Νέος νόμος στα σκαριά για τα δημόσια και ιδιωτικά έργα

07:49 21/6/2016 - Πηγή: New Money

Της Μαριάννας Τζάννε

Τον πλήρη έλεγχο και την χάραξη της εθνικής στρατηγικής για τις δημόσιες υποδομές της χώρας σε βάθος 20ετίας, αναλαμβάνει το υπουργείο Υποδομών, προχωρώντας σε δομικές αλλαγές στον τρόπο σχεδιασμού και παρακολούθησης των έργων. Η Γενική Γραμματεία Υποδομών του υπουργείου και επομένως ο αρμόδιος υπουργός θα εποπτεύει όλη την κατασκευαστική δραστηριότητα της χώρας ενώ ένα πλήθος ηλεκτρονικών συστημάτων που θα δώσουν δουλειά σε μηχανικούς αλλά και άλλους επαγγελματίες θα αξιοποιηθούν ως όπλα της κυβέρνησης κατά της αναρχίας και υπέρ της εξυγίανσης της αγοράς, σε όλα τα

στάδια από την ανάθεση έργων μέχρι τις αδειοδοτήσεις, το κόστος, τα τιμολόγια, τις προδιαγραφές αλλά και τη συντήρηση. Με καθυστέρηση ενός έτους καθώς το νομοσχέδιο είχε προαναγγείλλει πέρσι το καλοκαίρι ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, το υπουργείο Υποδομών, βγάζει σε διαβούλευση εντός των ημερών το τρίτο σχέδιο νόμου για τα δημόσια και ιδιωτικά έργα αλλά και τις μελέτες, που θα αποτελέσουν ένα ξεχωριστό νόμο που επικεντρώνεται στις δομές στρατηγικού σχεδιασμού του συστήματος παραγωγής και των δύο κατηγοριών. Είχαν προηγηθεί τους προηγούμενες μήνες, οι νομοθετικές ρυθμίσεις για τις δημόσιες συμβάσεις του υπουργείου Οικονομίας που σύμφωνα με πληροφορίες έχουν υποστεί σοβαρές αλλαγές στον τρόπο ανάθεσης και εκτέλεσης των έργων με πιο χαρακτηριστική την πρόσφατη παρέμβαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που ακύρωσε τους σχεδιασμούς για τον προδικαστικό έλεγχο.

Ηλεκτρονική παρακολούθηση των έργων

Η μεγάλη παρέμβαση του υπουργείου αφορά τη σύσταση του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Συστήματος Παρακολούθησης (Κ.Η.Σ.ΠΑ.Τ.Ε.) του συνόλου των ιδιωτικών και δημοσίων τεχνικών έργων, στο οποίο περιλαμβάνονται τα έργα από την έναρξή τους μέχρι και την οριστική παραλαβή τους. Στο σύστημα αυτό καταχωρείται σε ηλεκτρονική μορφή όλη η ταυτότητα ενός έργου (ο κύριος του έργου, ο φορέας υλοποίησης, οι αναθέτουσες αρχές ή φορείς, ο αναθέτων ιδιώτης, η ομάδα μελέτης, οι συντελεστές παραγωγής του έργου, οι συντελεστές διοίκησης του έργου, ο χρονικός προγραμματισμός, ο προϋπολογισμός του, η σύμβαση ανάθεσης του έργου, οι πιστοποιήσεις κ.α). «Με το Ηλεκτρονικό Σύστημα Επιτήρησης των έργων θα γνωρίζουμε επιτέλους πόσα έργα γίνονται στη χώρα, θα φύγουμε από τις δεκαετίας τις ετεροδοσοληψίας και της αδιαφάνειας, θα γνωρίζουμε τι έργα γίνονται στους δήμους, στις περιφέρειες, στα υπουργεία, στους φορείς, σε ποια τιμή από ποιους πραγματικά γίνονται, και όχι εικονικά τι έχουν πληρωθεί και να γνωρίζουμε ποιο τμήμα του έργου έχει υλοποιηθεί» ανέφερε πρόσφατα ο υπουργός Υποδομών κ. Χρίστος Σπίρτζης.

