Γολγοθάς με 29 πιστοποιητικά οι μεταβιβάσεις ακινήτων

10:44 11/11/2017 - Πηγή: New Money

της Μαριάννας Τζάννε

Αντιμέτωποι με ένα δαιδαλώδες σύστημα πιστοποιητικών και εγγράφων βρίσκονται οι ιδιοκτήτες ακινήτων προκειμένου να μεταβιβάσουν το ακίνητό τους. Στο βαρύ φορτίο των διοικητικών εγγράφων που επωμίζονται θα πρέπει να υπολογίσουν ότι τις επόμενες μέρες θα προστεθεί και η ηλεκτρονική ταυτότητα.

Εννέα συνολικά πιστοποιητικά και άδειες θα συνοδεύουν τη νέα απαίτηση του θεσμικού πλαισίου που έρχεται να προσθέσει

υποχρεώσεις στη χιονοστιβάδα των δικαιολογητικών που βαραίνουν τα ακίνητα και συνδέονται με την αποτροπή της αυθαίρετης δόμησης και την πρόληψη. Αν αναλογιστούμε ότι τη μεταβίβαση συνοδεύουν και πλήθος άλλων διοικητικών πράξεων, που σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) ανέρχονται σε 23 (!) και με αυτά που χρειάζονται για την έκδοση της ηλεκτρονικής ταυτότητας γίνονται 29, είναι φανερό ότι οι μεταβιβάσεις αποδεικνύονται ένας από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους για την ιδιοκτησία μετά τους φόρους. Η νέα απαίτηση περιγράφεται αναλυτικά στο νομοσχέδιο «Για τον Ελεγχο και την Προστασία του Δομημένου Περιβάλλοντος» που ψηφίστηκε τις προηγούμενες μέρες από τη Βουλή, επισπεύδοντας τη λειτουργία της ηλεκτρονικής ταυτότητας του κτιρίου, η οποία πλέον καθίσταται υποχρεωτική σε όλες τις μεταβιβάσεις. Η ηλεκτρονική ταυτότητα, το πιστοποιητικό μηχανικού που ελέγχει ότι δεν υπάρχει πολεοδομική αυθαιρεσία σε ένα ακίνητο, αλλά και η επαναφορά του μέτρου της βεβαίωσης από τους ΟΤΑ ότι δεν υπάρχουν οφειλές για ΤΑΠ (Τέλος Ακίνητης Περιουσίας) είναι η νέα γενιά των πιστοποιητικών που προστίθεται στο βασίλειο της γραφειοκρατίας για τις δικαιοπραξίες στα ακίνητα, οι οποίες οδηγούν πολίτες και μηχανικούς στις ουρές των αρμόδιων υπηρεσιών. Συνολικά, τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη σύνταξη συμβολαίων μεταβίβασης χωρίζονται σε πέντε κατηγορίες. Στα πιστοποιητικά που τεκμηριώνουν ότι δεν υπάρχουν οφειλές προς το Δημόσιο, που είναι συνολικά οκτώ (φορολογική ενημερότητα, δήλωση περί μη οφειλής φόρου κληρονομιάς ή δωρεάς, δήλωση φόρου υπεραξίας κ.ά.), στις βεβαιώσεις από μηχανικούς, που είναι 6 (βεβαίωση περί πολεοδομικής νομιμότητας, τοπογραφικό διάγραμμα, αντίγραφο οικοδομικής άδειας κ.ά.), στα έγγραφα για το Κτηματολόγιο, που είναι δύο (απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος, πιστοποιητικό κτηματογραφούμενου ακινήτου), καισ τα πιστοποιητικά για τα δασικά και παραμεθόρια ακίνητα που είναι 7 (πράξη χαρακτηρισμού, βεβαίωση Δασαρχείου για ιδιωτικά δάση κ.ά.). Σε όλα αυτά προστίθεται πλέον και η ηλεκτρονική ταυτότητα, για την οποία μέρος των δικαιολογητικών προβλέπεται και στο σκέλος των βεβαιώσεων που απαιτούνται από τους μηχανικούς (οικοδομική άδεια, ενεργειακό πιστοποιητικό).
Πρόκειται αναμφισβήτητα για ένα καθεστώς που δεν συμβαδίζει με τις αρχές λειτουργίας ενός σύγχρονου κράτους που επιδιώκει να μειώσει τη γραφειοκρατία και τις συναλλαγές μεταξύ πολιτών και Δημοσίου. Επιπλέον, εκτός από τη γραφειοκρατία προσθέτει και έξτρα κόστος για τις ιδιοκτησίες, καθώς τη δαπάνη ανεβάζουν η μελέτη στατικής επάρκειας (αν δεν υπάρχει), αλλά και ο πίνακας χιλιοστών του κτιρίου.

