Το σχέδιο για ρέματα και αντιπλημμυρική «ασπίδα»

08:01 23/3/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Η ξαφνική νεροποντή που έπληξε το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου την Αττική είχε ως αποτέλεσμα να «φουσκώσει» ο Ιλισός ποταμός, την ώρα που στο σημείο – στο ύψος του Μοσχάτου – βρίσκονταν παιδιά, τα οποία έκαναν ποδήλατο και τελικά εγκλωβίστηκαν στην κοίτη.

Το συγκεκριμένο περιστατικό άνοιξε και πάλι τη συζήτηση για τη διαχείριση ποταμών και ρεμάτων στην Αττική, που κρίνεται επιτακτική αν αναλογιστεί κανείς πως συχνά αποτελούν κίνδυνο εκδήλωσης πλημμυρικών φαινομένων. Μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου

Πολυτεχνείου αναφέρει πως υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις από την άστοχη διαχείριση των ρεμάτων μέσα και γύρω από την πόλη, ιδιαίτερα από τα μπαζώματα και τα αυθαίρετα κτίσματα.

Μόνο στην Αθήνα, περισσότερα από 300 ρέματα και ποτάμια έχουν μπαζωθεί και αλλοιωθεί ενώ και οι πηγές νερού της πόλης αφανίστηκαν. Στα σχέδια της νέας δημοτικής Αρχής της Αθήνας, μάλιστα, είναι η αλλαγή σχεδιασμών για συγκεκριμένα ρέματα αλλά και η σταδιακή επιστροφή των σκεπασμένων ρεμάτων στην επιφάνεια.

Αναγκαία τα έργα στο ρέμα του Ποδονίφτη

Ο Κηφισός, ο Ιλισός, το ρέμα του Προφήτη Δανιήλ ή ο Ποδονίφτης κάποτε διαπερνούσαν όλη την πόλη. Σήμερα, όμως, είναι σχεδόν ολοκληρωτικά εξαφανισμένα, εξακολουθούν, ωστόσο, να ρέουν κάτω από τους δρόμους της Αθήνας.

Με τριπλάσιο τουλάχιστον νερό από όσο έχει σήμερα, ο Κηφισός αποτελούσε τον κύριο δρόμο του νερού στην Αττική. Στην κεντρική πηγή του, στο Κεφαλάρι στην Κηφισιά, ανέβλυζαν πάνω από 400 κυβικά νερό την ώρα μέχρι τη δεκαετία του 1950, ποτίζοντας κτήματα έως τα Πατήσια. Κύριος παραπόταμός του ήταν ο Ιλισός που διέσχιζε την άλλη πλευρά του Λεκανοπεδίου με την κεντρική πηγή του να βρίσκεται στην Αγία Ελεούσα του Χολαργού. Τα περισσότερα νερά του, ωστόσο διοχετεύτηκαν για την ύδρευση της αρχαίας Αθήνας μέσω του Πεισιστράτειου υδραγωγείου που και σήμερα αρδεύει τον Εθνικό Κήπο.

Τα ποτάμια της Αθήνας εξακολουθούν να ρέουν κάτω από τους δρόμους ενώ παλαιότερη μελέτη του ΕΜΠ έδειξε ότι τα ανοιχτά ρέματα το 1945 είχαν συνολικό μήκος 1.280 χιλιόμετρα. Σήμερα, όμως, ο αριθμός αυτός είναι μειωμένος κατά τουλάχιστον 66%.

Περιβαλλοντικά εγκλήματα

«Σε εποχές κλιματικής αλλαγής, θα πρέπει όχι μόνο να υλοποιούνται μέτρα αντιμετώπισής της αλλά και να εφαρμόζονται σωστά, διαπιστώνοντας κυρίως τα λάθη που οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα. Η Αθήνα και τα ποτάμια της είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Αρκετά! Μόνο με αυτή τη λέξη μπορούν να αποτραπούν περισσότερα περιβαλλοντικά εγκλήματα κατά των ποταμών της Αττικής» δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος και Πρασίνου του Δήμου Αθηναίων Γιώργος Αποστολόπουλος.

Οπως εξηγεί, αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις πρέπει να γίνονται με φιλικές μεθόδους προς το περιβάλλον όπως, άλλωστε, συμβαίνει σε χώρες του εξωτερικού, «πάντως όχι με την ″ευκολία″ του τσιμέντου. Αλλωστε» προσθέτει «κάθε ρέμα και ποτάμι όπου έχουν γίνει παρεμβάσεις, είτε πρόκειται για μπάζωμα της κοίτης ή περιορισμό της ή ακόμη και κατασκευές, μπορεί να αποτελέσει πηγή άμεσου κινδύνου. Στην υπόγεια κοίτη του Κηφισού και του Ιλισού υπάρχουν διαβρώσεις που στο μέλλον μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλα προβλήματα στους δρόμους. Κι όλα αυτά συμβαίνουν επειδή δεν σεβόμαστε τη ροή των υδάτων».

Η νεροποντή που έπληξε το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου περιοχές της Αττικής είχε ως αποτέλεσμα να «φουσκώσει» ο Ιλισός ποταμός στο ύψος του Μοσχάτου (φωτογραφία αρχείου)

Ηδη έχει ξεκινήσει δειλά δειλά η διερευνητική φάση ώστε να διαπιστώσουν οι υπεύθυνοι του δήμου πώς θα μπορούσαν να αναδείξουν το παλαιό δίκτυο ποταμών που έχουν καταφέρει να… επιβιώσουν. Σε πρώτη φάση, θα ξεκινήσει πιλοτικό πρόγραμμα για την κοίτη του Ιλισού στην περιοχή της Αγίας Φωτεινής στους στύλους του Ολυμπίου Διός ενώ παράλληλα «θα γίνει προσπάθεια να διώξουμε το τσιμέντο και να αναπλάσουμε τον Ποδονίφτη».

Σε δεύτερη φάση, ο Δήμος Αθηναίων θα ετοιμάσει την επιστροφή των σκεπασμένων και μπαζωμένων ρεμάτων στην επιφάνεια, όπως γίνεται όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά παντού στον κόσμο. «Στη Σεούλ κατεδάφισαν αυτοκινητόδρομο πέντε χιλιομέτρων για να επαναφέρουν τον ″Κορεάτικο Κηφισό″ στην επιφάνεια. Εμείς έχουμε κάνει το τσιμέντο ″θρησκεία″».

Σε συνέντευξή του τον περασμένο Οκτώβριο ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Κικίλιας είχε αναφέρει χαρακτηριστικά πως υπάρχουν ρέματα που έχουν μπαζωθεί στην Αττική και στην υπόλοιπη χώρα και στα οποία έχουν γίνει κατασκευές, εργοστάσια, σπίτια. «Αν, λοιπόν, παραδεχτούμε ότι το κράτος έχει μια συνέχεια, τότε οφείλουμε να δούμε το θέμα γενναία και να πάει το κράτος να αποζημιώσει εκεί όπου υπάρχει ανάγκη να ανοίξουν και να ξεμπαζωθούν αυτά τα ρέματα».