Η βία της ευρωπαϊκής αυτοκρατορίας

09:20 22/12/2014 - Πηγή: New Money

Δεν είναι μόνο η Ελλάδα που φαίνεται να βρίσκεται σε σταυροδρόμι, αλλά και ολόκληρη η Ευρώπη. Ισως μάλιστα οι εξελίξεις στη χώρα μας να επηρεάσουν τις ευρωπαϊκές περισσότερο απ’ ό,τι φαίνεται σε πρώτη ανάγνωση.

Η αβεβαιότητα για το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα δεν προκάλεσε γενικευμένους τριγμούς στις αγορές, όπως έγινε το 2012 - τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Τίποτα δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να αλλάξει η εικόνα στη συνέχεια, αλλά ο μηχανισμός μιας πιθανής

μετάδοσης αυτή τη φορά ίσως να μην είναι τόσο οικονομικός όσο πολιτικός.
Μέχρι σήμερα οι αποφάσεις των δανειστών επιβάλλονται στην Ελλάδα δια της βίας. Δεν πρόκειται βέβαια για στρατιωτική, αλλά για πολιτική βία.

Η τρόικα επέβαλε πολιτικές, νόμους και οικονομικά μεγέθη που είχαν αποφασιστεί μονόπλευρα από εκείνη χωρίς να γίνει διαπραγμάτευση. Στην πραγματικότητα δεν ζητήθηκε καν η γνώμη της ελληνικής πλευράς, παρότι υποτίθεται ότι υπήρχε τεχνική βοήθεια από την Ευρώπη και συνεργασία.

Επικράτησε το «δίκαιο του ισχυρότερου», το οποίο επιβλήθηκε με την ισχύ του πιστωτή έναντι του οφειλέτη και υπό την απειλή οικονομικής καταστροφής λόγω εξόδου από το ευρώ.

Μπορεί ένα σημαντικό κομμάτι της πολιτικής ηγεσίας να παρουσίασε τα μνημόνια ως αναγκαία, αλλά η αλήθεια είναι ότι η χώρα μας τα δέχτηκε επειδή δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς και όχι επειδή τα θεώρησε δυσάρεστα αλλά απαραίτητα - ή τουλάχιστον έτσι εκτίμησε η πολιτική ηγεσία στη συγκεκριμένη συγκυρία.

Φάνηκε δηλαδή, λόγω της κρίσης, το πραγματικό πρόσωπο της Ευρωζώνης, που δεν είναι εκείνο μιας υπερεθνικής οντότητας κυρίαρχων κρατών η οποία βασίζεται στο αμοιβαίο συμφέρον, αλλά ένα σχήμα όπου ο ισχυρότερος μπορεί να επιβληθεί στους υπόλοιπους. Κι αυτό φάνηκε και σε άλλες περιπτώσεις, όχι μόνο στην Ελλάδα.

Η Ιστορία, όμως, δείχνει ότι τα επιτυχημένα παραδείγματα συνύπαρξης διαφορετικών χωρών βασίστηκαν στη λειτουργία ενός ισορροπημένου μοντέλου διαχείρισης των πόρων, όπου κάθε πλευρά μπορούσε να ικανοποιήσει τα δικά της συμφέροντα. Ακόμα και αυτοκρατορίες που δημιουργήθηκαν με πόλεμο και κατακτήσεις στη συνέχεια άνθησαν και μακροημέρευσαν μόνο από τη στιγμή που δημιούργησαν συνθήκες που άφηναν χώρο για την ανάπτυξη όλων, ακόμα και των κατακτημένων.

Το μοντέλο αυτό, όμως, δεν φαίνεται να ισχύει στην Ευρώπη σήμερα, παρότι η Ευρωζώνη αρχίζει να θυμίζει όλο και περισσότερο μια αυτοκρατορία όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται με τη δύναμη της επιβολής του ισχυροτέρου και όχι μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες και θεσμούς.

Το σύστημα, βέβαια, δοκιμάζει τα όριά του και δεν είναι τυχαίο ότι το μέλλον της Ευρωζώνης τίθεται κατά καιρούς υπό αμφισβήτηση. Η περίπτωση της Ελλάδας το 2012 δοκίμασε τα όρια και τις αντοχές ολόκληρης της Ευρωζώνης, η οποία κρατήθηκε όρθια χάρη στις παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία κάλυψε τα κενά παρότι δεν είχε ούτε την αποστολή, ούτε τη δυνατότητα να παρέμβει. Ηταν μια υπέρβαση των θεσμών, η οποία όμως έγινε ανεκτή επειδή εξυπηρετούσε την επιβίωση του συστήματος.

Μπορεί μεν η Κεντρική Τράπεζα να εμποδίζει την έκρηξη, αλλά η ένταση μεταδίδεται στο πολιτικό πεδίο στο εσωτερικό των χωρών.

Οι κυβερνήσεις που υπηρετούν τα μνημόνια αλλά και τις πολιτικές της λιτότητας φθείρονται σε όλες τις χώρες, ενώ η αποδοχή του ευρώ και της ευρωπαϊκής ενοποίησης από την κοινή γνώμη συνεχώς υποχωρεί.

Η δυναμική των πραγμάτων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, αν δεν αλλάξουν πράγματα στην ευρωπαϊκή αυτοκρατορία, αυτή θα καταρρεύσει.

Υπάρχει πιθανότητα οι πολιτικές εξελίξεις σε μια χώρα όπως η Ελλάδα να συμβάλουν στις αναγκαίες αλλαγές; Ουδείς μπορεί να προβλέψει το μέλλον. Δεν αποκλείεται, όμως, οι όποιες αλλαγές να έρθουν ύστερα από αρκετά χρόνια, αφού στο μεταξύ θα έχουν «καεί» αρκετές κυβερνήσεις σε διάφορες χώρες.

Blogger Γιώργος Χ. Παπαγεωργίου