Βάσω Παπανδρέου: Η Σιδηρά Κυρία της Αλλαγής

16:58 18/10/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Σε ηλικία 80 ετών και ύστερα από πολυετές πρόβλημα υγείας, η Βάσω Παπανδρέου έφυγε από τη ζωή. Από τα ιδρυτικά μέλη του ΠΑΣΟΚ και κομβικό κομμάτι της παρακαταθήκης του, η πρώην υπουργός και επίτροπος της ΕΟΚ θεωρείται πρωτοπόρος όχι μόνο για τα αποτελέσματα της πολιτικής της πορείας: υπήρξε η πρώτη γυναίκα για την οποία γράφτηκε ποτέ πως θα μπορούσε να γίνει πρωθυπουργός.

Η Βάσω Παπανδρέου υπήρξε μια από τις εμβληματικές

γυναίκες πολιτικούς της γενιάς της. Γεννήθηκε το 1944 στα Βαλιμίτικα Αιγίου και ήρθε στην Αθήνα για σπουδές Οικονομικών στην ΑΣΟΕΕ. Νεαρή φοιτήτρια, οργανωμένη στο ΠΑΚ Αγγλίας κατά τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο Λονδίνο και στο Ρέντινγκ, ήταν μια εκ των δύο πρώτων γυναικών που συμμετείχαν στο πρώτο Εκτελεστικό Γραφείο του ΠΑΣΟΚ, το 1974. Μετά το 1981 ήταν και από τις πρώτες γυναίκες στα υπουργικά συμβούλια του Ανδρέα Παπανδρέου: διετέλεσε υφυπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας (1985-1986), αναπληρώτρια υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας (1986-1987) και αναπληρώτρια υπουργός Εμπορίου για τα θέματα της Ελληνικής Προεδρίας στην Κοινότητα (1988-1989). Ηταν η πρώτη γυναίκα επίτροπος από την Ελλάδα με χαρτοφυλάκο για την Απασχόληση, τις Εργασιακές Σχέσεις και Κοινωνικές Υποθέσεις, το Ανθρώπινο Δυναμικό, την Εκπαίδευση και Κατάρτιση και την Ισότητα των δύο Φύλων από το 1989 έως το 1993 – υπήρξε υπεύθυνη για την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Χάρτα και συνέβαλε στην ευρωπαϊκή κατοχύρωση των δικαιωμάτων των γυναικών, καθώς επίσης και στενή συνεργάτιδα του Ζακ Ντελόρ.

Η Βάσω Παπανδρέου σε τρεις διαδοχικές αναμετρήσεις, από το 1993 έως το 2000, εκλεγόταν πρώτη σε σταυρούς στη μεγαλύτερη εκλογική περιφέρεια της Ελλάδας, την ενιαία Β’ Αθηνών

Επί Κώστα Σημίτη ανέλαβε βαριά χαρτοφυλάκια που σφράγισαν την περίοδο εξωστρέφειας της χώρας: την θέση της υπουργού Ανάπτυξης (1996-1999), Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης (1999-2001) και ΠΕΧΩΔΕ (2001-2004). Σε τρεις διαδοχικές αναμετρήσεις, από το 1993 έως το 2000, εκλεγόταν πρώτη σε σταυρούς στη μεγαλύτερη εκλογική περιφέρεια της Ελλάδας, την ενιαία Β’ Αθηνών. Εκλεγόταν βουλευτής έως το 2012, ενώ άσκησε σκληρή κριτική στην κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου για την έλλειψη προετοιμασίας για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους. Διεγράφη από την ΚΟ του ΠΑΣΟΚ τον Φεβρουάριο του 2012, την περίοδο της κυβέρνησης Παπαδήμου, όταν αρνήθηκε να ψηφίσει το δεύτερο μνημόνιο.

Ο Κώστας Σημίτης και η Βάσω Παπανδρέου

Ο τρόπος με τον οποίο η Παπανδρέου επηρέασε την πολιτική ζωή, αλλά και την πορεία του ΠΑΣΟΚ, ξεπερνάει το βιογραφικό της. Πρόσωπο κοντά στον Ανδρέα Παπανδρέου από την αρχή της πολιτικής της σταδιοδρομίας (τον είχε γνωρίσει κατά τη διάρκεια των σπουδών της στη Βρετανία), λέγεται πως ήταν ένα από εκείνα τα πρόσωπα που τον έπεισαν να μην παραιτηθεί μετά το πρώτο κακό αποτέλεσμα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 1974. Ηταν όμως κι εκείνη που πρωτοστάτησε στις εξελίξεις της διαδοχής του, καθώς στο δικό της σπίτι διοργανώθηκε το 1994 το περίφημο «δείπνο των τεσσάρων», στο οποίο η ίδια και οι Κώστας Σημίτης, Παρασκευάς Αυγερινός και Θεόδωρος Πάγκαλος διαμόρφωσαν την εσωκομματική αντιπολίτευση, η οποία προήγαγε την εκσυγχρονιστική ατζέντα στην οποία βασίστηκε η πρωθυπουργία του επόμενου προέδρου του κόμματος. Χαρακτηριστική εικόνα του δυναμισμού της είναι η συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβριο του 1995 – λόγω μιας αποστροφής του Παπανδρέου για τους εσωκομματικούς του αντιπάλους που εκτίμησε πως τη θίγει, διέσχισε την αίθουσα διεξαγωγής της συνεδρίασης και άφησε στα χέρια του ένα χαρτί με το οποίο ζητούσε να πάρει τον λόγο.

Η Βάσω Παπανδρέου με τη Μελίνα Μερκούρη

«Αποχαιρετώ με απεριόριστο σεβασμό και συγκίνηση τη Βάσω Παπανδρέου. Μια εμβληματική πολιτική προσωπικότητα και εκ των ιδρυτικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ» ανέφερε στο συλλυπητήριο μήνυμά του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, τονίζοντας πως «υπηρέτησε με σθένος και δυναμισμό, χωρίς συμβιβασμούς, τις πολιτικές θέσεις της». Στο δικό του μήνυμα ο Κώστας Σημίτης επεσήμανε πως η Παπανδρέου «ήταν μια άξια γυναίκα, που τίμησε τις θέσεις που ανέλαβε και πολλές ευρωπαϊκές πολιτικές κοινωνικού περιεχόμενου φέρουν την υπογραφή της». Για τον Γιώργο Παπανδρέου, η Βάσω Παπανδρέου υπήρξε «πρωτοπόρα, δυναμική προσωπικότητα, μαχητικό πνεύμα», που «υπηρέτησε με ευθύνη και συνέπεια τη χώρα και τον ελληνικό λαό». Στο δικό του μήνυμα ο Ευάγγελος Βενιζέλος την περιέγραψε ως μια «εμβληματική φυσιογνωμία του ΠΑΣΟΚ και της μεταπολιτευτικής περιόδου». Σύμφωνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, «θα τη συνοδεύουν η αφοσίωση των φίλων και ο σεβασμός των αντιπάλων της». Οπως ανέφερε ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής Απόστολος Κακλαμάνης, «δεν θα ξεχαστεί ποτέ η Βάσω Παπανδρέου από όσους τη ζήσαμε και όσους γνωρίζουν ή θα γνωρίσουν την προσωπικότητά της και ειδικότερα το ήθος και το έργο της ως πολιτικού».