Η εμφάνιση του αντιπληθωρισμού στην ελληνική οικονομία

19:17 9/8/2013 - Πηγή: New Money

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η ελληνική οικονομία βρίσκεται για πέμπτο συνεχή μήνα, το 2013, σε κατάσταση αντιπληθωρισμού.

Προσοχή πρόκειται για αντιπληθωρισμό (deflation), δηλαδή για μείωση των τιμών και όχι για αποπληθωρισμό (disinflation) δηλαδή για φθίνοντα ρυθμό πληθωρισμού.
Στην πρώτη περίπτωση οι τιμές μειώνονται ενώ στη δεύτερη αυξάνονται αλλά με μικρότερο ρυθμό σε σχέση με ένα χρονικό επίπεδο το οποίο θεωρείται επίπεδο βάσης.

Πρόκειται για αρνητική εξέλιξη η οποία σηματοδοτεί σοβαρούς

κινδύνους για την ελληνική οικονομία. Οι οικονομολόγοι , σε μια γενική οπτική, θεωρούν ότι ο αντιπληθωρισμός αποτελεί πρόβλημα στην οικονομία διότι επιβαρύνει τις υφεσιακές καταστάσεις , οδηγεί σε αντιπληθωριστικό φαύλο κύκλο και στις σύγχρονες οικονομίες, οι οποίες λειτουργούν με υψηλό χρέος, αυξάνει την πραγματική αξία του χρέους καθιστώντας δυσκολότερη την αποπληρωμή του. Είναι γνωστό ότι ο αντιπληθωρισμός ανθεί σε οικονομικά περιβάλλοντα «σκληρού νομίσματος».

Στις σύγχρονες οικονομίες οι οποίες λειτουργούν με υψηλό χρέος , με συνέπεια να δημιουργούνται τις περισσότερες φορές πιστωτικές φούσκες στα στοιχεία του ενεργητικού , ο εξαναγκασμός σε απομόχλευση οδηγεί σε μείωση ή και σε πτώση του δανεισμού των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων κάτι που οδηγεί σε μείωση της προσφοράς χρήματος η οποία στη συνέχεια αυξάνει καθώς μειώνεται η ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών και βεβαίως η εμπιστοσύνη στην οικονομία. Η μείωση της ζήτησης προκαλεί μείωση και των τιμών. Όλες αυτές οι εξελίξεις μετατρέπονται σε αντιπληθωριστική σπείρα όταν οι τιμές των στοιχείων του ενεργητικού πέφτουν κάτω από το κόστος αναχρηματοδότησης τους (αντικατάστασης) ή η αποπληρωμή των χρεών αντανακλούν τα προηγούμενα επίπεδα χρεών.

Οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να παράγουν κέρδη όσο χαμηλά και αν θέσουν τις τιμές και συνεπώς οδηγούνται σε πτώχευση (ανεξαρτήτως αν ορισμένες επιχειρήσεις αυξάνουν τις τιμές σε μια προσπάθεια να αντισταθμίσουν τη μείωση των πωλουμένων ποσοτήτων με αύξηση των τιμών . Η προσπάθειά τους μεσοπρόθεσμα αποβαίνει άκαρπη).

Τα τραπεζικά ιδρύματα βρίσκονται αντιμέτωπα με τη δραματική μείωση των τιμών των στοιχείων του ενεργητικού τους και αν προχωρήσουν σε πωλήσεις απλά πιέζουν περισσότερο τις τιμές λόγω υπερπροσφοράς και χειροτερεύουν την κατάσταση. Η παραγωγή μη αποτελεσματικών δανείων είναι δεδομένη και συμβάλλει αποφασιστικά στη χειροτέρευση της κατάστασης.

Η παγίδα ρευστότητας αποτελεί κατάσταση η οποία εμφανίζεται σήμερα σε πολλές οικονομίες ως συνέπεια του αντιπληθωρισμού ο οποίος είναι αποτέλεσμα της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής της απομόχλευσης.

Ο αντιπληθωρισμός συνδέεται επίσης με τον κίνδυνο, όταν η προσαρμοσμένη στον κίνδυνο απόδοση των στοιχείων του ενεργητικού γίνεται αρνητική, κανείς δεν επιθυμεί να επενδύσει και παρουσιάζεται διακράτηση της ρευστότητας από τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και φυσικά το τραπεζικό σύστημα.

Στην ελληνική οικονομία οι λόγοι που την οδήγησαν στον αντιπληθωρισμό είναι γνωστοί και οφείλονται στην ασκούμενη βίαιη πολιτική της δημοσιονομικής προσαρμογής. Όμως αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι οι σημερινοί διαχειριστές της ελληνικής οικονομίας δεν διαθέτουν σχεδόν κανένα από τα μέσα οικονομικής πολιτικής με τα οποία θα μπορούσε να καταπολεμηθεί ο αντιπληθωρισμός και η ύφεση.

Η νομισματική πολιτική ασκούμενη από την ΕΚΤ με τον πολύ γνωστό και συγκεκριμένο τρόπο παρέχει ρευστότητα ικανή μόνο να διατηρηθεί το τραπεζικό σύστημα σε οριακό επίπεδο επιβίωσης και η οικονομία να προσγειωθεί μέχρι του χαμηλού εκείνου σημείου το οποίο θα προσδιορίζεται από τη δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων, μέσω δραστικών μειώσεων των δαπανών και αύξησης της φορολογίας, αδιαφορώντας για την κατάσταση οποιασδήποτε άλλης μακροοικονομικής μεταβλητής.
Η ασκούμενη δημοσιονομική πολιτική είναι απολύτως συσταλτική και επομένως είναι εκτός παιχνιδιού.

Απομένουν μόνο οι επενδύσεις οι οποίες όπως δείχνουν τα στοιχεία, ούτε από το χώρο των ιδιωτικοποιήσεων δεν μπορούν συγκυριακά να προσφέρουν την πρώτη ύλη για την πολυπόθητη επανεκκίνηση της οικονομίας. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε την πορεία των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου μέχρι το τέλος του 2013 και αν η συνεισφορά τους στο ΑΕΠ θα συνάδει με τις προβλέψεις της Τρόικας. Πάντως τα μέχρι σήμερα στοιχεία είναι άκρως απογοητευτικά. Όμως το οικονομικό επιτελείο δεν φαίνεται να ανησυχεί.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, της ΕΕ αλλά και του ελληνικού Υπουργείου Οικονομικών για το έτος 2014 ο αντιπληθωρισμός θα συνεχισθεί (-0,8%) ενώ παράλληλα η μεγέθυνση του ΑΕΠ θα περάσει σε θετικά επίπεδα (+0,6%). Παρότι στην ιστορία ανιχνεύονται περιπτώσεις μη (αρνητικής) συσχέτισης μεταξύ αντιπληθωρισμού και ύφεσης, εντούτοις είναι πολύ δύσκολο σε μια χώρα, όπως στην περίπτωσή μας η Ελλάδα, να περάσει σε θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης της οικονομίας σε συνθήκες αντιπληθωρισμού.

Πάντως είναι εντυπωσιακό το ότι η κυβέρνηση δεν σχολιάζει το γεγονός της ύπαρξης του αντιπληθωρισμού και χειρότερα ακόμη δεν φαίνεται να την προβληματίζει σε αντίθεση με ότι συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο.

Blogger Κώστας Μελάς