Σε συναγερμό για τις νέες τουρκικές προκλήσεις

07:21 28/5/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Μια φαινομενικά «αθώα» πλεύση τουρκικού ερευνητικού στα ανοιχτά των Ιμίων, σε μια περίοδο που «ξαφνικά» η Τουρκία ζητεί τη δημιουργία περιβαλλοντικών πάρκων μέσω συνεργασίας, συνδιαχείρισης δηλαδή, στο Αιγαίο και την ίδια ώρα που αυξάνει τις παραβιάσεις Εθνικών Χωρικών Υδάτων, μόνο εφησυχασμό δεν μπορεί να δημιουργήσει στην Αθήνα.

Επί του πρακτέου η Τουρκία δεν έχει αλλάξει ούτε κατ’ ελάχιστο το αναθεωρητικό της δόγμα που έχει ως αιχμή του δόρατος τη

«Γαλάζια Πατρίδα». Αυτό το δείχνει καθημερινά με παραβιάσεις των Εθνικών Χωρικών Υδάτων, με τη συνεχιζόμενη ύπαρξη του Casus Beli, με ασκήσεις όπως οι πρόσφατες «Θαλασσόλυκος» και «Efes», η οποία μάλιστα είναι κατεξοχήν αποβατική άσκηση και φέτος διενεργήθηκε με τη συμμετοχή και του μίνι αεροπλανοφόρου «Anadolu» απέναντι από τη Χίο και με το τουρκικό υπουργείο Αμυνας σε σχετική ανάρτηση να τονίζει μεταξύ άλλων:

«Αφού οι πεζοναύτες κατέλαβαν με επιτυχία το νησί-στόχο, οι καθορισμένοι στόχοι καταστράφηκαν και η τουρκική σημαία υψώθηκε στην περιοχή». Στο ίδιο πλαίσιο δεν θα πρέπει να παραβλέπει κανείς το διάβημα της ελεγχόμενης από την Τουρκία κυβέρνησης της Τρίπολης στη Λιβύη για τις έρευνες επ’ ωφελεία της Ελλάδας νοτίως της Κρήτης και φυσικά το ζήτημα των περιβαλλοντικών θαλασσίων πάρκων στο Αιγαίο, για τα οποία η Αγκυρα ζητάει συνεργασία, τονίζοντας παράλληλα πως υπάρχουν νησιά και περιοχές στο Αιγαίο που είναι αμφισβητούμενης κυριαρχίας και ως εκ τούτου η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει τα πάρκα της όπου αυτή θέλει, παρά το γεγονός πως η Αθήνα έχει τονίσει πως αυτά θα γίνουν σε Εθνικά Χωρικά Υδατα.

Παιχνίδι για γερά νεύρα με το «Marmara» ανοιχτά των Ιμίων

Η Αγκυρα προχώρησε σε μια κίνηση η οποία μπορεί να ενταχθεί στο «παιχνίδι» που παίζει η Τουρκία και με το περιβάλλον. Η τουρκική υδρογραφική υπηρεσία και συγκεκριμένα ο σταθμός της Σμύρνης εξέδωσε στις 17 Μαΐου την NAVTEX N/W NR: 0479/24 με την οποία ανακοίνωσε την αποστολή του ερευνητικού σκάφους «Tübitak Marmara» κατά μήκος των τουρκικών ακτών στο Αιγαίο από τις 20 Μαΐου έως τις 15 Ιουνίου για επιστημονικές, περιβαλλοντικές δηλαδή έρευνες.

Το «Tübitak Marmara» απέπλευσε από το λιμάνι της Σμύρνης στις 25 Μαΐου και κατευθύνθηκε νότια κατά μήκος των τουρκικών ακτών, διενεργώντας επιστημονικές έρευνες επί της στήλης του ύδατος. Το πρωί της Κυριακής έριξε προσωρινά άγκυρα στα 5,5 ναυτικά μίλια βορείως των Ιμίων, εντός τουρκικών χωρικών υδάτων.

Το μεσημέρι της Κυριακής ξεκίνησε και πάλι τον πλου του με κατεύθυνση νότια, πλέοντας ανατολικά των Ιμίων, στα ανοιχτά των τουρκικών ακτών και εντός τουρκικών χωρικών υδάτων.

