Στο χάος η κυβέρνηση μετά την παραίτηση Κόστα

08:27 10/11/2023 - Πηγή: Τα Νεα

Η κυβέρνηση της Πορτογαλίας βυθίστηκε στο χάος μετά την απροσδόκητη παραίτηση του πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα την Τρίτη, ώρες αφότου η αστυνομία εισέβαλε στην επίσημη κατοικία του και επιβεβαίωσε ότι υπάρχει σε εξέλιξη έρευνα για διαφθορά εις βάρος του Κόστα όπως και άλλων στελεχών της κυβέρνησής του. Πλέον εναπόκειται στον πρόεδρο Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα να ασκήσει το συνταγματικό του δικαίωμα ανάμεσα σε δύο επιλογές: να διορίσει νέο πρωθυπουργό ή να διαλύσει το κοινοβούλιο, πυροδοτώντας πρόωρες εκλογές.

Ο πορτογάλος πρόεδρος ξεκίνησε άμεσα συνομιλίες με τα βασικά πολιτικά κόμματα της χώρας προκειμένου να καταλήξει στην απόφασή του, μετά την παραίτηση του σοσιαλιστή πρωθυπουργού, και αναμένεται σήμερα να υπάρχουν εξελίξεις.

Ο 62χρονος Αντόνιο Κόστα κυριαρχεί στο πολιτικό τοπίο της Πορτογαλίας από τότε που ανέλαβε την εξουσία το 2015, αλλά και πιο πριν, καθώς ήταν ένας ιδιαίτερα επιτυχημένος δήμαρχος της Λισαβόνας. Ομως την Τρίτη η παραμονή του στην εξουσία έληξε ξαφνικά αφότου η αστυνομία εισέβαλε στην επίσημη κατοικία του και σε πολλά υπουργεία, στο πλαίσιο έρευνας για διαφθορά γύρω από προγράμματα εξερεύνησης λιθίου και ένα μεγαέργο πράσινου υδρογόνου.

Αρνείται τις κατηγορίες

Μετά τις εξελίξεις, η φορολογική μεταρρύθμιση και τα σχέδια ιδιωτικοποιήσεων που είχαν εξαγγελθεί, τέθηκαν σε αναμονή. Ο Κόστα αρνήθηκε ότι διέπραξε αδικοπραγία, αλλά είπε ότι δεν μπορούσε να παραμείνει, δεδομένων των «υποψιών για την ακεραιότητά» του.

Η χώρα βρίσκεται σε πολιτικό κενό, εν αναμονή της απόφασης του προέδρου. Η αβεβαιότητα καλύπτει επίσης τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, ο οποίος στόχευε στην αντιμετώπιση της κρίσης κόστους διαβίωσης με την κατάργηση των φορολογικών ελαφρύνσεων για τους εύπορους αλλοδαπούς και τη μείωση του φόρου εισοδήματος για άλλους. Η αντιμετώπιση του αυξανόμενου κόστους ζωής μέσω φορολογικών περικοπών και αυξήσεων στους μισθούς και στις συντάξεις του δημόσιου τομέα θεωρείτο βασική προτεραιότητα. Ο πρόεδρος θα μπορούσε να επιλέξει να καθυστερήσει την επίσημη αποδοχή της παραίτησης του Κόστα και να διαλύσει το κοινοβούλιο αργότερα, αφήνοντας αρκετό χρόνο στο υπάρχον σώμα νομοθετών να εγκρίνει πρώτα τον προϋπολογισμό της κυβέρνησης.

Ο εθνικός αερομεταφορέας

Η παραίτηση του πρωθυπουργού φρενάρει επίσης τα σχέδια της Πορτογαλίας να ιδιωτικοποιήσει εκ νέου τον εθνικό αερομεταφορέα TAP, μια ξεχωριστή νομοθετική πρωτοβουλία που είχε δημιουργήσει έναν πιθανό πόλεμο προσφορών με την ιδιοκτήτρια της British Airways, την IAG, και την Air France – KLM. Η κυβέρνηση είχε γνωστοποιήσει ότι θα πουλούσε μερίδιο τουλάχιστον 51% στην αεροπορική εταιρεία, η οποία εκτιμάται ότι αξίζει περίπου 1 δισ. ευρώ και επανήλθε σε κέρδη το 2022 έπειτα από χρόνια προβλήματα όπως σκάνδαλα και τη δημόσια διάσωση όταν είχε φθάσει στη χρεοκοπία.

Η εισαγγελική έρευνα βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής κληρονομιάς του Κόστα καθώς επικεντρώνεται σε οικονομικά έργα που θα μετασχημάτιζαν το μοντέλο της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της προσπάθειας της Πορτογαλίας να γίνει η κορυφαία πηγή λιθίου στην Ευρώπη – ενός ορυκτού που χρησιμοποιείται στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και το οποίο σήμερα προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από άλλες ηπείρους.

Τα έργα εξόρυξης

Στο επίκεντρο βρίσκονται δύο έργα εξόρυξης υψηλού προφίλ στο βόρειο τμήμα της χώρας που έχουν ήδη προκαλέσει ισχυρή τοπική αντίσταση. Εννέα πορτογαλικές οργανώσεις που αντιτίθενται στη δραστηριότητα εξόρυξης ζήτησαν την Τρίτη την άμεση ακύρωση των περιβαλλοντικών εγκρίσεων που χορηγήθηκαν στα έργα στις αρχές του έτους.

Τώρα όλα τα μάτια έχουν στραφεί στον πρόεδρο Σόουζα, ο οποίος μπορεί να ζητήσει από την κυβέρνηση να παραμείνει ως υπηρεσιακή μέχρι να ψηφιστεί ο προϋπολογισμός. Μια άλλη επιλογή είναι ο πρόεδρος να ορίσει νέο πρωθυπουργό αντί να διαλύσει το κοινοβούλιο. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Κόστα ελέγχει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, ωστόσο σύμφωνα με αναλυτές ελάχιστα σημερινά στελέχη του Σοσιαλιστικού Κόμματος θεωρούνται ικανά για κάτι τέτοιο, εν μέσω μιας εκτεταμένης έρευνας για διαφθορά που έχει οδηγήσει στη σύλληψη κορυφαίων στελεχών του κόμματος και υπουργών. Οι αναλυτές δίνουν περισσότερες πιθανότητες στο να προκηρύξει ο πρόεδρος νέες εκλογές – μια κίνηση, όμως, που μπορεί να προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερη αναστάτωση στη χώρα.