«Ανάσα» στα δάνεια σε ελβετικό φράγκο

08:28 11/11/2018 - Πηγή: New Money

των Αλέξανδρου Κασιμάτη, Βασιλικής Κόκκαλη

Κρίσιμες δικαστικές αποφάσεις που θα αποτελέσουν οδηγό και θα δώσουν οριστική λύση για τα 70.000 δάνεια σε ελβετικό φράγκο αναμένεται να εκδοθούν από τον Αρειο Πάγο στις αρχές του νέου έτους.

Πρόκειται για δάνεια συνολικής ονομαστικής αξίας 9-10 δισ. ευρώ, ενώ οι σχετικές δικαστικές αποφάσεις θα καθορίσουν τον τρόπο διευθέτησής τους. Από τη νομική έκβαση της υπόθεσης οι πιθανότητες συγκλίνουν ότι οι δανειολήπτες θα πάρουν μια μεγάλη ανάσα ανοίγοντας ένα νέο κύκλο

σημαντικών προβλέψεων για το τραπεζικό σύστημα.

Για το ζήτημα των δανείων σε ελβετικό φράγκο με πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου κρίθηκε ότι είναι αρμοδιότητα των εθνικών δικαστηρίων να αποφασίζουν κατά περίπτωση αν οι δανειακές συμβάσεις περιλάμβαναν καταχρηστικούς όρους. Μέχρι τώρα έχουν εκδοθεί από τα ελληνικά δικαστήρια πολλές αποφάσεις για τη συγκεκριμένη κατηγορία δανείων είτε προς τη μία είτε προς την άλλη κατεύθυνση. Ωστόσο η πλάστιγγα των δικαστικών αγώνων φαίνεται τελευταία να γέρνει προς την πλευρά των δανειοληπτών.

Το ζήτημα των δανείων σε ελβετικό φράγκο απασχόλησε για πρώτη φορά πρόσφατα την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου έπειτα από αίτηση δανειολήπτριας για αναίρεση απόφασης του Εφετείου Θεσσαλονίκης που ήταν σε βάρος της. Εχοντας πάρει το 2007 δάνειο ύψους 243.225 ελβετικών φράγκων (150.000 ευρώ), η δανειολήπτρια βρέθηκε το 2015 μετά τις αλλαγές στην ισοτιμία ευρώ και φράγκου να οφείλει στην τράπεζα 239.041 ευρώ. Η δανειολήπτρια ζήτησε από τον Αρειο Πάγο να κρίνει καταρχάς άκυρο ως καταχρηστικό τον όρο της δανειακής σύμβασης σε ξένο νόμισμα (ελβετικό φράγκο) με ρήτρα αποπληρωμής είτε στο ξένο νόμισμα είτε σε ευρώ, με βάση την ισοτιμία αυτού προς το ξένο νόμισμα κατά τον χρόνο πληρωμής. Επίσης, ζητεί να αναγνωριστεί ως μόνη ισχύουσα ρήτρα μετατροπής σε ευρώ του οφειλομένου στο ξένο νόμισμα ποσού η συναλλαγματική ισοτιμία των δύο νομισμάτων που ίσχυε κατά τον χρόνο εκταμιεύσεως του ποσού που χορηγήθηκε από την τράπεζα.

Στην εισήγησή του, κατά τη συζήτηση της υπόθεσης στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, ο αντεισαγγελέας του Ανωτάτου Δικαστηρίου Ιωάννης Αγγελής ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση αναίρεσης της δανειο-λήπτριας με ένα σκεπτικό που αν γίνει δεκτό από την πλειοψηφία των ανωτάτων δικαστών, θα ανοίξει τον δρόμο για δικαίωση χιλιάδων δανειοληπτών σε ελβετικών φράγκο.

Αναπτύσσοντας το σκεπτικό της εισήγησής του προς την Ολομέλεια, ο κ. Αγγελής επικαλέστηκε την πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, οι τράπεζες πρέπει να παρέχουν στους δανειολήπτες επαρκή ενημέρωση ώστε να μπορούν να παίρνουν ορθές αποφάσεις, ιδίως όταν πρόκειται για δάνεια σε συνάλλαγμα, όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος σοβαρής υποτίμησης του εγχώριου έναντι του ξένου νομίσματος. Επίσης, σύμφωνα με την ίδια απόφαση, η τράπεζα πρέπει να εκθέτει στους δανειολήπτες τις δυνητικές διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών και τους κινδύνους που ενέχει η σύναψη δανείου σε ξένο νόμισμα. Και αυτό προκειμένου εκείνοι να έχουν πράγματι την ευκαιρία να λάβουν γνώση όλων των ρητρών της σύμβασης.

Παράλληλα στις 3 Δεκεμβρίου 2018 έχει οριστεί επίσης στον Αρειο Πάγο η συζήτηση αίτησης αναίρεσης που υπέβαλαν καταναλωτικές οργανώσεις για την απόφαση 911/2018 του Εφετείου Αθηνών, η οποία είχε ανατρέψει την προηγούμενη, θετική για τους δανειολήπτες απόφαση επί συλλογικής αγωγής. Αν ο Αρειος Πάγος αποδεχθεί την αίτηση αναίρεσης των δανειοληπτών θα αμφισβητηθεί η νομιμότητα των γενικών όρων των συμβάσεων δανείων σε ελβετικό φράγκο. Ωστόσο, το πιθανότερο είναι ότι από δικαστικής απόψεως όλα θα έχουν κριθεί νωρίτερα, καθώς θα έχει προηγηθεί η έκδοση της απόφαση της Ολομέλειας, όπου έγινε η θετική εισήγηση του κ. Αγγελή.

Το μεγαλύτερο μέρος των δανείων σε ελβετικό φράγκο έχει δοθεί από τη Eurobank, ακολουθεί η Πειραιώς, έπεται η Εθνική και μετά η Αlpha. Οι τράπεζες από το σύνολο των 9-10 δισ. ευρώ δανείων σε ελβετικό έχουν ήδη πάρει προβλέψεις της τάξης του 30%-35%, οι οποίες μειώνουν ανάλογα την αρχική έκθεση. Υπολογίζεται σήμερα ότι η καθαρή έκθεση του τραπεζικού συστήματος είναι της τάξης των 6,5-7 δισ. ευρώ. Οι εκτιμήσεις είναι ότι στην περίπτωση της Eurobank τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο είναι περίπου 3,5 δισ., της Πειραιώς άνω των 2 δισ., της Εθνικής περίπου 750 εκατ. και της Alpha περίπου 250 εκατ. Απόφαση του Αρείου Πάγου που θα ορίζει αποπληρωμή σε ισοτιμίες κατά τον χρόνο χορήγησης των δανείων θα υποχρεώσει τις τράπεζες να αυξήσουν τις προβλέψεις τους προκειμένου να εναρμονιστούν με το περιεχόμενο της απόφασης. Αν υποθέσουμε ότι η συνολική έκθεση του τραπεζικού συστήματος είναι σήμερα της τάξης των 6 δισ. και οι τράπεζες υποχρεωθούν σε προβλέψεις πχ 40%, τότε θα χρειαστεί να ληφθούν νέες προβλέψεις 2,4 δισ. ευρώ που θα κατανεμηθούν ανάλογα με την έκθεση που έχει κάθε τράπεζα. Οι πληροφορίες είναι ότι η απόφαση του Αρείου Πάγου θα εκδοθεί αρχές του 2019, οπότε οι όποιες επιπτώσεις υπάρξουν θα αποτυπωθούν λογιστικά στην επόμενη χρήση.