Έσβησε το... όνειρο της δυναμικής ανάπτυξης ο ΟΟΣΑ

12:42 28/11/2017 - Πηγή: New Money

Με την επισήμανση ότι το υψηλό δημόσιο χρέος και το μεγάλο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθιστούν το χρηματοοικονομικό σύστημα ευάλωτο και ότι πρέπει να γίνουν και άλλα στην κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας αλλά και την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής - φοροδιαφυγής, ο ΟΟΣΑ σβήνει το όνειρο της κυβέρνησης για ανάπτυξη κοντά στο 2% φέτος. Στις τελευταίες προβλέψεις του για τις οικονομικές προοπτικές της χώρας

μας, που δημοσιοποίησε σήμερα στο πλαίσιο της έκθεσης για το σύνολο των κρατών μελών του, ο Οργανισμός εκτιμά ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί φέτος μόλις 1,4% και το 2018 2,3% ενώ για το 2019 εκτιμά πως η ανάπτυξη θα είναι 2%.

Οι επιπτώσεις για την οικονομία απ' τις κυβερνητικές παλινωδίες στη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς, τις καθυστερήσεις αλλά και την υπερφορολόγηση πλέον είναι εμφανείς αφού μέσα σε ένα χρόνο έχουν καταρρεύσει όλες οι προβλέψεις που έγιναν, ακόμα και οι διορθωτικές, για την πορεία της οικονομίας.

Η κυβέρνηση στο σχέδιο προϋπολογισμού του 2017, πριν ακριβώς από ένα χρόνο, εκτιμούσε ότι η ανάπτυξη φέτος θα ήταν 2,7%. Το Μάιο η Κομισιόν ρίχνει τον πήχη της πρόβλεψης στο 2,1% κυρίως λόγω των καθυστερήσεων στη β' αξιολόγηση. Το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών, πάλι το Μάιο, αναγκάζεται στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα προσαρμογής να κατεβάσει και άλλο τον πήχη στο 1,8%. Παρά το γεγονός αυτό ο πρωθυπουργός σπεύδει μόλις τον περασμένο Οκτώβριο να δηλώσει ότι το 2017 θα κλείσει με τον αριθμό «2» μπροστά. Λίγες ημέρες μετά, και αφού έχουν προηγηθεί υποβαθμίσεις απ' τους θεσμούς, το υπουργείο Οικονομικών σπεύδει εκ νέου να υποβαθμίσει την εκτίμηση, αυτή τη φορά στο 1,6%, μία πρόβλεψη που συμπεριλήφθηκε στο σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2018.

Και όμως τώρα ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η επίδοση της ελληνικής οικονομίας θα είναι ακόμα χαμηλότερη, την ώρα μάλιστα που, σύμφωνα με τον ίδιο Οργανισμό, οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές οικονομίες θα εμφανίσουν ρυθμούς ανάπτυξης πρωτόγνωρους την τελευταία δεκαετία!

Οι βάσεις της ανάπτυξης

Η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις θα είναι οι οδηγοί της ανάκαμψης, καθώς θα ανταποκριθούν στη μειωμένη πολιτική αβεβαιότητα και τη σταδιακή βελτίωση των χρηματοδοτικών συνθηκών, ενώ οι εξαγωγές αναμένεται ότι θα συνεχίσουν να αυξάνονται, στηριζόμενες στην αυξανόμενη εξωτερική ζήτηση, σημειώνει ο ΟΟΣΑ. Η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του προγράμματος της ΕΕ τον Ιούνιο του 2017 ενίσχυσε την εμπιστοσύνη, στηρίζοντας τη δραστηριότητα. Η αύξηση της απασχόλησης στηρίζει τα εισοδήματα και την ιδιωτική κατανάλωση, αν και πολλές νέες θέσεις είναι προσωρινές ή μερικής απασχόλησης με τον κατώτατο μισθό, προσθέτει. «Η βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας ενισχύει τις εξαγωγές προϊόντων, ενώ η παγκόσμια ανάκαμψη στηρίζει τα έσοδα από τον τουρισμό», σημειώνεται στην έκθεση.