Για τον κεντρικό σχεδιασμό των έργων, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο αποσπασματικός χαρακτήρας που εμφάνιζε μέχρι σήμερα ο σχεδιασμός των υποδομών, συστήνεται η Γενική Διεύθυνση Στρατηγικού Σχεδιασμού Δημοσίων Υποδομών, η οποία θα εκπονεί σε εθνικό επίπεδο τις υποδομές με την προώθηση και έγκριση αντίστοιχα από την βουλή εικοσαετούς προγραμματισμού έργων. «Είναι μια από τις μεγαλύτερες τομές για τις υποδομές και το σχεδιασμό τους και μια διαδικασία που αν μη τι άλλο θα βάλει φρένο στις δυο προηγούμενες λογικές της αγοράς και του «μαυρογιαλούρου». Μια δομή που δεν θα επιτρέπει κατά το δοκούν επιλογή έργου, που θα ιεραρχεί τις ανάγκες της χώρας, που θα αποτρέπει την επιλογή έργων από τον εκάστοτε υπουργό και τη βουλιμική αγορά, και κυρίως, που θα γνωρίζει η κοινωνία και ο πολίτης» υποστηρίζει ο κ. Σπίρτζης.
Ο σχεδιασμός θα κουμπώσει με την δημιουργία ενός ενιαίου Ηλεκτρονικού Συστήματος Αδειοδοτήσεων που θα διασυνδέει ηλεκτρονικά όλους τους φορείς που εμπλέκονται με την αδειοδότηση δημοσίου ή ιδιωτικού έργου. Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης τη δημιουργία «Ηλεκτρονικού Συστήματος Καταγραφής, Λειτουργίας και Συντήρησης Δημοσίων και Ιδιωτικών Έργων (ΣΥΛΕΙ.ΣΥ), στο οποίο θα καταγράφονται όλα τα εκτελεσμένα δημόσια και ιδιωτικά τεχνικά έργα που έχουν παραληφθεί οριστικά και τα οποία δεν περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική καταγραφή της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου. Δημιουργείται επίσης το Ηλεκτρονικό Μητρώο Συντελεστών Παραγωγής Δημοσίων και Ιδιωτικών Έργων (ΜΗΤΕ), στο οποίο θα ενταχθούν αντίστοιχα άλλα δύο μητρώα: των φυσικών προσώπων παραγωγής έργων και των επιχειρήσεων.

Σχεδιασμός ανά υπουργείο

Με υπουργική απόφαση που εκδίδεται από τους συναρμόδιους υπουργούς, που υλοποιούν έργα ενταγμένα στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή σε Συγχρηματοδοτούμενα Προγράμματα, καθορίζονται το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης τους, οι φάσεις ωρίμανσης, ο χρόνος δημοπράτησης και υποχρεωτικά ο εκτιμώμενος χρόνος ολοκλήρωσης της εκπόνησης των απαιτούμενων μελετών. Στην ίδια απόφαση ορίζονται και οι μελέτες οι οποίες θα δημοπρατηθούν εντός του τρέχοντος έτους από το εκάστοτε υπουργείο. Προϋπόθεση για την έναρξη της διαδικασίας ανάθεσης οριστικής μελέτης είτε μεμονωμένα είτε με άλλα στάδια μελετών, είναι η ένταξη του έργου στον προγραμματικό σχεδιασμό του φορέα και η εξασφάλιση της χρηματοδότησης του έργου μέσω Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ή άλλου συγχρηματοδοτούμενου προγράμματος.

Μετά από απαίτηση πολλών ετών, το υπουργείο προχωρεί παράλληλα στην δημιουργία Ηλεκτρονικού Συστήματος Κόστους Συντελεστών Παραγωγής έργου, Ηλεκτρονικού Παρατηρητηρίου Τιμών και Προδιαγραφών και Ηλεκτρονικού Συστήματος Εθνικών Τεχνικών Προδιαγραφών. Ο υπουργός έχει υποστηρίξει «ότι δεν υπάρχει αξιοπιστία στο σύστημα προϋπολογισμών των έργων, καθώς κάποια τιμολόγια υποτιμολογούν εργασίες και υλικά, άλλα υπερτιμολογούν και άλλα αφορούν υλικά τα οποία σήμερα δεν χρησιμοποιούνται».