Με δεδομένο πως η Τουρκία θεωρεί «γκρίζες» περιοχές όπως αυτή των Ιμίων, στην Αθήνα υπήρξε προβληματισμός μήπως το τουρκικό ερευνητικό σκάφος αποπειραθεί να πλεύσει μέσα στα εθνικά χωρικά ύδατα στην περιοχή των Ιμίων, επικαλούμενο επιστημονικές έρευνες και επιχειρώντας με αυτόν τον τρόπο να «επιβάλει» τη δική της οπτική για τη συγκεκριμένη περιοχή μέσω μιας «φαινομενικά» αθώας δραστηριότητας όπως οι επιστημονικές μετρήσεις επί της στήλης του ύδατος. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, για την Ελλάδα θα ήταν μια ακόμα παραβίαση χωρικών υδάτων. Σε κάθε περίπτωση και οι δραστηριότητες της Τουρκίας με περιβαλλοντικό περιεχόμενο στο Αιγαίο θα πρέπει να θεωρούνται πλέον τουλάχιστον «ύποπτες».

Διαρκείς οι παραβιάσεις των εθνικών χωρικών υδάτων

Μπορεί η Αθήνα και η κυβέρνηση να μιλάει για «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο, αλλά σίγουρα δεν κυριολεκτεί, καθώς αν ήθελε να ακριβολογήσει θα έπρεπε να μιλάει για «ήρεμους αιθέρες». Στη θάλασσα οι αριθμοί δείχνουν μια εντελώς διαφορετική κατάσταση, που επιβεβαιώνει πως η Τουρκία δεν έχει κάνει πίσω ούτε στο ελάχιστο από το αναθεωρητικό της δόγμα που έχει ως αιχμή του δόρατος το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» και στο πλαίσιο αυτής μια διαρκής και συστηματική παραβατικότητα των σκαφών της τουρκικής Ακτοφυλακής και του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού.

Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το ΓΕΕΘΑ, το τρέχον έτος 2024 άρχισε τον Ιανουάριο με τα πλωτά μέσα του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού και της Ακτοφυλακής να σημειώνουν 180 παραβιάσεις των Εθνικών Χωρικών Υδάτων. Τον Φεβρουάριο τα τουρκικά πλωτά σημείωσαν 118 παραβιάσεις, τον Μάρτιο 174 και τον Απρίλιο 126. Αυτό σημαίνει πως σε αυτούς τους τέσσερις μήνες τα τουρκικά σκάφη προχώρησαν σε 598 παραβιάσεις των ΕΧΥ. Για να έχει κανείς μια τάξη μεγέθους, το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2023 οι Τούρκοι πραγματοποίησαν 563 παραβιάσεις των Εθνικών Χωρικών Υδάτων, κάτι που σημαίνει πως η τουρκική παραβατικότητα στη θάλασσα σημείωσε αύξηση κατά 6,2%.

Παραβίαση ΕΧΥ σημαίνει παραβίαση των 6 ν.μ. όπου αυτά υπάρχουν ή όπου υπάρχει το μέσον ως διαχωρισμός χωρικών υδάτων να μπουν στην ελληνική πλευρά. Οι παραβιάσεις αυτές έχουν να κάνουν σε σημαντικό βαθμό με το γεγονός του ότι η Τουρκία σε πολλές περιπτώσεις δεν αναγνωρίζει τα θαλάσσια σύνορα με την Ελλάδα. Εδώ αξίζει να τονιστεί πως σύμφωνα με την πάγια θέση της Αθήνας ως προς το θέμα των θαλασσίων συνόρων, τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι σαφώς οριοθετημένα. Ειδικότερα:

