Θανάσης Δαγούμας: Γιατί ο καθηγητής της ΡΑΕ μπαίνει στο μάτι των διαχειριστών της αγοράς

20:33 5/6/2021 - Πηγή: New Money

Πολλαπλές αναταράξεις, πιέσεις και αντιδράσεις προκαλούν στους διαχειριστές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου οι απανωτές παρεμβάσεις της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) και του προέδρου της Θανάση Δαγούμα.

Ο 42χρονος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά, που κρατά τα ηνία της ΡΑΕ από τον περασμένο Ιούλιο σε μια κομβική συγκυρία για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας,

εμφανίζεται αποφασισμένος να ενισχύσει τους μηχανισμούς εποπτείας της αγοράς χαράζοντας κόκκινες γραμμές απέναντι στα ισχυρά μονοπώλια της ενέργειας.

Και παρότι οι τελευταίοι μήνες υπήρξαν από τους πιο ταραχώδεις στην ιστορία του κλάδου, ανοίγοντας πολλά και δύσκολα μέτωπα μεταξύ κυβέρνησης και αγοράς που δοκίμασαν τις αντοχές του, ο κ. Δαγούμας προάσπισε τον θεσμικό ρόλο του Ρυθμιστή.

Το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ (ο ειδικός λογαριασμός πληρωμών των παραγωγών πράσινης ενέργειας), το «brain drain» στελεχών από τη ΡΑΕ στον ιδιωτικό τομέα και η εφαρμογή του target model που εκτίναξε το κόστος της ενέργειας -και ακόμη συνιστά μια μεγάλη πρόκληση που δεν έχουν θεραπευτεί οι παρενέργειές της- άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου προκαλώντας απανωτά σοκ στην αγορά που η ΡΑΕ κλήθηκε να διαχειριστεί σε πολλά επίπεδα. Το τελευταίο διάστημα ο κ. Δαγούμας έχει χαράξει τον δρόμο όπου θα πορευτεί από εδώ και πέρα ο Ρυθμιστής, ενώ την περασμένη εβδομάδα από τα λόγια πέρασε στην πράξη σηκώνοντας πολλή σκόνη.

Η επιβολή προστίμου ύψους 5 εκατ. ευρώ στον ΑΔΜΗΕ για τους χειρισμούς του στο μεγάλο έργο της Πελοποννήσου για την κατασκευή του Δυτικού Διαδρόμου συνιστά ένα πρώτο δείγμα της πολιτικής του Ρυθμιστή, προκαλώντας την άμεση αντίδραση του Διαχειριστή. Η ΡΑΕ διαπιστώνει στο πόρισμά της αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση του έργου και σοβαρό έλλειμμα ενημέρωσης για τον εκτροχιασμό του την τελευταία τριετία. Ο ΑΔΜΗΕ από την πλευρά του κρίνει νομικά αβάσιμες τις κυρώσεις και σκοπεύει να προσβάλει δικαστικά την απόφαση.

Η «καμπάνα» για τον Δυτικό Διάδρομο, η οποία έχει προκαλέσει την αντίδραση της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ (!) αλλά και των παραγωγών των ΑΠΕ (ΕΛΕΤΑΕΝ) για διαφορετικούς λόγους, είναι μόνο η αρχή όσων ξεσηκώνονται εναντίον των αποφάσεων του Ρυθμιστή. Ζήτημα λίγων εβδομάδων φαίνεται πως είναι η επιβολή υψηλού προστίμου και στον ΔΕΔΔΗΕ για τη διαχείριση της κακοκαιρίας «Μήδεια» που άφησε για σχεδόν μία εβδομάδα στο σκοτάδι χιλιάδες νοικοκυριά στα βόρεια προάστια της Αττικής.

Η υπόθεση της μεγάλης θεομηνίας έχει συζητηθεί τουλάχιστον σε τρεις συνεδριάσεις της Ολομέλειας της ΡΑΕ και έχουν ζητηθεί συμπληρωματικά στοιχεία από τη θυγατρική της ΔΕΗ, τα οποία αξιολογούνται. Πρόσφατα μάλιστα η διοίκηση του ΔΕΔΔΗΕ πέρασε από ακρόαση από τη ΡΑΕ επαναλαμβάνοντας τα επιχειρήματα του περασμένου χειμώνα, ότι δηλαδή τις ευθύνες για τα κλαδιά των δέντρων που «αγκάλιαζαν» το δίκτυο διανομής φέρουν οι δήμοι και οι ιδιώτες. Ωστόσο, η ΡΑΕ αξιολογεί τα στοιχεία του φακέλου και εμφανίζεται αποφασισμένη για την επιβολή προστίμου, το ύψος του οποίου υπάρχουν εισηγήσεις να προσεγγίσει ή ακόμη και να ξεπεράσει αυτό του ΑΔΜΗΕ.

Το δίχτυ παρακολούθησης της λειτουργίας των διαχειριστών έχει απλωθεί στον ΔΕΣΦΑ και τις εταιρείες διανομής φυσικού αερίου (ΕΔΑ), και κορυφώνεται με την απόφαση του κ. Δαγούμα η ΡΑΕ να αναλάβει πρωτοβουλίες και να προσλάβει ορκωτούς ελεγκτές προκειμένου να διερευνήσει τα οικονομικά στοιχεία των διαχειριστών και να ελέγξει τα εγγυημένα έσοδα. Στόχος δεν είναι άλλος από την προστασία των καταναλωτών από αδικαιολόγητες χρεώσεις, αλλά και την παροχή καλύτερων υπηρεσιών.