Ενας πλήρες φάκελος για τα κτίρια

Η ηλεκτρονική ταυτότητα προβλέφθηκε στο θεσμικό πλαίσιο για τους ημιυπαίθριους το 2010, ωστόσο η εφαρμογή της μπλόκαρε στην έκδοση των Προεδρικών Διαταγμάτων που τη συνόδευαν, αλλά πρωτίστως στην αδιαφορία της Πολιτείας να τη θέσει σε λειτουργία. Ετσι φτάσαμε στο 2016, όπου ο νόμος για τα αυθαίρετα και τον νέο πολεοδομικό σχεδιασμό τη συμπεριέλαβε ως βασική προϋπόθεση μαζί με το Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος για να χαραχθούν οι κόκκινες γραμμές σε σχέση με το αμαρτωλό παρελθόν.

Τι είναι η ταυτότητα κτιρίου; Ενας πλήρης φάκελος με το ιστορικό ενός κτιρίου που αποτυπώνει την υφιστάμενη κατάστασή του και όλες τις άδειες και παρακολουθεί όλες τις μεταβολές κατά τη διάρκεια ζωής του. Υπόλογος του φακέλου είναι ο εκάστοτε μηχανικός, για τον οποίο προβλέπονται και ποινικές κυρώσεις και πρόστιμα (από 2.000 έως 20.000 ευρώ, ανάλογα με την επιφάνεια που δεν έχει αποτυπωθεί) σε περίπτωση που δοθούν ψευδή στοιχεία. Ο νόμος ορίζει ότι για τα δημόσια κτίρια, τους ΟΤΑ, τα τουριστικά καταλύματα άνω των 300 τ.μ., τα πρατήρια καυσίμων, τα κτίρια εκπαίδευσης και υγείας αλλά και τα κτίρια συνάθροισης κοινού ισχύει η πρόβλεψη για σταδιακή υποβολή δικαιολογητικών αναφορικά με την ταυτότητα του κτιρίου εντός πενταετίας. Για όλα τα υπόλοιπα κτίρια, η ηλεκτρονική ταυτότητα είναι απαραίτητη κατά τη μεταβίβαση με την προσάρτηση της σχετικής δήλωσης στο συμβόλαιο μεταβίβασης της κυριότητας. Η διαδικασία προβλέπει ότι η συμπλήρωση του φακέλου της ηλεκτρονικής ταυτότητας θα γίνεται από τον μηχανικό, ενώ το σύστημα για την ηλεκτρονική υποβολή των στοιχείων έχει αναλάβει το ΤΕΕ. Η βάση δεδομένων ανανεώνεται κάθε φορά που εκτελείται μια εργασία σε ένα κτίριο. Στη συνέχεια ο μηχανικός υποβάλει αίτηση για πιστοποιητικό κτιρίου ή διηρημένης ιδιοκτησίας. Εφόσον συμπληρωθούν τα στοιχεία του πιστοποιητικού πληρότητας και εκδοθούν τα αναγκαία πιστοποιητικά, δίνεται ο κωδικός ιδιοκτησίας, ο οποίος αποστέλλεται ηλεκτρονικά στον μηχανικό και στον ιδιοκτήτη για να εκδοθεί το πιστοποιητικό πληρότητας. Από τη βεβαίωση του μηχανικού γλίτωσαν οι μισθώσεις, ωστόσο η γραμμή του υπουργείου, όπως τονίστηκε τις προηγούμενες μέρες από τον υπουργό Περιβάλλοντος Γιώργο Σταθάκη, είναι ότι τα αυθαίρετα κτίσματα δεν μισθώνονται. Επί του παρόντος η αυστηρότητα μένει σε θεωρητικό επίπεδο χωρίς να εξειδικεύεται. Αυτό όμως εγκυμονεί κινδύνους για τους ιδιοκτήτες σε περιπτώσεις τριβών με τους ενοικιαστές, καθώς μπορεί να αποτελέσει εστία εκβιασμών και καταγγελιών.