Όπως τονίζει ο Οργανισμός «οι επενδύσεις σε επιχειρήσεις αλλά και την αγορά ακινήτων αναμένεται να σημειώσουν ριμπάουντ έπειτα από μία 10ετή ύφεση, καθώς οι χρηματοδοτικές συνθήκες και η εμπιστοσύνη θα βελτιώνονται. Ο αντικτυπος από τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και εργασίας θα υποστηρίξουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Η διεύρυνση της απασχόλησης και ο χαμηλός πληθωρισμός θα στηρίξουν την ιδιωτική κατανάλωση. Η ανάκαμψη των εγχώριων δαπανών θα επιταχύνει σταδιακά τις εισαγωγές έναντι των εξαγωγών με τις καθαρές εξαγωγές, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ να συνεισφέρουν αρνητικά στην ανάπτυξη του ΑΕΠ το 2019».

Μισθοί και απασχόληση

Για την ανεργία, ο ΟΟΣΑ προβλέπει τη μείωση του ποσοστού της από το στο 21,7% φέτος και στο 20,5% το 2018 από 23,5% το 2016, ενώ για το 2019 αναμένει να υποχωρήσει στο 19,5%. «Η πλεονάζουσα παραγωγική δυναμικότητα μειώνεται, αλλά παραμένει εξαιρετικά μεγάλη, περιορίζοντας τις πιέσεις στις τιμές και τους μισθούς», σημειώνει ο Οργανισμός, ο οποίος παράλληλα πρροβλέπει ότι ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή θα διαμορφωθεί στο 1,2% φέτος, στο 1% το 2018 και το 1,2% το 2019. Για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών προβλέπει πλεόνασμα 0,4% του ΑΕΠ φέτος και το 2018 και πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ το 2019.

Δημόσια οικονομικά

Όσον αφορά στην πορεία των δημόσιων οικονομικών, ο Οργανισμός σημειώνει ότι η κυβέρνηση είναι σε τροχιά να επιτύχει φέτος πρωτογενές πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ. «Οι συνεχιζόμενες βελτιώσεις στην είσπραξη των εσόδων και το τέλος των προσωρινών προγραμμάτων δαπανών στηρίζουν τον προϋπολογισμό και αντισταθμίζουν τις μειώσεις στους συντελεστές φορολογίας φυσικών προσώπων και την αυξημένη δημόσια κατανάλωση», αναφέρει, προσθέτοντας: «Η μειωμένη αβεβαιότητα για τα δημόσια οικονομικά οδήγησε στην αναβάθμιση του αξιόχρεου του δημοσίου και σε χαμηλότερα spreads για το δημόσιο χρέος και επέτρεψε στην κυβέρνηση να εκδώσει το πρώτο της ομόλογο μετά από τρία χρόνια. Η βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης και οι έλεγχοι στις δαπάνες αναμένεται να αυξήσουν τα πρωτογενή πλεονάσματα το 2018 και το 2019». Για φέτος ο Οργανισμός εκτιμά ότι θα υπάρξει δημοσιονομικό έλλειμμα 0,9%, το οποίο το 2018 θα μειωθεί στο 0,1%. Για το 2019, ωστόσο, περιμένει δημοσιονομικό πλεόνασμα της τάξης του 0,4%.

Χρέος και τράπεζες

Για το δημόσιο χρέος, ο ΟΟΣΑ σημειώνει ότι μία σταθερή πτωτική πορεία του απαιτεί βιώσιμες προσπάθειες για την ενίσχυση της δυνητικής παραγωγής και πρόσθετη αναδιάρθρωση χρέους. Προβλέπει ότι το δημόσιο χρέος (με βάση τον ορισμό του Μάαστριχτ) θα μειωθεί φέτος στο 177,9% του ΑΕΠ από 180,8% το 2016 και θα υποχωρήσει περαιτέρω στο172,8% το 2018 και το 169,3% το 2019.

Τράπεζες

Για τις τράπεζες, ο ΟΟΣΑ αναφέρει ότι το υψηλό απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) τους ενισχύει τους κινδύνους και περιορίζει τον τραπεζικό δανεισμό. «Η σταδιακή θεραπεία και πώληση των δανείων τους, με παράλληλη διασφάλιση επαρκών κεφαλαιακών αποθεμάτων, αποτελεί προτεραιότητα», σημειώνει. Αναφέρει, ακόμη, ότι η πρόσβαση των τραπεζών σε χρηματοδότηση βελτιώνεται. «Αν και οι καταθέσεις που χάθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης δεν έχουν επιστρέψει ακόμη, η πρόσβαση των τραπεζών στη διατραπεζική αγορά αυξάνεται, ενώ μειώνεται η χρήση της έκτακτης χρηματοδότησης από την κεντρική τράπεζα. Ωστόσο οι τράπεζες συνεχίζουν να μειώνουν τις χορηγήσεις δανείων τους», σημειώνεται. Όπως τονίζει ο Οργανισμός, «οι μεταρρυθμίσεις βελτιώνουν τη διοίκηση αλλά και το λειτουργικό κόστος των τραπεζών. Έχει τεθεί σε ισχύ ένα νέο θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, και οι τράπεζες επέτυχαν τους αρχικούς στόχους. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι καλά κεφαλαιοποιημένα, αλλά η ποιότητα των Κεφαλαίων είναι αβέβαιη, όσο είναι υπό τη μορφή της αναβαλλόμενης φορολογίας. Τα Capital Controls παραμένουν σε ισχύ, αν και ένας Οδικός Χάρτης περιγράφει τη μελλοντική χαλάρωση τους».

Ο ΟΟΣΑ πάντως προειδοποιεί πως τα υψηλά επίπεδα του δημοσίου χρέους και των μη εξυπηρετούμενων δανείων καθιστούν τις οικονομικές προοπτικές της χώρας ιδιαίτερα ευάλωτες σε οποιαδήποτε καθυστέρηση στην πολιτική που εφαρμόζεται. Όπως επισημαίνει, οποιαδήποτε καθυστέρηση στην αντιμετώπιση των NPLs θα έχει ως αποτέλεσμα τη μικρότερη εμπιστοσύνη και κατ' επέκταση τη μικρότερη επενδυτική και οικονομική δραστηριότητα. Παράλληλα το υψηλότερο κόστος για την εξυπηρέτηση του χρέους, ιδίως όταν το πρόγραμμα του ESM ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2018, θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τα δημόσια χρηματοοικονομικά, την ευρύτερη εμπιστοσύνη και τελικά να χαμηλώσει το ρυθμό ανάπτυξης.

Από την άλλη, υπογραμμίζει ο Οργανισμός, περαιτέρω αναδιάρθρωση του χρέους θα επιτάχυνε τοσο την πρόσβαση στις διεθνείς χρηματαγορές όσο και την οικονομική δραστηριότητα. Η ισχυρότερη πρόοδος στο πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων επίσης θα αύξανε την παραγωγικότητα, τις επενδύσεις ακόμα περισσότερο απ' ότι έχει προβλεφθεί.

Κοινωνική προστασία

Τέλος ο ΟΟΣΑ τονίζει ότι είναι επιτακτικό να μειωθούν τα υψηλά ποσοστά φτώχειας στη χώρα, κυρίως μεταξύ των νέων. Το ελάχιστο κοινωνικό εισόδημα είναι ένα καλοδεχούμενο, όπως το χαρακτηρίζει, πρώτο βήμα, ωστόσο το συνολικό πλέγμα της κοινωνικής προστασίας πρέπει να αναθεωρηθεί στην κατεύθυνση της προστασίας των οικογενειών, ιδιαίτερα εκείνων με παιδιά και γονείς χωρίς εργασίας. Η πρόσφατη αναθεώρηση των δαπανών αναγνώρισε το δημοσιονομικό χώρο για μία μέτρια διεύρυνση των στοχευμένων κοινωνικών προγραμμάτων, όπως τα γεύματα στο σχολείο και τα οικογενειακά και στεγαστικά βοηθήματα.