Staco: Οι προστάτες της street art

13:40 29/4/2016 - Πηγή: New Money

Περπατώντας κεντρικά στα στενά της πρωτεύουσας, μπορεί κανείς να διαπιστώσει την ύπαρξη άπειρων γκραφίτι και άλλων καλλιτεχνικών εξωτερικεύσεων στον δημόσιο χώρο. Ανάμεσα στις ψηλές πολυκατοικίες και την τσιμεντένια ρουτίνα ξεδιπλώνονται μπροστά στα μάτια των περαστικών ζωγραφιές που διηγούνται μία ιστορία και αποκαλύπτουν ένα μυστικό ή έναν πόνο. Η ζωή αποτυπώνεται στους τοίχους με σχήματα και χρώματα, αναπτύσσοντας έναν αέναο διάλογο με το χθες, το σήμερα και το αύριο. Κάποιες από αυτές τις ζωγραφιές, μάλιστα, περνούν τόσο ηχηρά μηνύματα, που γίνονται κεντρικό θέμα συζήτησης στα διάφορα μέσα

ενημέρωσης.

Η ιδιαίτερη τέχνη των γκραφίτι μπορεί με την ίδια ευκολία να εγείρει είτε θετικές είτε αρνητικές αντιδράσεις από τον κόσμο. Πίσω, όμως, από αυτές τις δημόσια προβαλλόμενες δημιουργίες στην καρδιά του Λεκανοπεδίου υπάρχει μία ομάδα που συντηρεί και προστατεύει μερικά αξιόλογα δείγματα αυτής της καλλιτεχνικής πρωτοβουλίας. Σε μία ειλικρινή και εκ βαθέων συζήτηση με την Ελευθερία Μαυρομάτη και την Καλλιόπη Ορειάνου, που μίλησαν εκ μέρους των Staco, μιλήσαμε για τις δράσεις της εναλλακτικής αυτής ομάδας, τα έργα τέχνης του δρόμου, τη συντήρησή τους, τα μηνύματα που περνούν στον κόσμο, αλλά και για την υποθάλπουσα εικαστική συνομιλία μεταξύ των καλλιτεχνών.

Ποια είναι η Staco team;

Η ομάδα Staco (Street art conservators) είναι μια ομάδα φοιτητών και συντηρητών αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, που μετρά σχεδόν τέσσερα χρόνια ζωής. Ο σκληρός πυρήνας των Staco αποτελείται από 15 περίπου άτομα, τα οποία δραστηριοποιούνται συστηματικά, σχεδιάζοντας και πραγματοποιώντας τις διάφορες δράσεις. Ομως, υπάρχει και ένας ευρύς κύκλος φίλων και συνεργατών που συμμετέχουν σε αυτές τις δράσεις. Ετσι, κατά καιρούς οργανώνουμε δραστηριότητες στις οποίες έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν και οι φίλοι των Staco, που όπως φαίνεται είναι πολλοί!

Ο σκοπός της ομάδας Staco εμπεριέχεται στο όνομά μας: Street Art Conservators, δηλαδή συντηρητές των έργων τέχνης του δρόμου. Πιο αναλυτικά, ασχολούμαστε με την καταγραφή, την τεκμηρίωση, τη μελέτη, τη συντήρηση και γενικότερα με την προστασία των έργων τέχνης του δρόμου – προς το παρόν, κυρίως των έργων που βρίσκονται στις περιοχές της Αθήνας και του Μπρίστολ, καθώς ένα ιδρυτικό μέλος μας έχει εγκατασταθεί εκεί και παρακολουθεί την εξέλιξη των έργων τέχνης του δρόμου. Στο μέλλον, ευελπιστούμε να επεκταθούμε και σε άλλες περιοχές που υπάρχει ενδιαφέρον υλικό και ανθρώπινο δυναμικό για να στηρίξει την προσπάθειά μας.
Βασική επιδίωξη των Staco είναι η διάσωση και η μικρή παράταση της ζωής των έργων τέχνης του δρόμου που κρίνουμε πως έχουν καλλιτεχνική ή ιστορική αξία. Αναφερόμαστε σε «μικρή παράταση της ζωής» τους, καθώς πρόκειται για μια μορφή καλλιτεχνικής δημιουργίας απολύτως εκτεθειμένης, τόσο ως προς τις περιβαλλοντικές συνθήκες, όσο και ως προς τον ανθρώπινο παράγοντα φθοράς.