Τα δικαιολογητικά της ηλεκτρονικής ταυτότητας

Για να είναι σύννομοι οι πολίτες με τις απαιτήσεις του νέου νόμου, οι μηχανικοί τους θα πρέπει να συμπληρώσουν την ηλεκτρονική ταυτότητα. Στα πιστοποιητικά που θα πρέπει να συγκεντρώσουν περιλαμβάνονται η οικοδομική άδεια του κτιρίου με τις αναθεωρήσεις της και τα σχέδια αυτής, το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου ή τμημάτων αυτού, το πιστοποιητικό ελέγχου κατασκευής, εφόσον έχει εκδοθεί, δηλώσεις υπαγωγής σε νόμους αναστολής επιβολής κυρώσεων, τα σχέδια κατόψεων, τα οποία αποτυπώνουν το κτίριο στην πραγματική του κατάσταση, το δελτίο δομικής τρωτότητας και η μελέτη στατικής επάρκειας, εφόσον απαιτείται (π.χ. σε περιπτώσεις αυθαιρέτων), ο πίνακας χιλιοστών και η μελέτη κατανομής δαπανών του κτιρίου, εφόσον υπάρχουν, και φυσικά το πιστοποιητικό πληρότητας της ταυτότητας κτιρίου, το οποίο θα φέρνει έναν μοναδικό αριθμό και στο μέλλον θα είναι αρκετό για να γίνονται όλες οι δικαιοπραξίες στα ακίνητα. Αυτός είναι και ο αντίλογος που διατυπώνουν στο υπουργείο Περιβάλλοντος, αλλά και στους κόλπους των μηχανικών. Οπως αναφέρουν, η ηλεκτρονική ταυτότητα είναι το εργαλείο για να παταχθεί η γραφειοκρατία και να γνωρίζουμε την πραγματική κατάσταση του ακινήτου. Η διαφορά είναι ότι για τα ακίνητα που μεταβιβάζονται οι υποχρεώσεις αυτές επισπεύδονται.

Ποια πιστοποιητικά χρειάζονται

■ 8 πιστοποιητικά που τεκμηριώνουν ότι δεν υπάρχουν οφειλές προς το Δημόσιο (φορολογική ενημερότητα, δήλωση περί μη οφειλής φόρου κληρονομιάς ή δωρεάς, δήλωση φόρου υπεραξίας κ.ά.)
■ 6 βεβαιώσεις από μηχανικούς (βεβαίωση περί πολεοδομικής νομιμότητας, τοπογραφικό διάγραμμα, αντίγραφο οικοδομικής άδειας κ.ά.)
■ 2 έγγραφα για το Κτηματολόγιο (απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος, πιστοποιητικό κτηματογραφούμενου ακινήτου)
■ 7 πιστοποιητικά για τα δασικά και παραμεθόρια ακίνητα (πράξη χαρακτηρισμού, βεβαίωση Δασαρχείου για ιδιωτικά δάση κ.ά.)
■ 6 έγγραφα για την ηλεκτρονική ταυτότητα (πιστοποιητικό ελέγχου κατασκευής, μελέτη στατικής επάρκειας, πίνακας χιλιοστών κ.ά.)