Πως κατέρρευσαν οι δημόσιες επενδύσεις στα χρόνια της κρίσης

08:48 1/12/2018 - Πηγή: New Money

του Μάριου Ροζάκου

Ξεκάθαρο μήνυμα ότι δεν θα έπρεπε να θυσιάσει τις δημόσιες επενδύσεις, προκειμένου να πιάσει τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019, έλαβε χθες η κυβέρνηση από το Ινστιτούτο Brookings, που φιλοξένησε εκτενές άρθρο του καθηγητή Θοδωρή Πελαγίδη, και τον τέως επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή καθηγητή Παναγιώτη Λιαργκόβα. Ωστόσο, το οικονομικό επιτελείο δεν φαίνεται να... συγκινείται, παραβλέποντας ότι τη δεκαετία 2010-2019 οι συνολικές διαδοχικές απώλειες του Προγράμματος

Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ξεπερνούν τα 6,5 δισ. ευρώ, δηλαδή όσο δύο ετήσιες εισπράξεις του κράτους από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ). Ουσιαστικά, είναι σαν να μην διατέθηκε επί ένα χρόνο ούτε ένα ευρώ για δημόσιες επενδυτικές δαπάνες.

Η εκτέλεση του ΠΔΕ στο 10μηνο του 2018 βρίσκεται 1,32 δισ. ευρώ κάτω από τον στόχο που είχε τεθεί, ενώ με απώλειες 800 εκατ. ευρώ είχε κλείσει το 2017. Για την προσεχή χρονιά, το υπουργείο Οικονομικών είχε αρχικά προβλέψει να αυξηθεί το εθνικό σκέλος του Προγράμματος κατά 550 εκατ. ευρώ (από 1 σε 1,55 δισ. ευρώ), ώστε το συνολικό ύψος του ΠΔΕ να φθάσει τα 7,3 δισ. ευρώ. Εντούτοις, τα 550 εκατ. ευρώ διαγράφηκαν εν μία νυκτί, προκειμένου να βρεθεί δημοσιονομικός χώρος για την εφαρμογή των θετικών μέτρων ύψους 910 εκατ. ευρώ, τα οποία είχε εξαγγείλει η κυβέρνηση. Το εντυπωσιακό είναι πως οι Ευρωπαίοι πιστωτές αποδέχθηκαν με ευκολία αυτή τη λύση. Μάλιστα, η Κομισιόν υποστηρίζει στην πρώτη έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας ότι η μείωση της προβλεπόμενης δαπάνης για το ΠΔΕ του 2019 αποτελεί αναθεώρηση επί το ρεαλιστικότερο, καθώς επί σειρά ετών παρατηρείται υποεκτέλεση του Προγράμματος!

Το κακό ξεκίνησε από την αρχή της κρίσης και θα συνεχιστεί το 2019. Ειδικότερα:

- Το 2010 οι προϋπολογισθείσες δαπάνες του ΠΔΕ κατέληξαν στα 8,454 δισ. ευρώ, έναντι πρόβλεψης για 9,2 δισ. ευρώ. Απώλεια: 746 εκατ. ευρώ.

- Το 2011 ο αρχικός λογαριασμός των 8,5 δισ. ευρώ μπήκε επανειλημμένα στην προκρούστεια κλίνη και κατέληξε στα 6,608 δισ. ευρώ. Η απώλεια εκτοξεύθηκε στα 1,892 δισ. ευρώ.

- Το 2012 τα 7,7 δισ. ευρώ της αρχικής πρόβλεψης συρρικνώθηκαν σε 6,122 δισ. ευρώ. Δηλαδή, χάθηκαν 1,578 δισ. ευρώ.

- Το 2013 η αρχική πρόβλεψη για 6,85 δισ. ευρώ «ψαλιδίστηκε» κατά 200 εκατ. ευρώ.

- Το 2014 ο προϋπολογισμός είχε προβλέψει 6,8 δισ. ευρώ, όμως διατέθηκαν 6,592 δισ. ευρώ, ήτοι 208 εκατ. ευρώ λιγότερα.

