Κοινό Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας προτείνει η Κομισιόν

16:37 30/11/2016 - Πηγή: New Money

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει σήμερα τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας και άλλες δράσεις ώστε να υποστηρίξει τις αποδοτικότερες δαπάνες των κρατών μελών σε κοινές ικανότητες άμυνας, να ενισχύσει την ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών και να διαμορφώσει ανταγωνιστική και καινοτόμο βιομηχανική βάση.

Ο Πρόεδρος Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ, στην Ομιλία του για την Κατάσταση της Ένωσης το 2016, επισήμανε πόσο σημαντικό είναι να έχουμε μια δυνατή Ευρώπη που να μπορεί να υπερασπίζεται και να προστατεύει τους πολίτες της τόσο στο εσωτερικό της όσο και στο εξωτερικό — φιλοδοξία που δεν μπορεί να επιτευχθεί

χωρίς την υιοθέτηση καινοτομιών και την από κοινού αξιοποίηση των πόρων στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Το ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης στον τομέα της άμυνας που ενέκρινε σήμερα η Επιτροπή συμβάλλει προς την κατεύθυνση αυτή.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ δήλωσε: «Για να είναι εγγυημένη η συλλογική μας ασφάλεια, θα πρέπει να επενδύσουμε στην κοινή ανάπτυξη των τεχνολογιών και του εξοπλισμού στρατηγικής σημασίας — από τις ικανότητες στην ξηρά, στον αέρα, στη θάλασσα και στο διάστημα έως την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Χρειάζεται περισσότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και μεγαλύτερη συγκέντρωση των εθνικών πόρων. Αν η Ευρώπη δεν φροντίσει τη δική της ασφάλεια, δεν θα το κάνει κανείς άλλος για εμάς. Αυτό που θα μας δώσει στρατηγική αυτονομία είναι μια ισχυρή, ανταγωνιστική και καινοτόμος βιομηχανική βάση στον τομέα της άμυνας».

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης στον τομέα της άμυνας, η Επιτροπή προτείνει

Τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας για την υποστήριξη των επενδύσεων στην κοινή έρευνα και στην κοινή ανάπτυξη αμυντικών εξοπλισμών και τεχνολογιών: Το προτεινόμενο Ταμείο θα περιλαμβάνει δύο «παράθυρα» που θα είναι συμπληρωματικά αλλά διαφορετικά ως προς τη νομική τους δομή και την πηγή του προϋπολογισμού.

Θα υπάρχει η «ερευνητική πύλη» ("research window") για να χρηματοδοτεί τη συλλογική έρευνα σχετικά με καινοτόμες αμυντικές τεχνολογίες όπως η ηλεκτρονική, τα μεταϋλικά (metamaterials), το κρυπτογραφημένο λογισμικό ή η ρομποτική.

Η Επιτροπή έχει ήδη προτείνει 25 εκατ. ευρώ για την αμυντική έρευνα ως μέρος του προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2017 και υπολογίζει ότι αυτό το κονδύλι του προϋπολογισμού θα μπορούσε να αυξηθεί σε συνολικά 90 εκατ. ευρώ έως το 2020. Στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο μετά το 2020, η Επιτροπή σκοπεύει να προτείνει ένα ειδικό πρόγραμμα για την έρευνα στον τομέα της άμυνας, με ποσό που εκτιμάται σε 500 εκατ. ευρώ τον χρόνο.

Η «πύλη ικανοτήτων» ("capability window") η οποία θα λειτουργεί ως χρηματοοικονομικό εργαλείο που θα επιτρέπει στα κράτη μέλη που συμμετέχουν να προβαίνουν σε ορισμένες από κοινού αγορές ώστε να μειώνουν τις δαπάνες τους. Οι ικανότητες θα πρέπει να συμφωνηθούν με τα κράτη μέλη, τα οποία θα έχουν την κυριότητα της τεχνολογίας και των εξοπλισμών. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη θα μπορούν να επενδύουν από κοινού στην τεχνολογία μη επανδρωμένων αεροσκαφών ή να προβαίνουν σε κοινές μεγάλες αγορές ελικοπτέρων ώστε να μειώνεται το κόστος. Ως τάξη μεγέθους, το μέσο αυτό θα είναι σε θέση να κινητοποιεί περίπου 5 δισ. τον χρόνο. Η Επιτροπή θα ξεκινήσει διερευνητική μελέτη για να έχει καλύτερη εκτίμηση.

Προώθηση των επενδύσεων στις ΜΜΕ, τις νεοφυείς επιχειρήσεις, τις επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης και άλλους προμηθευτές στην αμυντική βιομηχανία: Τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) παρέχουν ήδη οικονομική υποστήριξη για την ανάπτυξη πολλών δραστηριοτήτων διπλής χρήσης.

Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τις προσπάθειες της ΕΤΕπ για βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση μέσω των αλυσίδων εφοδιασμού στον τομέα της άμυνας. Θα προωθήσει τη συγχρηματοδότηση από την ΕΕ προγραμμάτων παραγωγικών επενδύσεων και τον εκσυγχρονισμό των αλυσίδων εφοδιασμού στον τομέα της άμυνας. Στο πλαίσιο του «Σχεδίου στρατηγικής για την τομεακή συνεργασία στον τομέα των δεξιοτήτων» η Επιτροπή θα υποστηρίξει τη συνεργασία στον τομέα της άμυνας, ώστε να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν άτομα με τις κατάλληλες δεξιότητες και την τεχνολογική ικανότητα να παράγουν καινοτομία.

