Moody's: Οι κίνδυνοι που μπορούν να μετατρέψουν την Ελλάδα σε Σίσυφο

12:50 24/8/2018 - Πηγή: New Money

Σημαντικούς κινδύνους που μπορούν να τινάξουν στον αέρα τις προσπάθειες οικονομικής ανάκαμψης της χώρας μετά την έξοδο απ' το πρόγραμμα διάσωσης εντοπίζει η Moody's σε μία έκθεση – προπομπό της αξιολόγησης του αξιόχρεου της χώρας που είναι προγραμματισμένη για τις 21 Σεπτεμβρίου.

Στο πλαίσιο αυτό σχολιάζει πως το να αποφύγει η χώρα να μετατραπεί σε έναν «Σίσυφο», χάνοντας τα όσα έχει κερδίσει έως τώρα, δεν θα είναι εύκολη υπόθεση.

Πρώτα απ' όλα υπάρχουν πολλές εξωτερικές απειλές, όπως ο εμπορικός πόλεμος και η άνοδος του προστατευτισμού. Ο οίκος, ωστόσο, εστιάζει σε δύο εσωτερικούς

κινδύνους.

Ο πρώτος είναι ότι οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να διατηρήσουν τις δεσμεύσεις προς τους πιστωτές, ώστε να μη χάσουν την αξιοπιστία, που έχτισε η ολοκλήρωση του προγράμματος.

Ο δεύτερος είναι το πολιτικό ρίσκο. Όπως αναφέρει ο οίκος η πιθανή αλλαγή εξουσίας το 2019, θα μπορούσε να εντείνει την αβεβαιότητα ως προς το εάν η χώρα θα εφαρμόσει τις αναγκαίες πολιτικές, που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του χρέους.

Σημειώνεται ότι η επόμενη προγραμματισμένη αξιολόγηση της χώρας από τον οίκο είναι στις 21 Σεπτεμβρίου και ήδη η Citi περιμένει μία πιθανή αναβάθμιση του αξιόχρεου.

Η πρόοδος και οι προκλήσεις

Στην έκθεση εξετάζεται η πρόοδος που έχει συντελεστεί στην ελληνική οικονομία αλλά και οι προκλήσεις που μένουν για την ανάπτυξη, την απασχόληση και την αγορά ακινήτων.
«Η ελληνική κρίση χρέους είναι πια αρχαία ιστορία», σημειώνουν οι αναλυτές του οίκου, και προσθέτουν: «με το πραγματικό ΑΕΠ να μεγεθύνεται επί πέντε διαδοχικά τρίμηνα, η Ελλάδα έχει πετύχει το καλύτερο σερί οικονομικής ανάπτυξης από την περίοδο 2005-06».

Σύμφωνα με τη Moody's η ανάπτυξη είναι σταθερή, ωστόσο οι πηγές της όχι και τόσο. Οι εξαγωγές μένουν σε θετικό έδαφος, αλλά η κατανάλωση και οι επενδύσεις παρουσιάζουν διακυμάνσεις. Παρόλα αυτά εκτιμά ότι η οικονομική ανάπτυξη θα διατηρήσει το ρυθμό της τα επόμενα χρόνια.

Ο οίκος εκτιμά ότι η κατανάλωση θα συμβάλλει περισσότερο στο ΑΕΠ όσο θα βελτιώνεται η αγορά εργασίας, οδηγώντας σε υψηλότερους μισθούς και ενισχύοντας τα εισοδήματα. Οι δαπάνες θα αρχίσουν να αυξάνονται και σταδιακά θα «περάσουν» στην αγορά εργασίας, ενώ και ο πληθωρισμός θα κλείσει σιγά- σιγά την ψαλίδα της μίας ποσοστιαίας μονάδας από την υπόλοιπη Ευρωζώνη.

«Οχτώ χρόνια βαριάς λιτότητας και αναδιάρθρωσης στην αγορά εργασίας κατάφεραν ισχυρό πλήγμα στην ελληνική οικονομία» επισημαίνεται στην έκθεση του οίκου, που θυμίζει ότι το πραγματικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 25% σε σχέση με τα επίπεδα του 2008, η ανεργία εκτινάχθηκε πάνω από το 25% και τα εισοδήματα μειώθηκαν κατά το 1/3.

Το brain drain και οι συνέπειες

Ένας από τους παράγοντες, που καθιστά την ανάπτυξη τόσο δύσκολη, εξηγεί, είναι το γεγονός ότι πολλοί εγκαταλείπουν τη χώρα. Οι δεινές οικονομικές συνθήκες σε συνδυασμό με ασφυκτικά μέτρα λιτότητας και αυξήσεις φόρων έχουν οδηγήσει σε ευρείας κλίμακας "λουκέτα" επιχειρήσεων. Υπό τις συνθήκες αυτές αρκετοί άφησαν τη χώρα προκειμένου να αναζητήσουν εργασία αλλού, με αποτέλεσμα την πτώση του πληθυσμού κατά 4% σε σχέση με το 2010.

«Το brain drain που προκλήθηκε άλλαξε αισθητά τη μορφή της ελληνικής οικονομίας, καθώς η χώρα δεν μπορούσε να στηρίξει κλάδους υψηλής τεχνολογίας χωρίς υψηλής ειδίκευσης προσωπικό» τονίζει ο οίκος.

Η αγορά εργασίας

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών αποτυπώνεται και στην αγορά εργασίας, με τη συνολική απασχόληση να αυξάνεται σταθερά από το 2014. Ωστόσο η αγορά εργασίας εξακολουθεί να απέχει πολύ από τα προ «μεγάλης ύφεσης» επίπεδα. Η απασχόληση είναι 20% χαμηλότερα από τα υψηλά του 2008 και το ποσοστό της ανεργίας σχεδόν 13 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τα προ ύφεσης χαμηλά.

Το χειρότερο, σχολιάζει ο Moody's είναι ότι οι οικογένειες έχουν τουλάχιστον ένα άνεργο μέλος, ενώ αυτοί που έχουν εργασία το πιθανότερο είναι να αμείβονται με τον κατώτατο μισθό. Τα ποσοστά φτώχειας μεταξύ των απασχολούμενων είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.

Ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις βελτίωσης, με τις συνολικές απολαβές των εργαζομένων να αρχίζουν να αυξάνονται, γεγονός που με τη σειρά του αναμένεται να δώσει ώθηση στην κατανάλωση.

Αγορά ακινήτων

Όπως τονίζουν οι αναλυτές του οίκου, η τόνωση της απασχόλησης και των εισοδημάτων μπορούν να οδηγήσουν σε ανάκαμψη και την αγορά ακινήτων, όπου η συρρίκνωση του πληθυσμού, οι αυστηροί πιστωτικοί όροι και η υψηλή φορολόγηση ακινήτων άφησαν βαρύ το αποτύπωμά τους.

Σημειώνει δε πως η οικοδομική δραστηριότητα προς το παρόν παραμένει απογοητευτική και οι τιμές εξακολουθούν να είναι περίπου 50% χαμηλότερες σε σχέση με το 2008. Τα ποσοστά απασχόλησης στις κατασκευές κινούνται επίσης 50% χαμηλότερα σε σχέση με το 2007.

Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης η όποια ανάκαμψη στην αγορά εργασίας θα διαφέρει ανά περιοχή. Ο οίκος εκτιμά ότι θα είναι ισχυρότερη στην Αττική, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα θα είναι πιο δύσκολο να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος.