Σουηδός «Μίστερ Κορώνα»: Εθνικός ήρωας ή προδότης;

07:42 23/4/2020 - Πηγή: Τα Νεα

Προς τιμήν του έχουν γραφτεί τουλάχιστον δύο τραγούδια. Στο Instagram, ένας λογαριασμός προτείνει τι-σερτ με τη φωτογραφία του, έναντι 250 κορωνών (κάπου 25 ευρώ), τα μισά από τα οποία πάνε στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Στο Facebook, πολλά φαν-κλαμπ αριθμούν συνολικά περισσότερα από 100.000 μέλη. Τυχόν επικριτικά σχόλια αφαιρούνται επιμελώς. Οι επικριτές του βρίσκονται σε άλλες ομάδες, εκεί προετοιμάζουν δράσεις και συλλογές υπογραφών αξιώνοντας την παραίτησή του.

Τι είναι λοιπόν ο Αντερς Τέγκνελ, ο κορυφαίος επιδημιολόγος της Σουηδίας, ο επικεφαλής της σουηδικής Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας; Εθνικός ήρωας ή προδότης;

Εν μέσω πανδημίας, με τη μετριοπάθεια να έχει όπως επισημαίνει η «Le Monde» πάει περίπατο, ο σουηδός «Μίστερ Κορώνα» πρέπει αναγκαστικά να είναι ή το ένα ή το άλλο: ο σοφός που γλίτωσε τους Σουηδούς από το lockdown, απευθυνόμενος στο αίσθημα ευθύνης του κάθε πολίτη, χωρίς ωστόσο να επιβαρύνει τον ανθρώπινο απολογισμό· ή ο τρελός που «έπαιξε σκάκι με τον θάνατο» και έχασε, με τίμημα, ήδη, περισσότερες από 1.800 ζωές. Ο ίδιος παραμένει πεπεισμένος πως η χώρα του βρίσκεται στον σωστό δρόμο, παρότι το σκανδιναβικό βασίλειο, με τα σχολεία, τα καταστήματα και τα εστιατόριά του πάντα ανοιχτά, παραμένει η μόνη χώρα στην Ευρώπη που δεν υπέκυψε στην καραντίνα.

Μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου, οι περισσότεροι Σουηδοί αγνοούσαν ακόμα και την ύπαρξη αυτού του 64χρονου επιδημιολόγου, ειδικευμένου στις μολυσματικές ασθένειες, που αγαπά την κηπουρική, είναι παντρεμένος με Ολλανδή, έχει τρεις κόρες, ανάμεσά τους μία νοσοκόμο και μία γιατρό, και μοιάζει να διαθέτει νεύρα από ατσάλι. Η ζωή τους, όμως, κινείται πλέον στον ρυθμό των καθημερινών συνεντεύξεων Τύπου. Ο απολογισμός των κρουσμάτων (15.322 χθες) και των θανάτων εξαιτίας του κορωνοϊού είναι σαφώς βαρύτερος στην «ανοιχτή» Σουηδία από ό,τι στους γείτονές της, που αρχίζουν μόλις τώρα να χαλαρώνουν δειλά δειλά τα περιοριστικά μέτρα. Αλλά ο Τέγκνελ δεν παρεξέκλινε στιγμή από τον δρόμο που διάλεξε.

Στις 7 Απριλίου, άκουσε τον Ντόναλντ Τραμπ να δηλώνει, από τον Λευκό Οίκο, ότι τον πονάει που βλέπει τη Σουηδία «να υποφέρει τόσο φριχτά» έχοντας επιλέξει την «ανοσία της αγέλης». Την επομένη, μιλώντας στο σουηδικό δίκτυο STV, ο Τέγκνελ παραδέχθηκε πως το σουηδικό σύστημα υγείας πιέζεται, προσέθεσε όμως πως «σε σύγκριση με τη Νέα Υόρκη, εξακολουθεί να λειτουργεί καλά». Οσο για τη συλλογική ανοσία, επί της οποίας ερωτάται τακτικά, ο σουηδός επιδημιολόγος διαβεβαιώνει πως δεν είναι μια στρατηγική αυτή καθαυτή, αλλά ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα: «Εμείς που δουλεύουμε με τις μολυσματικές ασθένειες γνωρίζουμε πως αυτός ο τύπος ασθένειας συνεχίζει να εξαπλώνεται μέχρι να επιτύχουμε μία ανοσία στον πληθυσμό. Αλλος τρόπος να σταματήσει δεν υπάρχει», λέει.

Η άλλη πλευρά

Στον αντίποδα, συνάδελφοί του όπως η ανοσιολόγος Σεσίλια Σόντερμπεργκ-Νοκλέρ, καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Karolinska, και μία από τους πρώτους στη Σουηδία που ζητούσαν lockdown, ήδη από τον Φεβρουάριο: «Η Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας δεν λέει πάνω σε ποια μοντέλα στηρίζει τις αποφάσεις της. Το πρόβλημα είναι πως όλες οι αποφάσεις επαφίενται σε ένα άτομο, που εκτιμώ ότι δεν κάνει σωστά τη δουλειά του», καταγγέλλει.

Εμπειρία, ο Τέγκνελ διαθέτει πολλή. Το 1995, στάλθηκε από τον ΠΟΥ στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, να συνδράμει στη διαχείριση μιας επιδημίας Εμπολα. Αργότερα, ανέλαβε τον συντονισμό ενός προγράμματος εμβολιασμού στο Λάος. Στη Σουηδία, ωστόσο, το όνομά του είναι συνδεδεμένο με την επιδημία του H1N1. Το 2009, ο Τέγκνελ ήταν επικεφαλής της μονάδας ελέγχου μολυσματικών νόσων, υπεύθυνος κοινωνικών υποθέσεων: συνολικά πέντε εκατομμύρια Σουηδοί εμβολιάστηκαν τότε κατά του ιού της γρίπης Α. Περισσότεροι από 400 υποφέρουν έκτοτε από ναρκοληψία: έχουν αποζημιωθεί από το κράτος, που αναγνώρισε την ευθύνη του. Οι επικριτές του Τέγκνελ, που τον κατηγορούν ότι υποτίμησε την επικινδυνότητα του κορωνοϊού, δεν αμελούν να θυμίζουν σήμερα τακτικά αυτή την ιστορία. Σε δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε πάντως στις αρχές Απριλίου, τρεις στους τέσσερις Σουηδούς δήλωναν πως έχουν εμπιστοσύνη στην Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας.