Εμπορικός πόλεμος μέχρι να βρεθεί νέα ισορροπία

09:10 8/4/2025 - Πηγή: New Money

Οι δασμοί που επέβαλε ο Τραμπ στα προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ από όλες τις χώρες πυροδοτούν μια έντονη ανησυχία για την πορεία του διεθνούς εμπορίου και για όλες τις οικονομίες.Οι επιπτώσεις στις αγορές θα είναι μεγάλες αρχικά, θα υπάρχουν σκαμπανεβάσματα, ζημιές και ευκαιρίες στα χρηματιστήρια μετοχών και εμπορευμάτων, το ίδιο στις ισοτιμίες των νομισμάτων αλλά και στα κρυπτονομίσματα και στον χρυσό. Οι περισσότεροι επενδυτές αναζητούν ασφαλή καταφύγια, άλλοι ψάχνουν ευκαιρίες κερδοσκοπίας, κανείς δεν είναι βέβαιος για το τι θα συμβεί

τους επόμενους μήνες, συνεπώς η ανασφάλεια στις αγορές θα παραμείνει.Όσον αφορά στις αντιδράσεις των θιγόμενων από τους δασμούς χωρών δεν θα είναι ενιαίες. Άλλες χώρες θα αντιδράσουν επιθετικά, αυξάνοντας κι αυτές τους δασμούς τους στα αμερικανικά εισαγόμενα, άλλες θα περιμένουν και θα διεκδικήσουν εξαιρέσεις. Το ίδιο συμβαίνει και στους παραγωγούς των προϊόντων που επιβαρύνονται με δασμούς και οι οποίοι τώρα ψάχνονται να δουν ποιο είναι το κόστος για τις εταιρείες τους και πώς θα το γλιτώσουν. Κάποιοι αισθάνονται ευνοημένοι, διότι ενώ θίγονται από δασμούς, αυτοί που επιβλήθηκαν σε άλλες ανταγωνιστικές χώρες είναι μεγαλύτεροι, συνεπώς τα δικά τους προϊόντα γίνονται συγκριτικά φθηνότερα στις ΗΠΑ.Με λίγα λόγια, ο Τραμπ επέφερε μια τεράστια αναστάτωση στην παγκόσμια οικονομία, την οποία βάφτισε «ημέρα απελευθέρωσης» της αμερικανικής οικονομίας από τις εισαγωγές, δηλώνοντας ότι ολόκληρος ο κόσμος εκμεταλλευόταν και «βίαζε» τις ΗΠΑ με δασμούς στα προϊόντα τους και τώρα οι ΗΠΑ εκδικούνται.Φυσικά ο Τραμπ δικαιώθηκε έναντι του εσωτερικού ακροατηρίου των ψηφοφόρων του, αφού όλα αυτά τα είχε περιγράψει προεκλογικά. Το ίδιο έκανε και στις πολιτικές που αφορούν τους Αμερικανούς ψηφοφόρους για τη Δικαιοσύνη, την Παιδεία και τον δημόσιο τομέα. Επιτέθηκε σε όλους τους θεσμούς με ορμή και εκπλήρωσε τις προεκλογικές του υποσχέσεις. Χωρίς να μετράει σε καμία περίπτωση ούτε το κόστος ούτε το όφελος των αλλαγών και χωρίς φυσικά να είναι αντιληπτό το ποιο είναι το σχέδιο και τι εξυπηρετούν αυτές οι πολιτικές.Αυτό που είναι μάλλον βέβαιο είναι ότι το παγκόσμιο διεθνές εμπόριο θα υποστεί πλήγμα από τους δασμούς, ότι ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ θα κινηθεί ανοδικά, ότι το δολάριο μάλλον θα υποχωρήσει προκειμένου να γίνει πιο ανταγωνιστική η αμερικανική οικονομία. Ηδη το Αμερικανικό Χρηματιστήριο υποχώρησε σημαντικά μόλις ανακοινώθηκαν οι δασμοί, καθώς ήταν μεγαλύτεροι από αυτούς που περίμενε η αγορά.Δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η αμερικανική βιομηχανία θα βγει κερδισμένη από αυτόν τον εμπορικό πόλεμο εναντίον όλων. Είναι πολύ αμφίβολο και το αν η αμερικανική οικονομία θα έχει κάποιο όφελος.