Για παράδειγμα, η μη ολοκλήρωση του Δυτικού Διαδρόμου, η οποία αποδίδεται στην τριετή σύγκρουση του ΑΔΜΗΕ με το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων στα Καλάβρυτα, έχει στερήσει την αύξηση του «ηλεκτρικού χώρου» στο δίκτυο της Πελοποννήσου και τη δυνατότητα αύξησης της εγκατεστημένης ισχύος μονάδων ΑΠΕ. Επιπλέον εμποδίζει τη λειτουργία της μονάδας φυσικού αερίου Μεγαλόπολη 5 της ΔΕΗ στην πλήρη δυναμικότητά της. Αντίστοιχα, το έλλειμμα επενδύσεων στο δίκτυο διανομής που ο ΔΕΔΔΗΕ έχει αποδώσει στη δυσμενή οικονομική θέση της ΔΕΗ τα προηγούμενα χρόνια, σε συνδυασμό με το μπαλάκι ευθυνών για το κλάδεμα των δέντρων μεταξύ της εταιρείας, της Περιφέρειας και των ΟΤΑ, είναι ένας από τους λόγους που έχουν στερήσει τους καταναλωτές από αναβαθμισμένες υπηρεσίες και επαρκή συντήρηση. Κάτι που εκτιμάται ότι θα μπορούσε να είχε περιορίσει την έκταση του φαινομένου κατάρρευσης του δικτύου διανομής τον περασμένο Φεβρουάριο.

Φεύγουμε από το μοντέλο των εγγυημένων εσόδων

Ο πρόεδρος της ΡΑΕ συνηθίζει να χρησιμοποιεί παραδείγματα από άλλους κλάδους για να καταδείξει τα προνόμια που απολαμβάνουν οι διαχειριστές, χωρίς όμως να παρέχουν αντίστοιχο επίπεδο υπηρεσιών. Οπως έχει δηλώσει, τα δίκτυα διανομής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ) και φυσικού αερίου (ΔΕΣΦΑ, ΕΔΑ κ.ά.), τα οποία έχουν σταθερά και εγγυημένα έσοδα και δεσπόζουσα θέση στην αγορά, δεν πρέπει να δουλεύουν με πολύ υψηλότερα περιθώρια κέρδους από τις εταιρείες της αγοράς που είναι εκτεθειμένες στον ανταγωνισμό.

Στο πλαίσιο αυτό, η ρυθμιστική αρχή έχει διαμορφώσει ένα καθεστώς κινήτρων στους διαχειριστές δικτύων αερίου ώστε να αναπτύσσουν το δίκτυο και τις επεκτάσεις του χωρίς να επιβαρύνουν τους καταναλωτές. Το ίδιο μοντέλο θα υιοθετήσει στο σύνολο των Διαχειριστών με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών και τη στενή παρακολούθηση της υλοποίησης των έργων, ώστε ανάλογα με τον βαθμό επίτευξης των στόχων να επιβραβεύονται ή να επιβάλλονται κυρώσεις. Ηδη το μοντέλο αυτό υιοθετεί ο ΔΕΔΔΗΕ και οι διαχειριστές διανομής του αερίου (ΔΕΔΑ, ΕΔΑ Αττικής, ΕΔΑ ΘΕΣΣ), αποτελώντας μια συνηθισμένη πρακτική στους κόλπους των Ευρωπαίων διαχειριστών. Η ΡΑΕ έχει χαρακτηρίσει παρωχημένη τη λογική της εγγυημένης κερδοφορίας (cost-plus), η οποία σταδιακά θα εγκαταλειφθεί. Αυτό θα αποτελέσει ισχυρό δέλεαρ για να βελτιωθεί η απόδοση των υπηρεσιών τους προς όφελος των καταναλωτών.

Η ανεξάρτητη αρχή όμως, από την οποία εξαρτάται η εύρυθμη λειτουργία της ενεργειακής αγοράς, βρίσκεται σε εξαιρετικά δυσμενή θέση λόγω του τρόπου λειτουργίας της. Ο πρόεδρος της ΡΑΕ έχει θέσει ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων του την ενίσχυση του Ρυθμιστή, την επαρκή στελέχωσή του, αλλά και τη μισθολογική αναβάθμιση. Ο κ. Δαγούμας έχει υποβάλει πρόταση στο ΥΠΕΝ για νέες προσλήψεις και αμοιβές επιστημονικού προσωπικού με δαπάνες που μπορεί να καλύψει η ίδια η ΡΑΕ.

«Ο Ρυθμιστής, σε συνεργασία με τους Διαχειριστές, μπορούν να καταστούν φορείς και εγγυητές του ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου, ωθώντας στην ολοκλήρωση των αγορών και στην υλοποίηση των δικτύων στην περιοχή, ενισχύοντας την εξωστρέφεια εγχώριων συμμετεχόντων και την ενίσχυση εθνικών συμφερόντων», ανέφερε στα πεπραγμένα της ΡΑΕ ο κ. Δαγούμας.

Την πρακτική αυτή, υποστηρίζει, υλοποιούν και άλλες ρυθμιστικές αρχές, οι οποίες μάλιστα επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και σε άλλα αντικείμενα, π.χ. η διαχείριση φυσικών και άλλων πόρων, όπως επιτάσσει η αναγκαιότητα ολοκληρωμένης διαχείρισης και μετάβασης σε ένα υπόδειγμα κυκλικής οικονομίας.

Διαβάστε ακόμη

Top 10: Αυτοί είναι οι Έλληνες εφοπλιστές με μικτό στόλο

Τάσος και Μηνάς Μερτζανίδης – Almi Foods: Καρποί της ελληνικής γης στα πέρατα του κόσμου

Bloomberg: Περιζήτητα τα ελληνικά ομόλογα, βρείτε τα αν μπορείτε