Μια ιστορία 167 ετών

10:11 6/2/2017 - Πηγή: New Money

Διονύσης Αντωνέλλος / Φωτογραφίες: Στέφανος Καστρινάκης

Η σφαλισμένη μεταλλική πόρτα της παλιάς πολυκατοικίας στη διεύθυνση Ζεύξιδος 22 και Πυθέου στον Νέο Κόσμο ανοίγει. Ξεπροβάλλει η Ζωή και μαζί της μία πνοή ιστορίας 165 χρόνων ψάχνει τρόπο να δραπετεύσει στο σήμερα. Το μικρό οικογενειακό εργαστήριο με τις βιενέζικες ψάθες της οικογένειας Βενιζέλου αποκαλύπτεται μπροστά στα μάτια μας.

Οι φθαρμένοι τοίχοι και οι παλιές ψάθινες καρέκλες που λούζονται από το φως

του χειμωνιάτικου ήλιου μαρτυρούν πως στον χώρο αυτόν ο χρόνος μετρά διαφορετικά. Όλα δείχνουν να έχουν σταματήσει σε μία εποχή που τα πράγματα γίνονταν με το χέρι για να κρατήσουν μία ζωή, για να συντροφεύσουν τους κατόχους τους στο πέρασμα των χρόνων, να γίνουν η ζωντανή ανάμνηση του παππού και της γιαγιάς.

Η Ζωή Βενιζέλου γεννήθηκε στην Πλάκα και μεγάλωσε στο παλιό εργαστήριο της οδού Ναυάρχου Νικοδήμου 31. Εξαιρετική μαθήτρια, αριστούχος και απουσιολόγος, σπούδασε Γαλλική Φιλολογία, όμως ασχολήθηκε επαγγελματικά με το εργαστήριο γιατί ως το μοναχοπαίδι της οικογένειας έπρεπε να αποφασίσει για την τύχη του χώρου που στεγάζει τα όνειρα της φαμίλιας από το 1850.

Μία βόλτα στα καφέ της Αυστρίας στάθηκε η αφορμή να ξεκινήσει το 1850 η λειτουργία του πρώτου εργαστηρίου βιενέζικων ψαθών στην Ελλάδα, μία ιστορία που με μεράκι συνεχίζεται αδιάλειπτα έως και σήμερα.

Πιο συγκεκριμένα, την τέχνη των βιενέζικων ψαθών έφερε στην Αθήνα η προγιαγιά της Ζωής Βενιζέλου, όταν με τον γιατρό αδελφό της πήγαν διακοπές στη Βιέννη. Στα καφέ της πόλης, πριν από 167 χρόνια, η Ελένη είδε τις ξακουστές βιενέζικες καρέκλες. Εντυπωσιάστηκε και αποφάσισε να ξεκινήσει τη δική της επιχείρηση με έδρα το σπίτι της οικογένειας στο Σύνταγμα, επί των οδών Πεντέλης 4 και Μητροπόλεως. Η πατρογονική εστία γκρεμίστηκε και στη θέση της βρίσκεται σήμερα το ξενοδοχείο Elektra Metropolis, όμως oι Βενιζέλοι συνεχίζουν ασταμάτητα από τότε την τέχνη τους.

Η Ζωή έμαθε την τέχνη δίπλα στον πατέρα της. «Όλα έγιναν τόσο φυσικά, σαν να ήμουν εκεί δίπλα του από πάντα», λέει η ίδια. Σαν η τέχνη να επέλεξε τη Ζωή, την εκπρόσωπο της τέταρτης γενιάς τεχνιτών, για να συνεχίσει να ζει στο πέρασμα των χρόνων.

Το ταξίδι στον χρόνο διακόπτει το τρίξιμο της παλιάς τζαμαρίας του εργαστηρίου η οποία μοιάζει να προσπαθεί να κρατήσει έξω από τον χώρο το σήμερα - στον ήχο της εξάτμισης ενός αυτοκινήτου που μαρσάρει. «Το ότι έρχονται άνθρωποι και φτιάχνουν τα πράγματά τους για μένα είναι τα φτερά μου», υπογραμμίζει η Ζωή αναδεικνύοντας την ιδιαίτερη σχέση που με τα χρόνια έχει αναπτυχθεί μεταξύ των τεχνιτών της οικογένειας και των πελατών τους.

Η σχέση της επιχείρησης με τους πελάτες της είναι τέτοια που υπάρχουν πράγματα τα οποία έφτιαξε ο παππούς της Ζωής για τους παππούδες των τωρινών της πελατών και στα οποία η νέα γενιά του εργαστηρίου καλείται να δώσει νέα πνοή και λάμψη.

Ποια όμως είναι η πραγματικότητα σήμερα για το ιστορικό εργαστήριο; Πώς βιώνει την κρίση η επιχείρηση που ιδρύθηκε τη χρονιά που ο αγγλικός στόλος απέκλεισε τον Πειραιά, βίωσε τους Βαλκανικούς Πολέμους, τη Μικρασιατική Καταστροφή, τον Α' και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, τον Εμφύλιο και τόσες δικτατορίες; «Άργησε να μας βρει η κρίση», αναφέρει η Ζωή. «Οι άνθρωποι επανεκτιμούν τα παλιά υπάρχοντά τους αφού ξέρουν ότι δεν υπάρχουν τα χέρια να τα ξανακάνουν. Αυτά που πωλούνται σήμερα είναι αναλώσιμα», συμπληρώνει η φιλόλογος-τεχνίτρια.

Στα αυτιά της νεαρής γυναίκας αντηχεί η ευχή των παππούδων της «να μην εμπορευματοποιηθεί και βιομηχανοποιηθεί» η τέχνη τους. Τώρα η Ζωή μαθαίνει την τέχνη στον 23χρονο γιο της, Αντώνη. Μηχανολόγος μηχανικός του ΕΜΠ ο ίδιος, ως εκπρόσωπος της πέμπτης γενιάς τεχνιτών, καλείται να διατηρήσει σε πείσμα του χρόνου το πρώτο εργαστήριο βιενέζικων ψαθών στην Ελλάδα.