- Το 2015 το ΠΔΕ περιορίστηκε στα 6,4 δισ. ευρώ, έκλεισε εντός στόχου, αλλά η πολύμηνη διαπραγμάτευση της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με τους δανειστές παρέτεινε και βάθυνε την πολυετή κρίση της οικονομίας και της χώρας.

- Το 2016 η πρόβλεψη για 6,75 δισ. ευρώ «κουρεύτηκε» στα 6,284 δισ. ευρώ. Η διαφορά των 466 εκατ. ευρώ χρησιμοποιήθηκε για να χρηματοδοτηθεί το κοινωνικό μέρισμα ύψους περίπου 700 εκατ. ευρώ.

- Το 2017 σημειώθηκε η χειρότερη επίδοση της μνημονιακής περιόδου, καθώς οι τελικές δαπάνες του ΠΔΕ υποχώρησαν στα 5,95 δισ. ευρώ, έναντι αρχικής πρόβλεψης για 6,75 δισ. ευρώ. Απώλεια 800 εκατ. ευρώ, ενώ δόθηκε ισόποσο κοινωνικό μέρισμα. Μάλιστα, το υπουργείο που εμφάνισε τη μεγαλύτερη υποεκτέλεση του ΠΔΕ ήταν το υπουργείο Οικονομικών! Σύμφωνα με την έκθεση για την πορεία των δαπανών του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2017, η οποία κατατέθηκε στη Βουλή μαζί με τον Προϋπολογισμό του 2019, το υπουργείο Οικονομικών προχώρησε πέρυσι σε πληρωμές 359.308,42 ευρώ για δαπάνες δημοσίων επενδύσεων, ενώ διέθετε προϋπολογισμό 7 εκατ. ευρώ για τον σκοπό αυτό (μείωση 94,9%)! Την πρόβλεψη διέψευσε και το υπουργείο Οικονομίας, που διαχειρίζεται τον μεγαλύτερο όγκο επενδυτικών δαπανών: διέθετε προϋπολογισμό 2,198 εκατ. ευρώ για δημόσιες επενδύσεις, αλλά πλήρωσε μόνο 1,56 εκατ. ευρώ ή 29% λιγότερο.

- Φέτος ο πήχης παρέμεινε στα 6,75 δισ. ευρώ, αλλά το 10μηνο του έτους έκλεισε με επίδοση 1,32 δισ. ευρώ κάτω από τον στόχο.

- Για το 2019, όπως προαναφέρθηκε, ο προϋπολογισμός προβλέπει πλέον διατήρηση του ΠΔΕ στα 6,75 δισ. ευρώ, ενώ το προσχέδιο που είχε κατατεθεί στη Βουλή και στις Βρυξέλλες τον Οκτώβριο περιλάμβανε αύξηση των δημόσιων επενδυτικών δαπανών στα 7,3 δισ. ευρώ. Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος επιχείρησε χθες να αμβλύνει τις εντυπώσεις για τη διαφορά αυτή, δηλώνοντας ότι «τα κονδύλια του ΠΔΕ μπορεί να είναι μικρότερα από αυτά που είχαν εγγραφεί στο Μεσοπρόθεσμο, αλλά είναι ακριβώς τα ίδια με πέρυσι. Άρα, δεν υπάρχει πραγματική μείωση των επενδύσεων». Πρόσθεσε δε ότι στην πορεία, εάν χρειαστούν περισσότερες επενδύσεις, θα υπάρξει ανακατανομή πόρων «από κομμάτια της κυβέρνησης που έχουν υποκαταναλώσει, υποξοδέψει». Την τελευταία δεκαετία δεν έχει συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο και, σύμφωνα με έμπειρους αναλυτές, είναι βέβαιο ότι δεν θα χαλάσει η «παράδοση» σε μια χρονιά φορτωμένη με εκλογικές αναμετρήσεις, όπως το 2019.