Ενίσχυση της ενιαίας αγοράς άμυνας: Η Επιτροπή θα ενισχύσει τις προϋποθέσεις για μια ανοικτή και ανταγωνιστική αγορά στον τομέα της άμυνας στην Ευρώπη, ώστε να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται διασυνοριακά και να βοηθήσει τα κράτη μέλη να προβαίνουν σε πιο συμφέρουσες από οικονομική άποψη δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας.

Για να το καταφέρει αυτό, η Επιτροπή θα προωθήσει την αποτελεσματική εφαρμογή των δύο Οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας και για τις μεταφορές προϊόντων στον τομέα της άμυνας εντός της ΕΕ, θα διευκολύνει τη διασυνοριακή συμμετοχή στις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας, θα υποστηρίξει την ανάπτυξη προτύπων στον κλάδο και θα προωθήσει τη συμβολή των τομεακών πολιτικών, όπως τα διαστημικά προγράμματα της ΕΕ, ώστε να υπάρχουν κοινές προτεραιότητες στον τομέα της άμυνας.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή θα παρουσιάσει τώρα και θα συζητήσει τις προτάσεις αυτές, ιδίως τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 15-16 Δεκεμβρίου θα αποτελέσει ορόσημο.

To ιστορικό

Ο Πρόεδρος Γιούνκερ δήλωσε στις Πολιτικές Κατευθύνσεις το 2014 : «Πιστεύω ότι πρέπει να καταβάλουμε προσπάθειες για να καταστήσουμε την Ευρώπη ισχυρότερη όσον αφορά ζητήματα ασφάλειας και άμυνας. Ναι, η Ευρώπη είναι κυρίως 'ήπια δύναμη'. Αλλά ακόμη και οι ισχυρότερες ήπιες δυνάμεις δεν μπορούν να τα καταφέρουν μακροπρόθεσμα χωρίς να διαθέτουν τουλάχιστον ορισμένες ολοκληρωμένες αμυντικές ικανότητες».

Στην ομιλία του για την Κατάσταση της Ένωσης στις 14 Σεπτεμβρίου 2016 ο Πρόεδρος Γιούνκερ ανακοίνωσε ότι «Η Ευρώπη δεν έχει πλέον την πολυτέλεια να εξαρτάται από τη στρατιωτική ισχύ άλλων ή να αφήνει μόνη της τη Γαλλία να υπερασπίζεται την τιμή της Ευρώπης στο Μάλι. (...) Εξάλλου, για ισχυρή ευρωπαϊκή άμυνα, χρειάζεται καινοτόμος ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Για τον λόγο αυτό, θα προτείνουμε, πριν από το τέλος του έτους, τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, ώστε να δώσουμε μια ισχυρή ώθηση στην έρευνα και στην καινοτομία».

Την τελευταία δεκαετία τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν μειώσει τις δαπάνες για την άμυνα κατά περίπου 12% σε πραγματικές τιμές, αλλά η μείωση αυτή δεν έχει αναπληρωθεί με περισσότερη ευρωπαϊκή συνεργασία. Το κόστος της έλλειψης συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας εκτιμάται μεταξύ 25 δισ. και 100 δισ. ευρώ ετησίως (βλ. παράρτημα).

Στη Διάσκεψη Κορυφής της Μπρατισλάβα τον Σεπτέμβριο του 2016 οι ηγέτες των 27 κρατών μελών κατέληξαν στο εξής: «Χρειαζόμαστε την ΕΕ όχι μόνο για την εγγύηση της ειρήνης και της δημοκρατίας, αλλά και της ασφάλειας των πολιτών μας.» Συμφώνησαν ότι μέσα σε ένα δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον υπάρχει ανάγκη να ενισχυθεί η συνεργασία της ΕΕ στην εξωτερική ασφάλεια και την άμυνα. Συγκεκριμένα, τον Δεκέμβριο του 2016 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «θα αποφασίσει συγκεκριμένο σχέδιο εφαρμογής για την ασφάλεια και την άμυνα και τη βέλτιστη χρήση των επιλογών που παρέχουν οι Συνθήκες, ιδίως όσον αφορά τις ικανότητες».

Το ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης στον τομέα της άμυνας συνδέεται στενά και συμπληρώνει το Σχέδιο εφαρμογής της συνολικής στρατηγικής της ΕΕ για την ασφάλεια και την άμυνα, το οποίο θέτει ένα νέο επίπεδο φιλοδοξίας για την Ένωση και προσδιορίζει ενέργειες για την υλοποίησή του· συνδέεται επίσης με την εφαρμογή της κοινής δήλωσης ΕΕ-ΝΑΤΟ που υπογράφηκε από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον Πρόεδρο της Επιτροπής και τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ. Οι ενέργειες που προτείνονται σε αυτό το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης στον τομέα της άμυνας θα οδηγήσουν σε μια ισχυρότερη Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της άμυνας, που ουσιαστικά σημαίνει ισχυρότερο ΝΑΤΟ.

Το σχέδιο δράσης συνδέεται επίσης με το κοινό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των υβριδικών απειλών του Απριλίου 2016 και προωθεί την ανθεκτικότητα της ΕΕ, των κρατών μελών της και των χωρών-εταίρων, ενώ παράλληλα αυξάνει τη συνεργασία με το NATO για την καταπολέμηση των εν λόγω απειλών, κάτι που με τη σειρά του στηρίζεται στο Ευρωπαϊκό Θεματολόγιο για την Ασφάλεια το οποίο ενέκρινε η Επιτροπή τον Απρίλιο του 2015.