Pandora Papers: Στο φως ο κρυφός πλούτος των ισχυρών του πλανήτη – Ποιοι ηγέτες εμπλέκονται

20:33 3/10/2021 - Πηγή: New Money

Ένας «θησαυρός» ιδιωτικών οικονομικών αρχείων, που δημοσιεύτηκαν στην Washington Post αποκαλύπτουν την τεράστια έκταση του μυστικού συστήματος των υπεράκτιων (offshore) εταιρειών, με σκοπό την απόκρυψη  δισεκατομμυρίων δολαρίων από τις φορολογικές αρχές.Τα αρχεία παρέχουν σημαντικά νέα στοιχεία, όπως ότι η Νότια Ντακότα ανταγωνίζεται πλέον τις αδιαφανείς δικαιοδοσίες της Ευρώπης και της Καραϊβικής στο οικονομικό απόρρητο. Δεκάδες εκατομμύρια δολάρια από το

εξωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών προστατεύονται τώρα από εταιρείες καταπιστευμάτων στο Sioux Falls, ορισμένα από τα οποία συνδέονται με άτομα και εταιρείες που κατηγορούνται για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλα και πλήθος άλλων αδικημάτων.

Οι λεπτομέρειες περιέχονται σε περισσότερα από 11,9 εκατομμύρια οικονομικά αρχεία που αποκτήθηκαν από τη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και εξετάστηκαν από την Post και άλλους συνεργαζόμενους ειδησεογραφικούς οργανισμούς. Τα αρχεία περιλαμβάνουν ιδιωτικά μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μυστικά λογιστικά φύλλα, παράνομες συμβάσεις και άλλα αρχεία που ξεκλειδώνουν τα κατά τα άλλα αδιαπέραστα οικονομικά συστήματα και ταυτοποιούν τα άτομα που βρίσκονται πίσω από αυτά. ηγέτες – πολίτες σε όλο τον κόσμο.

Οι αποκαλύψεις περιλαμβάνουν περισσότερα από 100 εκατομμύρια δολάρια που ξόδεψε ο βασιλιάς Αμπντάλα ΙΙ της Ιορδανίας σε πολυτελή σπίτια στο Μαλιμπού της Καλιφόρνιας και σε άλλες τοποθεσίες- εκατομμύρια δολάρια σε ακίνητα και μετρητά που ανήκαν κρυφά στους ηγέτες της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Κένυας, του Ισημερινού και άλλων χωρών- και ένα παραθαλάσσιο σπίτι στο Μονακό που απέκτησε μια Ρωσίδα η οποία απέκτησε σημαντικό πλούτο αφού φέρεται να απέκτησε παιδί με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.

Οι αποκαλύψεις, αφορούν – κυρίως – υψηλόβαθμους αξιωματούχους των ΗΠΑ και άλλων δυτικών ηγετών, οι οποίοι συχνά καταδίκαζαν τις μικρότερες χώρες, των οποίων η ελαστικότητα των τραπεζικών τους συστημάτων έχει χρησιμοποιηθεί ουκ ολίγες φορές ως «πλυντήρια» περιουσιακών στοιχείων και ξεπλύματα βρώμικου χρήματος.

Τα Pandora Papers, ξεπερνά τις διαστάσεις της διαρροής που βρέθηκε στο επίκεντρο της έρευνας για τα Panama Papers πριν από πέντε χρόνια. Εκείνα τα δεδομένα είχαν αντληθεί από ένα μόνο δικηγορικό γραφείο, αλλά το νέο υλικό περιλαμβάνει αρχεία από 14 ξεχωριστές οντότητες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται σε χώρες και εδάφη όπως η Ελβετία, η Σιγκαπούρη, η Κύπρος, το Μπελίζ και οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι.

Τα αρχεία περιγράφουν λεπτομερώς περισσότερους από 29.000 υπεράκτιους λογαριασμούς, αριθμός υπερδιπλάσιος από τον αριθμό που εντοπίστηκε στα Panama Papers. Μεταξύ των ιδιοκτητών των λογαριασμών περιλαμβάνονται περισσότεροι από 130 άνθρωποι που αναφέρονται ως δισεκατομμυριούχοι από το περιοδικό Forbes και περισσότεροι από 330 δημόσιοι αξιωματούχοι σε περισσότερες από 90 χώρες και εδάφη, αριθμός διπλάσιος από αυτόν που βρέθηκε στα έγγραφα του Παναμά.

Ως αποτέλεσμα, τα έγγραφα αποτελούν την πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα καταγραφή ενός παράλληλου οικονομικού σύμπαντος, του οποίου οι διαβρωτικές επιπτώσεις μπορούν να διαρκέσουν πολλές γενιές – αποστραγγίζοντας σημαντικά ποσά από τα κρατικά ταμεία, επιδεινώνοντας τις ανισότητες στον πλούτο και προστατεύοντας τα πλούτη εκείνων που εξαπατούν και κλέβουν, ενώ παράλληλα εμποδίζουν τις αρχές και τα θύματα στις προσπάθειές τους να βρουν ή να ανακτήσουν κρυμμένα περιουσιακά στοιχεία.

“Το υπεράκτιο χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να απασχολεί κάθε νομοταγή άνθρωπο σε όλο τον κόσμο”, δήλωσε η Sherine Ebadi, πρώην αξιωματικός του FBI, η οποία διετέλεσε επικεφαλής πράκτορας σε δεκάδες υποθέσεις οικονομικών εγκλημάτων.

Η Ebadi επεσήμανε τον ρόλο που διαδραματίζουν οι υπεράκτιοι λογαριασμοί και τα καταπιστεύματα που προστατεύουν τα περιουσιακά στοιχεία στη διακίνηση ναρκωτικών, στις επιθέσεις ransomware, στην εμπορία όπλων και σε άλλα εγκλήματα. “Αυτά τα συστήματα δεν επιτρέπουν απλώς στους φοροφυγάδες να αποφεύγουν να πληρώνουν το μερίδιο που τους αναλογεί. Υπονομεύουν τον ιστό μιας καλής κοινωνίας”, δήλωσε ο Ebadi, ο οποίος τώρα είναι αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος στην Kroll, μια εταιρεία εταιρικών ερευνών και παροχής συμβουλών.

Ποια τα ισχυρά ονόματα που εμπλέκονται

Η Post δημοσιεύει οκτώ άρθρα, καθώς και βίντεο και ηχητικά κομμάτια, βασισμένα σε υλικό από το θησαυρό της Πανδώρα. Οι ιστορίες που δημοσιεύονται σήμερα επικεντρώνονται στις αποκαλύψεις για τον Αμπντουλάχ και τον Πούτιν. Οι αυριανές ιστορίες θα διερευνήσουν πιο προσεκτικά τις αμερικανικές πτυχές του συστήματος αυτού, συμπεριλαμβανομένης της ζημίας που προκαλούν οι αμερικανικοί φορολογικοί παράδεισοι και του τρόπου με τον οποίο οι Αμερικανοί που κατηγορούνται για αδικήματα μπορούν να αποφύγουν τις οικονομικές συνέπειες χρησιμοποιώντας υπεράκτιες οντότητες. Τις επόμενες ημέρες, οι ιστορίες θα εξετάσουν τη λεηλασία των ασιατικών αντικειμένων, θα εξετάσουν τον κρυφό πλούτο των δισεκατομμυριούχων που εμφανίζονται στους φακέλους και θα ανιχνεύσουν τις επιπτώσεις των αμερικανικών κυρώσεων στους Ρώσους ολιγάρχες.

Αυτά αποτελούν μέρος ενός παγκόσμιου πακέτου ιστοριών που βασίζονται στα Pandora Papers – ένα έργο στο οποίο συμμετέχουν 150 ειδησεογραφικοί οργανισμοί σε 117 χώρες και εδάφη. Το πακέτο περιλαμβάνει ρεπορτάζ του BBC και του Guardian που αποκαλύπτουν νέες λεπτομέρειες σχετικά με τους ξένους δωρητές που συνεισφέρουν εκατομμύρια στο Συντηρητικό Κόμμα του Βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον. Το ICIJ έχει συνεργαστεί με ξένους εταίρους σε ιστορίες σχετικά με ένα σκανδαλώδες καθολικό τάγμα στο Μεξικό, εκατομμύρια δολάρια που κατέχουν offshore μέλη της κυβέρνησης του Πακιστανού πρωθυπουργού Imran Khan, καθώς και τα μυστικά χαρτοφυλάκια ηγετών από την Ευρώπη έως τη Λατινική Αμερική. η συντριπτική πλειονότητα των εγγράφων φέρουν ημερομηνίες που υποδεικνύουν ότι δημιουργήθηκαν μεταξύ 1996 και 2020, αν και ορισμένα χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1970. Με πολλά έγγραφα που χρονολογούνται μόλις πέρυσι, η κρύπτη φωτίζει το πώς το σύστημα των υπεράκτιων δραστηριοτήτων – όρος από την εποχή που τα απομακρυσμένα νησιά ήταν οι κύριοι παράδεισοι για την απόκρυψη μετρητών – έχει αντέξει τα σκάνδαλα και τις προσπάθειες μεταρρύθμισης που ακολούθησαν προηγούμενες έρευνες.

