Τα προβλήματα ρευστότητας και ο ρόλος των τραπεζών για βιώσιμη ανάπτυξη

12:09 6/3/2019 - Πηγή: New Money

Το 2019 είναι αναμφισβήτητα ένα κρίσιμο έτος για την πορεία της ελληνική οικονομίας, μιας και η Ελλάδα έχει αφήσει πίσω την ύφεση. Ωστόσο πρέπει να επιτευχθούν υψηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης τα επόμενα έτη ώστε να καταστεί βιώσιμη η οικονομική ανάπτυξη. Για να το καταφέρουμε τα παραπάνω, το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα οφείλει να έχει ουσιαστικό ρόλο, καθώς η αειφόρος ανάπτυξη προϋποθέτει ένα υγιές,

λειτουργικό και βιώσιμο τραπεζικό σύστημα.

Από πρόσφατη μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην ΚΕΔΕ σχετικά με τα προβλήματα ρευστότητας στην ελληνική οικονομία, συμπεραίνεται ότι η έλλειψη (χαμηλού κόστους) ρευστότητας και οι αυξημένοι πιστωτικοί κίνδυνοι λόγω του εύρους των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (κοινώς κόκκινα δάνεια), είναι οι κυριότεροι λόγοι που δεν επιτρέπουν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα να «λειτουργήσει» και να χρηματοδοτήσει επαρκώς τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας.

Με βάση την ίδια έρευνας της ΚΕΔΕ, είναι σαφές ότι σε καμιά χώρα του κόσμου δεν έχει παρατηρηθεί βιώσιμη ανάπτυξη αν δεν «λειτουργεί» το χρηματοπιστωτικό της σύστημα, που βασικός ρόλος του είναι η διοχέτευση ρευστότητας από αυτούς που διαθέτουν απόθεμα (δηλ. καταθέτες και επενδυτές) στην πραγματική οικονομία που παρουσιάζει έλλειμμα (δηλ. επιχειρήσεις και νοικοκυριά).

Από την άλλη, με τους υπάρχοντες περιορισμούς στη διακίνηση κεφαλαίων προς το εξωτερικό (capital controls), είναι πραγματικά δύσκολο να χαραχθεί αποτελεσματική οικονομική στρατηγική για ταχεία ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, αλλά και να αποκατασταθεί πλήρως η εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών. Για αυτό ενδείκνυται, σύμφωνα και με την Τράπεζα της Ελλάδος, η προαναγγελία της καταληκτικής ημερομηνίας για πλήρη άρση των capital controls, με καθαρό ορίζοντα και σχεδιασμό μέσα στο έτος 2019.

Παράλληλα, προτείνεται ότι για όσο χρονικό διάστημα η Ελλάδα βρίσκεται στο πρόγραμμα αυστηρής εποπτείας από τους θεσμούς, η ευρωπαϊκή οδηγία αναφορικά με την εγγύηση των καταθέσεων μέχρι € 100.000, θα πρέπει να ισχύσει κατά γράμμα και χωρίς εξαιρέσεις, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία συνθηκών εμπιστοσύνης στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Και οι τράπεζες όμως πρέπει επίσης να εντείνουν τις προσπάθειές τους για μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Αλλά και αυτή ακόμα δεν αρκεί από μόνη της για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Πρέπει να εφαρμοστεί μια συστημική λύση και η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ήδη κάνει την πρότασή της προς την κατεύθυνση αυτή. Σε κάθε περίπτωση, η εφαρμογή συστημικής λύσης είτε με τη μορφή τιτλοποίησης μέρους του χαρτοφυλακίου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων σε μια εταιρεία ειδικού σκοπού (Special Purpose Vehicle), είτε με οποιαδήποτε εναλλακτική πρόταση που να βασίζεται σε τεχνικές χρηματοοικονομικής μηχανικής οι οποίοι έχουν εφαρμοστεί στις αγορές άλλων χωρών, θα είναι αναμφισβήτητα ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Ωστόσο στη νέα μετα-μνημονιακή εποχή, είναι επιτακτική ανάγκη οι τράπεζες να διαφοροποιήσουν την πελατεία τους σε πιο δυναμικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας και να κατευθύνουν τις νέες χορηγήσεις τους σε εκείνες τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που παρουσιάζουν μια δυναμική στο χώρο των νέων τεχνολογιών, προωθώντας την ανάπτυξη μέσω της χρήσης εξειδικευμένου προσωπικού και χωρίς να απαιτούν σημαντικές επενδύσεις σε πάγια περιουσιακά στοιχεία, πέραν των κεφαλαίων κίνησης. Πρέπει να συνεχίσουν να στοχεύουν στους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας υψηλής προστιθέμενης αξίας (όπως για παράδειγμα του τουρισμού και πιο συγκεκριμένα του ιατρικού τουρισμού), όπου το περιθώριο κέρδους είναι υψηλό και αναμένεται ραγδαία ανάπτυξη των κλάδων αυτών τα επόμενα χρόνια.

Οι παραπάνω δράσεις αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για την επίτευξη υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης, ωστόσο, για να αποδειχθούν ικανές, χρειάζεται η εμπιστοσύνη των πολιτών προς το Κράτος και άμεση αποκατάσταση του πολιτικό-οικονομικού συστήματος. Όσο υπάρχει αβεβαιότητα στο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον και οι Έλληνες δεν εμπιστεύονται την οικονομική στρατηγική που προτείνεται, η όποια προσπάθεια για ανασύσταση της ελληνικής οικονομίας δεν θα έχει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα.