόν, δήλωσε: «Λαμβάνουμε υπόψη και λυπούμαστε για τη δήλωση του προέδρου Τραμπ για την πρόθεση επιβολής δασμών στην ΕΕ, αλλά σε αυτό το στάδιο δεν υπάρχουν περισσότερες λεπτομέρειες ή σχέδιο. Από την πλευρά της ΕΕ θεωρούμε αυτούς τους δασμούς αδικαιολόγητους. Θα είναι προβληματικοί για την οικονομική ανάπτυξη τόσο στην ΕΕ όσο και στις ΗΠΑ». Τόνισε ότι «υπάρχει κίνδυνος να συμβεί παγκόσμιος κατακερματισμός με δασμούς και αντιδασμούς» και ανατρέχοντας σε υπολογισμούς του ΔΝΤ είπε ότι εάν οι δασμοί προχωρήσουν στην ΕΕ και στις άλλες χώρες μπορεί να οδηγήσουν μεσοπρόθεσμα σε μείωση κατά 7% το παγκόσμιο ΑΕΠ, όσο είναι το άθροισμα του ΑΕΠ της Γερμανίας και της Γαλλίας. «Αυτό είναι προφανώς το σενάριο που θέλουμε να αποτρέψουμε. Από πλευράς ΕΕ συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε με τις ΗΠΑ με θετικό πνεύμα, πρόθυμοι να εργαστούμε με θετική ατζέντα και στο εμπόριο και υπάρχουν ζητήματα που μπορούμε να εργαστούμε μαζί για να αντιμετωπίσουμε, συμπεριλαμβανομένων των παγκόσμιων βιομηχανικών ικανοτήτων, των πολιτικών και πρακτικών μη αγοράς, της οικονομικής ασφάλειας. Αλλά είμαστε επίσης έτοιμοι να αντιδράσουμε με σταθερό και αναλογικό τρόπο εάν αυτό καταστεί απαραίτητο». Πότε θα υπάρξει αντίδραση; «Επί του παρόντος υπάρχουν διαφορετικές ανακοινώσεις, συνεργαζόμαστε με την κυβέρνηση των ΗΠΑ για να δούμε ποιες από αυτές τις διαφορετικές ανακοινώσεις υλοποιούνται» δήλωσε.

Η Ουκρανία

Θεωρεί, πάντως, ότι δεν χρειάζεται να ανακατεύονται τα ζητήματα του εμπορίου με το ζήτημα της Ουκρανίας. «Είναι σαφές ότι δεν χρειάζεται να ανακατεύουμε τα πάντα με τα πάντα, θα γίνει δύσκολο να τα ξεμπερδέψουμε. Στη πρώτη διακυβέρνηση Τραμπ, οι ΗΠΑ εισήγαγαν δασμούς κατά του χάλυβα και του αλουμινίου και η ΕΕ ανταποκρίθηκε με αντιδασμούς, αλλά βρήκαμε τομείς όπου συνεχίσαμε να συνεργαζόμαστε στενά με την αμερικανική κυβέρνηση». Επισημαίνοντας ότι «υπάρχει αλλαγή τόνου και αλλαγή στάσης στην κυβέρνηση Τραμπ όσον αφορά την επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας», δηλώνει ότι «ταυτόχρονα συνεχίζουμε τη δέσμευση με τις ΗΠΑ τονίζοντας την ανάγκη για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία». Σχετικά με το ζήτημα της χρήσης των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, είπε ότι οι συζητήσεις συνεχίζονται.

Οσον αφορά τις επιπτώσεις των γεωπολιτικών εξελίξεων στην ευρωπαϊκή οικονομία, λέει ότι υπάρχει κάποια επιβράδυνση σε σύγκριση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις. «Είναι προφανές ότι η γεωπολιτική κατάσταση και οι κίνδυνοι ασφαλείας έχουν επιπτώσεις στην εμπιστοσύνη των επενδυτών και των καταναλωτών, ειδικά στις χώρες πρώτης γραμμής. Επίσης οι διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας συνεχίζονται. Υπάρχει αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη».

Σχετικά με την προχθεσινή δημοσίευση από την Κομισιόν στο πλαίσιο του Omnibus των δύο γενικών προτάσεων για την απλούστευση της υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας και της διευκόλυνσης των επενδύσεων, ο αρμόδιος για την απλοποίηση επίτροπος είπε ότι αυτές οι προτάσεις απλούστευσης αναμένεται να αποφέρουν 6,3 δισ. ευρώ σε εξοικονόμηση επαναλαμβανόμενων διοικητικών δαπανών. «Θα υπάρξουν περαιτέρω πακέτα απλοποίησης» δήλωσε, με στόχο μείωση κατά 25% του διοικητικού βάρους για όλες τις εταιρείες και 35% για τις ΜμΕ, που σημαίνει μείωση του διοικητικού κόστους κατά 37,5 δισεκατομμύρια μέχρι το τέλος της θητείας της Κομισιόν. Σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν τα κράτη-μέλη για να μειώσουν το «εθνικό» διοικητικό βάρος για εταιρείες, είπε ότι ένα από τα θέματα που θίγει η Κομισιόν είναι η επονομαζόμενη «επιχρύσωση», όταν τα κράτη-μέλη προσθέτουν περισσότερες απαιτήσεις. «Προτρέπουμε τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα της “επιχρύσωσης”, την απλούστευση και τη μείωση του διοικητικού φόρτου» είπε.