Τα έγγραφα αποκαλύπτουν ότι ο Βασιλιάς της Ιορδανίας συγκέντρωσε κρυφά 70 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας και ακίνητη περιουσία στις ΗΠΑ.

Δείχνουν επίσης πώς ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τόνι Μπλερ και η σύζυγός του εξοικονόμησαν 312.000 λίρες από χαρτόσημα όταν αγόρασαν ένα γραφείο στο Λονδίνο.

Το ζευγάρι αγόρασε μια υπεράκτια εταιρεία που ανήκε στο κτίριο.  Η διαρροή συνδέει επίσης τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν με μυστικά περιουσιακά στοιχεία στο Μονακό και δείχνει ότι ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις – που βρίσκεται μπροστά από εκλογές εντός της εβδομάδας – δεν δήλωσε ότι που αγόρασε δύο βίλες για 12 εκατομμύρια λίρες στη νότια Γαλλία μέσω μιας υπεράκτιας επενδυτικής εταιρείας.

Πρόκειται για το τελευταίο κρίκο στην μακρά αυτή αλυσίδα των αποκαλύψεων μέσω μεγάλων διαρροών τα τελευταία επτά χρόνια. Προηγήθηκαν οι: τα FinCen Files, τα Paradise Papers, τα  Panama Papers και τα  LuxLeaks.

Οι εξέταση των φακέλων είναι η μεγαλύτερη οργανωμένη προσπάθεια της διεθνούς κοινοπραξίας των ερευνητικών δημοσιογράφων (ICIJ). Στην έρευνα έλαβαν μέρος περισσότεροι από 650 ρεπόρτερς.

Ένα άλλο όνομα που αναφέρεται στα Pandora Papers είναι ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπις, ένας δισεκατομμυριούχος που εξελέγη το 2017 με την υπόσχεση να πατάξει τη διαφθορά. Τα στοιχεία που διέρρευσαν αποδεικνύουν ότι το 2009 ο Μπάμπις διοχέτευσε 22 εκατομμύρια δολάρια σε δίκτυο εταιρειών, προκειμένου να αγοράσει μία έπαυλη κοντά στην Κυανή Ακτή, η οποία μεταξύ άλλων διαθέτει δύο πισίνες και ιδιωτικό κινηματογράφο. Σύμφωνα με την τσεχική ιστοσελίδα Investigace.cz η ιδιοκτησία των εταιρειών αυτών δεν περιλαμβανόταν στη δήλωση περιουσιακών στοιχείων που είχε υποβάλει ο Αντρέι Μπάμπις. Ο ίδιος δεν απάντησε σε σχετικό ερώτημα του δικτύου.

Μερίδιο σε εταιρεία με έδρα τις βρετανικές Παρθένες Νήσους κατείχε και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολόντιμιρ Ζελένσκι. Έναν μήνα πριν από τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές του 2019 ο πρώην ηθοποιός που έγινε πολιτικός είχε πωλήσει το μερίδιό του στην εταιρεία Maltex στον Σεργκέι Σεφίρ, στενό φίλο και συνεργάτη του.