Μάλλον χαμένες θα βγουν οι ΗΠΑ από αυτή την ιστορία, τουλάχιστον αρχικά.Απώλειες όμως θα έχουν και όλες οι άλλες χώρες, αφού εκτός της Κίνας, που είναι ο βασικός στόχος του Τραμπ, οι δασμοί θίγουν και όλες τις χώρες συμμάχους των ΗΠΑ. Η Ευρώπη, η Ιαπωνία, η Ταιβάν, η Νότιος Κορέα, ακόμη και η Αγγλία έπεσαν θύματα της «εκδίκησης» του Τραμπ.Σε αυτό το παιχνίδι της παγκόσμιας οικονομίας, τον εμπορικό πόλεμο που ξεκίνησε ο Τραμπ, δεν υπάρχει κερδισμένος. Χάνουν όλοι κι αυτό είναι παράλογο. Και επειδή η λογική πάντα επικρατεί στις οικονομικές συναλλαγές, θα επανέλθει αργά ή γρήγορα.Μπορεί η αρχική αντίδραση να είναι οργισμένη - π.χ., η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δηλώνει ότι η Κομισιόν μελετά ποια θα είναι τα αντίποινα, αλλά στη συνέχεια αναμένεται ότι όλοι θα κάτσουν σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων και θα βρουν μια άκρη προς το συμφέρον όλων. Ίσως αυτό να είναι και το μόνο ζητούμενο από τον Τραμπ, αφού διαπιστώνει ότι οι ΗΠΑ έχουν μεγάλα εμπορικά ελλείμματα με όλους τους εταίρους τους. Τους επιβάλλει λοιπόν δασμούς για να τους πιέσει να έρθουν σε διαπραγματεύσεις και να βρουν μια πιο δίκαιη μοιρασιά στις εμπορικές τους σχέσεις.Μέχρι όμως να φτάσουμε στις διαπραγματεύσεις που θα οδηγήσουν σε αμοιβαία άρση των δασμών και σε μια νέα εμπορική ισορροπία, θα περάσει αρκετός καιρός, άγνωστο πόσο θα διαρκέσει η φάση του εμπορικού πολέμου. Πρέπει, πάντως, να υπάρξει πιεστικό κόστος για να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, συνεπώς η φάση αυτή θα είναι επώδυνη για όλους και θα υπάρχουν ζημίες.Τα ελληνικά προϊόντα υπάγονται στα ευρωπαϊκά, συνεπώς θα επιβαρυνθούν με επιπλέον δασμούς 20% όταν εξάγονται στις ΗΠΑ και οι τιμές τους στην αμερικανική αγορά θα αυξηθούν σημαντικά. Αυτό είναι πρόβλημα, αλλά δεν είναι γνωστό ακόμη πόσο μεγάλο θα είναι. Πάντως επειδή οι εξαγωγές μας στις ΗΠΑ είναι πολύ χαμηλές (περίπου 2 δισ. τον χρόνο) δεν παθαίνουμε μεγάλη ζημιά συνολικά ως οικονομία. Πιο πολύ μας ενδιαφέρει ο προερχόμενος από τις ΗΠΑ τουρισμός, ο οποίος δεν φαίνεται προς το παρόν να επηρεάζεται αρνητικά από τη διεθνή οικονομική αναταραχή. Αν το δολάριο υποτιμηθεί, τότε ίσως υπάρξουν μεγαλύτερα προβλήματα. Και επειδή αυτό είναι πιθανό, ίσως το να αγοράζει κανείς αμερικανικές μετοχές ξοδεύοντας ευρώ να μην είναι σήμερα η καλύτερη επιλογή, αλλά και πάλι αυτά αφορούν λίγους που ξέρουν και πώς να τα αναλύσουν.Αυτό που μας επηρεάζει περισσότερο ως χώρα είναι η γεωπολιτική αναστάτωση από την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, η οποία ενδέχεται να έχει πάρα πολύ σοβαρές επιπτώσεις στις ισορροπίες δυνάμεων στην Ευρώπη και στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Αυτές οι εξελίξεις είναι που προκαλούν στην Ελλάδα ανησυχία πολύ μεγαλύτερη από αυτή που φέρνει ο εμπορικός πόλεμος.