Ποια είναι η μέχρι τώρα δράση σας;

Αρχικός σκοπός της ομάδας ήταν η καταγραφή, η τεκμηρίωση και η αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των έργων τέχνης του δρόμου και στη συνέχεια η εφαρμογή μεθόδων συντήρησης που θα παρατείνουν, έστω και για λίγο, τον χρόνο ζωής τους. Πέρα όμως από το κομμάτι της συντήρησης, οι Staco επιθυμούμε να ενημερώσουμε το ευρύτερο κοινό για θέματα που αφορούν στη street art, διοργανώνοντας εκπαιδευτικές δράσεις: από βόλτες περιήγησης σε περιοχές με αξιόλογα έργα τέχνης του δρόμου, μέχρι εκπαιδευτικά προγράμματα σε σχολεία, στα οποία παρουσιάζουμε την ιστορία του γκραφίτι και διάφορες τεχνικές και υλικά κατασκευής έργων τέχνης του δρόμου, δίνοντάς τους ένα ερέθισμα, παράλληλα με την καλλιτεχνική παιδεία που μπορεί να αναπτύσσεται στο σχολείο και το σπίτι, ώστε να διαμορφώσουν άποψη για την τέχνη του δρόμου, με όποια μορφή κι αν εμφανίζεται αυτή.

Τι σημαίνουν τα έργα τέχνης του δρόμου για εσάς;

Για την ομάδα των Staco τα έργα τέχνης του δρόμου αποτελούν αντικείμενο μελέτης. Τα υλικά από τα οποία είναι κατασκευασμένα τα έργα, το υπόστρωμα και το υποστήριγμα όπου έχουν τοποθετηθεί, οι μέθοδοι και οι τεχνικές των καλλιτεχνών (πχ. σπρέι, stickers, στένσιλ, μαρκαδόροι, εκτυπωμένο εκ των προτέρων χαρτί), το περιβάλλον διατήρησής τους, οι παράγοντες φθοράς και η παθολογία τους. Επομένως, η αντιμετώπισή μας απέναντί τους είναι όσο το δυνατόν πιο επιστημονική και επαγγελματική. Αν, μάλιστα, σκεφτούμε ότι οι αισθητικές αξίες και οι προσωπικές πεποιθήσεις που έχει το κάθε μέλος μας δεν ταυτίζονται πάντα...

Ομως, εκτός της ευκαιρίας που μας δίνεται ώστε να επιλύσουμε σύνθετα και πρακτικά ζητήματα και να επεκτείνουμε την εμπειρία και τη γνώση μας, τα έργα τέχνης του δρόμου είναι για εμάς και ψυχαγωγία με την τυπική ετοιμολογία της λέξης. Διότι, καθώς διατηρούμε αυτά τα τυπικά απροστάτευτα έργα, εμβαθύνουμε στο αντικείμενο που μας ενδιαφέρει και ταυτόχρονα εκπαιδευόμαστε στη συμμετοχική δράση και τη συνεργασία.

Μπορείτε, από τις διάφορες ζωγραφιές που βλέπετε σε τοίχους να υπάρχουν διάσπαρτες στο Λεκανοπέδιο, να μας πείτε ποια είναι η ψυχοσύνθεση του κόσμου που αντικατοπτρίζεται μέσα από αυτές;