Οι προβλέψεις για τα ιδιωτικά έργα

Έκπληξη αποτελούν οι αναφορές του σχεδίου σε θέματα που ακουμπούν σε ρυθμίσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος. Για παράδειγμα στις προβλέψεις για τον προϋπολογισμό των ιδιωτικών έργων, αναφέρεται ότι με την ολοκλήρωση της κατασκευής, το κόστος συνοδευόμενο από τα απαραίτητα παραστατικά και στοιχεία καταχωρείται στο ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης αδειών δόμησης, με αιτιολόγηση των αποκλίσεων, που προέκυψαν σε σχέση με τον προϋπολογισμό του έργου. Έως την 15η Μαρτίου κάθε χρόνου, οι αρμόδιες Υπηρεσίες Δόμησης οφείλουν να διαβιβάζουν στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Οικονομικών, όλες τις περιπτώσεις του προηγούμενου έτους, στις οποίες διαπιστώθηκε απόκλιση, άνω του ποσοστού 25%, μεταξύ του προϋπολογισμού του έργου και του απολογιστικού κόστους. Παράλειψη των αρμοδίων υπηρεσιών, συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα.

Πρόβλεψη για σεισμούς και φυσικές καταστροφές

Με βάση ο σχέδιο νόμου συστήνεται στη Διεύθυνση Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών της Γενικής Γραμματείας Υποδομών, Ηλεκτρονικό Σύστημα διαχείρισης δεδομένων βλαβών σε υποδομές και κτήρια, λόγω φυσικών καταστροφών. Στο Ηλεκτρονικό Σύστημα καταχωρούνται τα στοιχεία βλαβών των κτηρίων, υποδομών και εγκαταστάσεων, που προκλήθηκαν εξαιτίας σεισμού, πλημμύρας, πυρκαγιάς, ή άλλης ενδεχόμενης φυσικής καταστροφής, όπως αυτά καταγράφονται από τους εξουσιοδοτημένους μηχανικούς, που διενεργούν τις αυτοψίες μετά το έκτακτο γεγονός, καθώς και όλα τα στοιχεία που αφορούν στην αποκατάσταση των βλαβών, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διοικητικές πράξεις.

Επιπλέον, ιδρύεται αυτοτελές Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με τον χαρακτήρα του ερευνητικού φορέα, με την ονομασία Εθνικός Ερευνητικός Φορέας Αντισεισμικών Κανονισμών Προδιαγραφών Κατασκευών και Τεχνικής Σεισμολογίας που θα εποπτεύεται από το υπουργείο Υποδομών με έδρα την Κεφαλλονιά. Σκοπός του φορέα είναι η εφαρμοσμένη έρευνα στους τομείς της τεχνικής Σεισμολογίας, των αντισεισμικών κατασκευών και της εδαφοδυναμικής, η ανάπτυξη τεχνολογίας για την ελαχιστοποίηση των συνεπειών των σεισμών κ.α.

Τέλος με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Υποδομών, συντάσσονται Εθνικά Πρότυπα Εκτιμήσεων Αξίας Υποδομών και Εθνικός Κανονισμός Εκτιμήσεων Υποδομών, που βασίζονται στα ευρωπαϊκά εκτιμητικά πρότυπα όπως ισχύουν. Τα πρότυπα αυτά ορίζουν τον τρόπο υπολογισμού της αγοραίας αξίας της υποδομής, τις βάσεις εκτίμησης που διαφοροποιούνται από την αγοραία αξία, τη διαδικασία εκτίμησης και τον τρόπο σύνταξης των εκτιμητικών εκθέσεων.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει επίσης την δημιουργία Ανεξάρτητου Φορέα Διεθνών Διαιτησιών για την επίλυση διαφορών από συμβάσεις μελέτης, εκτέλεσης, συντήρησης, λειτουργίας ή κάθε ανάλογης επέμβασης επί τεχνικών έργων, κατασκευών και εγκαταστάσεων. Στον κατάλογο διαιτητών προβλέπεται ότι θα μπορούν να εγγραφούν για πρώτη φορά και μηχανικοί εφ' όσον παρακολουθήσουν σεμινάρια νομικής και τεχνικής κατεύθυνσης, που διεξάγονται από το Τ.Ε.Ε. και τους Δικηγορικούς Συλλόγους ή τα αντίστοιχα Πανεπιστημιακά Τμήματα ή Σχολές, και επιτύχουν σε αντίστοιχες εξετάσεις.