Οι υπεράκτιες εταιρείες δεν είναι δημοφιλείς μόνο στην Ευρώπη. Κάθε άλλο:Για παράδειγμα ο πρόεδρος της Κένυας Ουχούρου Κενιάτα, γόνος πολιτικής δυναστείας που εξελέγη με «σημαία» την καταπολέμηση της διαφθοράς, φέρεται ως ιδιοκτήτης – μαζί με τη μητέρα του – κρυφής εταιρείας στον Παναμά. Στη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, όταν οι Ιορδανοί έβγαιναν στους δρόμους για να διαδηλώσουν την αγανάκτησή τους για τη διαφθορά και την ανεργία – ο μονάρχης Αμπντάλα είχε αγοράσει μέσω offshore εταιρειών τρεις παραλιακές κατοικίες στο Μαλιμπού των ΗΠΑ. Αλλά και η πριγκίπισσα Λάλλα Χάσνα του Μαρόκου βρέθηκε να κατέχει – μέσω δικτύου υπεράκτιων εταιρειών – εταιρεία που είχε αγοράσει ιδιωτική κατοικία αξίας 11 εκ, ευρώ στο Λονδίνο, κοντά στο Kensington Palace. Ο εμίρης του Κατάρ, Χαμάντ Μπιν Καλίφα Αλ Θανί, αξιοποιεί offshore εταιρείες για να πραγματοποιεί επενδύσεις και να διαχειρίζεται τον πλούτο του. Τα Panama Papers είχαν ήδη αποκαλύψει ότι και το υπερ-γιοτ του εμίρη, αξίας 300 εκατομμυρίων δολαρίων, ελέγχεται από offshore εταιρείες.

Σε υπεράκτιες εταιρείες καταφεύγουν και πολλοί αστέρες του θεάματος. Ένα παράδειγμα είναι η δημοφιλής τραγουδίστρια Σακίρα. Ο δικηγόρος της δηλώνει πάντως ότι όλοι οι λογαριασμοί της Σακίρα έχουν δηλωθεί και επιπλέον δεν της προσφέρουν κάποια προνομιακή φορολογική μεταχείριση. Άλλο παράδειγμα είναι ο Ινδός πρώην άσος του κρίκετ Σαχίν Τεντουλκάρ. Οι δικηγόροι του δεν απάντησαν σε παράκληση της DW για κάποιο σχόλιο. Πολλοί από τους ενδιαφερόμενους για offshore εταιρείες είναι βέβαια επιχειρηματίες και πολυεκατομμυριούχοι. Όπως ο Τούρκος μεγαλοεργολάβος Ερμάν Ιλιτσάκ, που διατηρεί δεσμούς με δύο υπεράκτιες εταιρείες, οι οποίες όμως είχαν καταχωρηθεί στο όνομα της μητέρας του το 2014. Μέχρι τη στιγμή της δημοσίευσης ο κ.Ιλιτσάκ δεν είχε προβεί σε κάποιο σχόλιο. Ο όμιλος Ronesans, ιδιοκτησίας Ιλιτσάκ, είχε αναλάβει να κατασκευάσει μεταξύ άλλων το περίφημο προεδρικό ανάκτορο του Ταγίπ Ερντογάν, με 1.500 δωμάτια.

To δημοσιογραφικό δίκτυο International Consortium of Investigative Journalists έχει ερευνήσει συνολικά 11,9 εκατομμύρια εμπιστευτικά έγγραφα τα προηγούμενα δύο χρόνια. Τη δημοσιογραφική ομάδα αποτελούν 600 άτομα από 150 διαφορετικά μέσα ενημέρωσης ανά τον κόσμο. Τα έγγραφα που διέρρευσαν προέρχονται από 14 παρόχους υπηρεσιών για offshore εταιρείες. Τα Pandora Papers έρχονται στο φως της δημοσιότητας μόλις πέντε χρόνια μετά τα Panama Papers, που αποκαλύφθηκαν το 2016, προκαλώντας αίσθηση σε όλον τον κόσμο, προκαλώντας ακόμη και την κατάρρευση κυβερνήσεων, για παράδειγμα στην Ισλανδία και στο Πακιστάν.

Το BBC αναφέρει ότι σε συνεργασία με τον Guardian και άλλα ΜΜΕ είχε πρόσβαση σε 12 εκατομμύρια έγγραφα από 14 οικονομικές υπηρεσίες σε χώρες όπως οι Βρετανικοί Παρθένοι Νήσοι, ο Παναμάς, η Μπελίζ, η Κύπρος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σιγκαπούρη και η Ελβετία.