Συνθήματα που γράφτηκαν στα σύγχρονα κινήματα

18:16 23/2/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Όλες οι διεκδικήσεις που πήραν έκταση και απέκτησαν κινηματικό χαρακτήρα συνοδεύτηκαν από συνθήματα. Πριν από λίγα χρόνια έκανε τον γύρο του κόσμου το «Black Lives Matter» και το «I can’t breathe» ύστερα από τις δολοφονίες Αφροαμερικανών από αστυνομικούς στις ΗΠΑ.

Συμβαίνει από παλιά, από τα ιστορικά συνθήματα του γαλλικού Μάη του ’68 ή τα ελληνικά «1-1-4» και «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία». Σήμερα στην Ελλάδα κυριαρχεί το «Δεν

έχω οξυγόνο».

Τα συνθήματα τις περισσότερες φορές λειτουργούν ως ταυτότητα της κινητοποίησης και σε δεύτερο χρόνο ως παραπεμπτικό ιστορικής μνήμης. Τα πιο πολλά προέκυψαν από το αίτημα όπως το περιέγραψαν φράσεις πρωταγωνιστών, στίχοι τραγουδιών, τίτλοι εφημερίδων… Δεν υπάρχει συνταγή.

Υπάρχει όμως η ανάγκη να μιλήσει κανείς με τη μέγιστη δυνατή πυκνότητα για κάτι που κατά τα άλλα γράφονται «σεντόνια» από ειδήμονες και αδαείς. Να εκφράσει τη διαμαρτυρία, να συνταχθεί, να επικοινωνήσει… ακόμα και αν χρησιμοποιείται όλο και πιο συχνά σε αυτά το πρώτο πρόσωπο.

Συνθήματα: Δεν χρωστάμε, δεν πουλάμε, δεν πληρώνουμε

Ηταν η εποχή της διαμαρτυρίας των πολιτών για τα σκληρά μνημόνια που επιβλήθηκαν. Χρωστούσαμε, έπρεπε να πληρώσουμε, άρα και να πουλήσουμε… Ετσι γεννήθηκε το σύνθημα που έγινε και όνομα συντονιστικής επιτροπής που καλούσε σε κινητοποιήσεις. Ηταν το σύνθημα που στη συνέχεια οδήγησε στη δράση «Δεν πληρώνω». Τότε, που περνούσαν οι οδηγοί χτυπώντας τις μπάρες μην πληρώνοντας διόδια…

Σιγά μη φοβηθώ

Μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα άνοιξε ο ασκός του Αιόλου και ο δρόμος για να καταδικαστεί η Χρυσή Αυγή ως εγκληματική οργάνωση. Μέσα από τις πορείες και τα κοινωνικά δίκτυα αναδύθηκε ένα σύνθημα-δάνειο από τους στίχους του τραγουδιού του Γιάννη Αγγελάκα «Σιγά μην κλάψω». Το «Σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ» του αγαπητού καλλιτέχνη έγινε σκέτο «Σιγά μη φοβηθώ» και κυκλοφορεί από τότε σε αυτοκόλλητα με έντονα χρώματα ως αντιφασιστική φράση-δήλωση. Λίγο αργότερα, με την έναρξη της δίκης προέκυψε και το «Δεν είναι αθώοι» ως κοινωνική δήλωση, που συνόδευε τις εικόνες προφίλ στο Facebook.

Μην παραχαράσσετε την Ιστορία…

…Η Μακεδονία είναι μία, συνέχιζε το σύνθημα. Τα ογκώδη συλλαλητήρια για το όνομα Βόρεια Μακεδονία και όσα άλλα προβλέπονταν στη Συμφωνία των Πρεσπών, η οποία τα πυροδότησε την περίοδο 2018-19, είχαν κι αυτά το σύνθημά τους. Ενα τραγούδι γραμμένο και πάλι για το Μακεδονικό, τρεις δεκαετίες νωρίτερα, ήταν το σύνθημα που έγινε viral δίπλα στις ελληνικές σημαίες. Το είχε γράψει η γιατρός και θεατρική συγγραφέας Μαριγώ Μπούρη και έφτασε να ακούγεται ως hit – με τις κατάλληλες παρεμβάσεις – μέσα στα μεγάλα κλαμπ. Λάμπει από Ελλάδα και Ορθοδοξία

Η Μακεδονία είναι ελληνική…

Καμία μόνη

Αντίθετη διαδρομή από τα δύο προηγούμενα, δηλαδή το σύνθημα προηγήθηκε του τραγουδιού, έκανε το «Καμία μόνη» που χρησιμοποιείται με διάφορες παραλλαγές. Η έμφυλη βία που οδηγεί ακόμα και σε γυναικοκτονίες είναι ένα από τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα που καλώς παίρνει τη δημοσιότητα που του «αξίζει», πέρα από τα πάλαι ποτέ βαφτισμένα εγκλήματα πάθους… Στις πορείες που έχουν γίνει ύστερα από γυναικοκτονίες, καταγγελίες κακοποιήσεων και βιασμών το σύνθημα συμπαράστασης στις γυναίκες-θύματα είναι το «Καμία μόνη». Το τραγούδι με αυτόν τον τίτλο ήρθε λίγο αργότερα από τον Σπύρο Γραμμένο με τη συμμετοχή της Νεφέλης Φασούλη.

Στα οδοφράγματα το αίμα σου ρέει

Το σύνθημά σου το φωνάζουνε όλοι

Κορίτσια το ‘γραψαν στους τοίχους με σπρέι…

«ΔΗΚΕΟΣΙΝΗ»

Αυτή η ανορθόγραφη δικαιοσύνη κάνει τελευταία την εμφάνισή της σε κινητοποιήσειες με αίτημα την τιμωρία των ενόχων. Αφετηρία ήταν ο θάνατος του νεαρού ρομά Νίκου Σαμπάνη, που έπεσε νεκρός από σφαίρες αστυνομικών, οι οποίοι πυροβόλησαν 36 φορές κατά του αυτοκινήτου στο οποίο επέβαινε, ύστερα από καταδίωξη. Ηταν το 2021 όταν σε πορεία που έγινε μετά τον θάνατό του, η οικογένεια κρατούσε ένα πανό που είχε πάνω του γραμμένη μόνο τη λέξη «δικαιοσύνη» ανορθόγραφα. Με τον ίδιο τρόπο εμφανίστηκε στις διαμαρτυρίες που έγιναν στην υπόθεση του 16χρονου ρομά που έπεσε και αυτός νεκρός από σφαίρα αστυνομικού ύστερα από καταδίωξη στη Θεσσαλονίκη λίγο καιρό αργότερα.

Δεν έχω οξυγόνο

Φτάσαμε στον Φεβρουάριο του 2025 και η ανάγκη για «συνθηματική έκφραση» παραμένει. Το νέο σύνθημα είναι «Δεν έχω οξυγόνο». Προέκυψε από τη φράση που είπαν οι νέοι εκλιπαρώντας βοήθεια την ύστατη στιγμή. Λίγο πριν τελειώσει το οξυγόνο μέσα στο φλεγόμενο βαγόνι. Το ακούσαμε στα ανατριχιαστικά ηχητικά που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα. Μέχρι αυτό το ηχητικό να δώσει το σπαρακτικό σύνθημα των ημερών είχαν προηγηθεί τα «Θ’ αργήσω απόψε» και «Πάρε με όταν φτάσεις». Και οι δύο αυτές φράσεις έγιναν τραγούδια, από τους Κοινούς Θνητούς και τον Φοίβο Δεληβοριά αντίστοιχα.