Οπωσδήποτε οι καλλιτέχνες φέρνουν το αποτύπωμα των βιωμάτων τους και της εποχής τους, αντικατοπτρίζουν σκέψεις, εικόνες και προβληματισμούς. Τα έργα τέχνης του δρόμου αντανακλούν απόψεις πολιτικές, κοινωνικές, συναισθηματικές, την άποψη και την κριτική απέναντι σε ένα γεγονός που απασχολεί την κοινωνία. Μπορεί επίσης να διατυπώνονται διαφορετικές ανάγκες και προβληματισμοί. Για κάποιους η τέχνη του δρόμου σημαίνει δημιουργία, για άλλους αντίσταση. Σε ιστορικά φορτισμένες περιοχές, αλλά και σε άλλες, φαίνεται να αναπτύσσεται μια εικαστική συνομιλία μεταξύ των καλλιτεχνών. Αυτό που σίγουρα διακρίνουμε όλοι όταν κάνουμε βόλτα στην Αθήνα της κρίσης είναι ότι η street art σχολιάζει και παίρνει θέση σε αυτά που συμβαίνουν. Με αυτό ως δεδομένο μπορούμε να υποθέσουμε ότι η ψυχοσύνθεσή τους είναι ενεργητική και μαχητική.

Τι μηνύματα περνούν συνήθως τα γκραφίτι;

Υπάρχει μεγάλη ποικιλία μηνυμάτων. Τα έργα τέχνης του δρόμου μπορεί να αντλούν τα θέματά τους από την επικαιρότητα και την πολιτική ή μπορεί να είναι περισσότερο βιωματικά και υπαρξιακά. Υπάρχουν και τα έργα που γίνονται με πιο διακοσμητική διάθεση, σε χώρους δημόσιους ή σε κεντρικά σημεία του πολεοδομικού ιστού της πόλης, κάποιες φορές με τη σύμφωνη γνώμη των ιδιοκτητών ή υπό τη σκέπη δημόσιων φορέων ή και το αντίθετο, δηλαδή έργα που επιδιώκουν να σοκάρουν και να προκαλέσουν την κοινή γνώμη χρησιμοποιώντας τον δημόσιο χώρο ως χώρο έκφρασης και κοινό χώρο δράσης.

Τα γκραφίτι αποτελούν αναμφισβήτητα μία μορφή τέχνης, αλλά συχνά εγείρουν αντιδράσεις, όταν γίνονται πάνω σε ιστορικά-νεοκλασικά κτίρια. Για παράδειγμα αναφέρω το περιστατικό με το Πολυτεχνείο. Ποια είναι η δική σας άποψη γι" αυτό το θέμα; Πιστεύετε ότι θα πρέπει σαν δραστηριότητα να περιορίζεται σε συγκεκριμένες περιοχές και χώρους και κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες; Προσβάλλουν ενίοτε τα γκραφίτι τη γοητεία μιας περιοχής;

Η ομάδα μας αποτελείται κατά κύριο λόγο από συντηρητές έργων τέχνης. Ενα από τα βασικά μας μέλη είναι αρχαιολόγος και γενικά αρκετοί από τους φίλους των Staco είναι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται σε υπηρεσίες προστασίας αρχαιοτήτων και μνημείων. Ετσι, προφανώς δεν ενθαρρύνουμε τη δημιουργία γκραφίτι σε ιστορικά κτίρια, μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικούς τόπους, που προστατεύονται από τον αρχαιολογικό νόμο και φυσικά δεν τα συντηρούμε.

Από εκεί και πέρα, δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι το γκραφίτι είναι μια τέχνη με έντονο εν μέρει το στοιχείο της παρανομίας, της αντίδρασης και της αμφισβήτησης. Είναι λεπτές οι ισορροπίες. Και ως προς την αισθητική, υπάρχουν περιπτώσεις που τα γκραφίτι αλλοιώνουν τη γοητεία και την αισθητική μιας περιοχής, ενώ σε άλλες συμβάλλουν στην ανάδειξή της, γίνονται σήμα κατατεθέν και αρκετές φορές πόλος έλξης επισκεπτών και τουριστών, οι οποίοι καταφθάνουν ειδικά για να τα θαυμάσουν από κοντά!

Διαβάστε τη συνέχεια στο metropolispress.gr