Συμμετέχω άρα υπάρχω

18:11 28/2/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Ξέρω ότι σήμερα στο Σύνταγμα, αλλά και σε πλατείες δεκάδων πόλεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, θα πάνε άνθρωποι που δεν έχουν κατεβεί ποτέ σε πορεία, δεν υποστηρίζουν την αντιπολίτευση, ψηφίζουν – και το πιθανότερο είναι ότι θα ξαναψηφίσουν – Νέα Δημοκρατία, δεν θέλουν να βροντοφωνάξουν «Μέχρι εδώ» ούτε να αμφισβητήσουν τη Δικαιοσύνη

και πιστεύουν ότι οι κυβερνήσεις αλλάζουν μόνο με εκλογές. Και όμως θα είναι εκεί. Ρώτησα κάποιους τον λόγο για τον οποίο θα πάνε. Το είπαν με δικά τους λόγια, αλλά εγώ κατάλαβα ότι αυτό που τους κινητοποιεί είναι η ανάγκη της συμμετοχής. Σε ένα γεγονός που φαίνεται να είναι κορυφαίο από πλευράς συγκέντρωσης κόσμου. Ναι, ξέρουν ότι μπορεί το συλλαλητήριο να καπελώνεται κομματικά, ότι η τραγωδία εργαλειοποιείται, ότι υπάρχει ο κίνδυνος προβοκάτσιας, ακόμη και επεισοδίων αλλά θα είναι εκεί. Με τα παιδιά τους. Διότι θέλουν να νιώσουν κάτι που έχει εκλείψει από τις μέρες μας. Την πολύτιμη και απαραίτητη για τον άνθρωπο αίσθηση του «ανήκειν».

Πέρασα τα νιάτα μου σε εποχές που ζούσαμε πιο συμμετοχικά. Από μία άποψη, αυτό γινόταν λόγω της έντονης κομματικοποίησης της δεκαετίας του 1980. Οι τεράστιες προεκλογικές συγκεντρώσεις μάς έδιναν την ψευδαίσθηση της κοινότητας. Δεν ήταν όμως μόνο αυτό. Ηταν και η εξωστρέφεια που μας έκανε να μη φοβόμαστε τις ταμπέλες ακόμη και για θέματα που φαίνονταν ελάσσονος σημασίας, καθόριζαν όμως έναν τρόπο ζωής και μία αισθητική ιδεολογία (για να θυμηθούμε το δίπολο ροκάδες – καρεκλάδες). Οι επιλογές και οι προτιμήσεις μας λειτουργούσαν και σαν συγκολλητική ουσία.

Μετά, αυτοκλειδαμπαρωθήκαμε. Οι νοοτροπίες άλλαξαν. Και αντί να απλωθούμε, μαζευτήκαμε. Οι «επαναστάσεις» έγιναν πιο προσωπικές. Οι μαζικότητες άρχισαν να φυραίνουν. Οι ταυτότητες – και πολύ σωστά κατά τη γνώμη μου – αμφισβητήθηκαν. Το «ανήκειν» περιορίστηκε στις γενιές και τις κομματικές επιλογές. Μέχρι που χαλάρωσαν ακόμη κι αυτές. Οι «Αγανακτισμένοι» που αυτοπροβλήθηκαν ως κοινωνικό κίνημα, ήταν ένα συνονθύλευμα πολιτικής και αισθητικής παραφροσύνης. Η διαμαρτυρία εκτονώθηκε στην αβάσταχτη μοναξιά του Διαδικτύου. Κάποιοι είπαμε ότι μεγαλώσαμε γι’ αυτό και κάπως αποσυρθήκαμε. Οι συγκεντρώσεις έγιναν πια συντεχνιακές ακόμη και αν αποτελούσαν το άλλοθι για μία γενικότερη διαμαρτυρία. Ο άνθρωπος όμως έχει ανάγκη να ανήκει κάπου ακόμη και αν αυτό είναι αόριστο. Την κοινωνία τη χρειαζόμαστε όχι μόνο ως δομή αλλά και διότι μας εξασφαλίζει τη συμμετοχή. Αυτήν την κοινή «μυρωδιά» των πραγμάτων. Πιστεύω ότι κάποιος που ζει απομονωμένος μπορεί να «γλείφει» τις πληγές του – αυτές που ίσως να τον οδήγησαν στην απομόνωση – αλλά έτσι δεν τις γιατρεύει.

Οι άνθρωποι που κατέβηκαν σήμερα στο Σύνταγμα και τις άλλες πλατείες, κυρίως αυτοί που κατέβηκαν για πρώτη φορά ή ύστερα από πάρα πολλά χρόνια, θα συγκινηθούν. Για τα παιδιά που χάθηκαν αλλά και γι’ αυτό το βίωμα της συμμετοχής. Την, έστω και ασυνείδητη, αίσθηση ότι ένα σύνολο είναι πολύ πιο ισχυρό από το άθροισμα των μονάδων του. Ενα παράξενο πράγμα όμως. Η μονάδα, μέσα σε τέτοια σύνολα, αντί να απομειώνεται, αποκτά μεγαλύτερη ισχύ. Να ξέρεις ότι μπορεί να είσαι μια σταγόνα στο πέλαγος αλλά, χωρίς αυτήν τη σταγόνα, το πέλαγος θα ήταν μικρότερο. Και, κατά τη γνώμη μου, δεν έχει σχέση με αυτό που στην κομματική διάλεκτο λέγεται «λαϊκό κίνημα». Είναι μια προσωπική ανάγκη που, τελικά, συγκροτεί μαζικότητα.

Το rebranding κάνει λάθη

Ο Αλέξης Τσίπρας έκανε, λένε, προχθές παρέμβαση με «βαρυσήμαντο» άρθρο του για τα Τέμπη στην «ΕφΣυν». Συγγνώμη αλλά είναι λέξεις που, όταν διατυπώνονται από τον πρώην πρωθυπουργό, δεν πείθουν. Δεν μπορεί να κατηγορεί όσους επικαλούνται ως φόβητρο την αποσταθεροποίηση, ο άνθρωπος που εκμεταλλεύτηκε την αποσταθεροποίηση για να κατακτήσει την εξουσία. Ούτε να μιλάει για διχασμό αυτός που σε προεκλογική ομιλία του στη Ρόδο εκστόμισε εκείνο το «Ιδού η Ρόδος, σε λίγο έρχεται και το πήδημα». Και, τέλος πάντων, υπάρχει και εκείνη η φωτογραφία από τη στημένη και σε ζωντανή μετάδοση κυβερνητική σύσκεψη με μοναδικό στόχο την παραπλάνηση του κόσμου.