Στη θαλάσσια περιοχή στις εκβολές του Εβρου αυτά είναι οριοθετημένα βάσει του Πρωτοκόλλου των Αθηνών της 26ης Νοεμβρίου 1926. Στη θαλάσσια περιοχή που εκτείνεται νοτίως του Εβρου μέχρι τη Σάμο και την Ικαρία, ελλείψει σχετικών συμβατικών ρυθμίσεων με την Τουρκία εφαρμόζεται η αρχή της ίσης απόστασης/μέσης γραμμής, σύμφωνα με το εθιμικό δίκαιο. Οπως αναφέρεται και στο άρθρο 15 της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας, το οποίο ενσωματώνει εθιμικό δίκαιο, σε περίπτωση που δεν υπάρχει συμφωνία οριοθέτησης, κανένα κράτος δεν δικαιούται να επεκτείνει την αιγιαλίτιδά του ζώνη πέραν της μέσης γραμμής. Η διάταξη αυτή, η οποία επαναλαμβάνει, με μικρές μόνο φραστικές αλλαγές, τη ρύθμιση του άρθρου 12(1) της Σύμβασης της Γενεύης για την Αιγιαλίτιδα Ζώνη και τη Συνορεύουσα Ζώνη, ενσωματώνει εθιμικό κανόνα δικαίου. Νοτίως της Σάμου, μεταξύ της Δωδεκανήσου και των τουρκικών ακτών, τα θαλάσσια σύνορα είναι οριοθετημένα βάσει της Συμφωνίας της 4ης Ιανουαρίου 1932 και του Πρωτοκόλλου της 28ης Δεκεμβρίου 1932 μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας. Η Ελλάδα υπεισήλθε ως διάδοχο κράτος στις σχετικές ρυθμίσεις των συμφωνιών αυτών, βάσει του άρθρου 14(1) της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων της 10ης Φεβρουαρίου 1947 που εκχωρεί την κυριαρχία των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα. Οι όποιες αμφισβητήσεις της Τουρκίας αναφορικά με το ως άνω περιγραφόμενο υφιστάμενο καθεστώς, είναι αβάσιμες και αντίκεινται στο διεθνές δίκαιο. Οι συμφωνίες οριοθετήσεως είναι απολύτως ισχυρές και δεσμεύουν την Τουρκία, ενώ για τις περιοχές ως προς τις οποίες δεν υπάρχει συμφωνία για το θαλάσσιο σύνορο εφαρμόζεται η αρχή της ίσης απόστασης/μέσης γραμμής βάσει του εθιμικού δικαίου που ισχύει έναντι όλων. «Συνδιαχείριση» στο Αιγαίο μέσω θαλάσσιων πάρκων επιδιώκει η Αγκυρα

Η Τουρκία έχει ξεκινήσει τους τελευταίους μήνες να εισαγάγει στους τρόπους με τους οποίους θέλει να αποκτήσει πάτημα στο Αιγαίο και το περιβαλλοντικό κομμάτι. Έτσι εκτός από ότι στις ΝΟΤΑΜ που εκδίδει για ασκήσεις για έρευνα και διάσωση στο Αιγαίο προσθέτει και τον όρο «και προστασία του περιβάλλοντος», τελευταία προσπαθεί να διεκδικήσει ρόλο και στην προστασία του περιβάλλοντος μέσω συνεργασίας (συνδιαχείριση;) σε θαλάσσια πάρκα.

Μπορεί στην Ελλάδα να μάθαμε για τα θαλάσσια πάρκα που θέλει η κυβέρνηση να φτιάξει σε Ιόνιο και Αιγαίο στην Διάσκεψη για τους Ωκεανούς στις 15 με 17 Απριλίου και να… αιφνιδιαστήκαμε από την τουρκική αντίδραση που έθεσε θέμα κυριαρχίας νησιών, ωστόσο στην ιστοσελίδα του τουρκικού Ιδρύματος Θαλάσσιων Ερευνών (TUDAV) και με ημερομηνία 13 Μαρτίου 2024 υπήρχε ήδη χάρτης με τον οποίο η Αγκυρα πρότεινε τη δημιουργία μέσω συνεργασίας με την Ελλάδα 4 θαλάσσιων πάρκων σε διεθνή ύδατα.

Το πρώτο στο Βόρειο Αιγαίο, μεταξύ Λήμνου, Θάσου και Σαμοθράκης, το δεύτερο στο Κεντρικό Αιγαίο, μεταξύ Λέσβου, Αη Στράτη και Σκύρου, το τρίτο στο Κρητικό Πέλαγος, μεταξύ Σαντορίνης και Κρήτης, και το τέταρτο μεταξύ Σύμης και Τήλου. Ο χάρτης συνοδευόταν από ένα κείμενο στο οποίο τονίζεται: «Το Αιγαίο δεν ανήκει σε μία χώρα, η Τουρκία και η Ελλάδα θα πρέπει να συνεργαστούν για την προστασία αυτής της θάλασσας. Οι μονομερείς προσπάθειες διατήρησης δεν έχουν ακριβώς πιθανότητες επιτυχίας. Απαιτείται συνεργασία για την προστασία των τεσσάρων προτεινόμενων περιοχών διατήρησης ή θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο Πέλαγος. (…) Θα ήταν προς όφελος και των δύο εθνών να συνεργαστούν ειλικρινά για την προστασία της θάλασσας στην ανοιχτή θάλασσα του Αιγαίου. Ετσι, το 30% της προστασίας των ακτών και των θαλασσών μπορεί να επιτευχθεί έως το 2030».