Τι αλλάζει στα δημόσια έργα: Ποινικές ρήτρες για τις καθυστερήσεις και μπόνους επιτάχυνσης

09:35 15/3/2016 - Πηγή: New Money

Της Μαριάννας Τζάννε

Με τμηματικές νομοθετικές ρυθμίσεις που ενσωματώνουν κοινοτικές οδηγίες θα πλαισιώσει η κυβέρνηση και τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομίας και Υποδομών τα δημόσια έργα και τις μελέτες, σε μια προσπάθεια να επιβάλλει νέους κανόνες στον έλεγχο, την ανάθεση και την ολοκλήρωση των έργων. Μέχρι τις 28 Μαρτίου θα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις που αναρτήθηκε προς διαβούλευση από το υπουργείο Οικονομίας.

Προηγήθηκε το αντίστοιχο πλαίσιο για τις συμβάσεις παραχώρησης και έπεται και νέα

ρύθμιση-συνέχεια της πρώτης (ενσωμάτωση κοινοτικής οδηγίας 2014/25/ΕΕ) σχετικά με τις προμήθειες στον τομέα των υδάτων, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών. Το σχέδιο νόμου αφήνει ανεπηρέαστη την κατάταξη στα εργοληπτικά πτυχία, καθιστά το εθνικό ηλεκτρονικό σύστημα δημοσίων συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) στην κορυφή της παραγωγής των έργων με την πλήρη διασύνδεσή του με όλα τα πληροφοριακά συστήματα της δημόσιας διοίκησης (π.χ γενικό λογιστήριο, ΓΕΜΗ, μητρώα του υπουργείου Υποδομών –ΜΕΕΠ- ΜΕΚ κ.α) ενώ επιχειρεί να βάλλει τάξη στην «αταξία» των συμβάσεων που καθυστερούν με υπαιτιότητα εργολάβου ή αναθέτουσας αρχής, θεσμοθετώντας παράλληλα γενναίο μπόνους επιτάχυνσης για τα έργα. Από τους πρώτους που θα επωφεληθούν από τις νέες ρυθμίσεις θα είναι οι αυτοκινητόδρομοι, καθώς πρόσφατα το υπουργείο Υποδομών και οι παραχωρησιούχοι συμφώνησαν στο «πλαίσιο συναντίληψης» με το οποίο θα ολοκληρωθούν τα έργα. Στο πλαίσιο αυτό συμπεριλαμβάνονται και τα πριμ επιτάχυνσης.

Ειδικότερα, το σχέδιο προβλέπει τη διατήρηση των ανώτατων και κατώτατων ορίων στα εργοληπτικά πτυχία, τις οποίες είχε επιχειρήσει να καταργήσει κατόπιν Ευρωπαικής επιταγής, η προηγούμενη κυβέρνηση. Στο πλαίσιο αυτό κοινοπραξίες που συγκροτούνται από την ίδια τάξη και κατηγορία έργου του ΜΕΕΠ μέχρι και την πέμπτη τάξη, επιτρέπεται να αναλάβουν έργα προϋπολογισμού μεγαλύτερου από το ανώτατο όριο της τάξης τους μέχρι το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) της διαφοράς μεταξύ του ανώτατου ορίου της τάξης τους και του ανώτατου ορίου της επόμενης τάξης. Προϋπόθεση είναι ότι τουλάχιστον δύο από τα μέλη της κοινοπραξίας συμμετέχουν στην κατασκευή του έργου ή στα κέρδη και τις ζημίες της κοινοπραξίας, με ποσοστό τουλάχιστον 30% ο καθένας.

Αντίστοιχα, για τους εργολήπτες έκτης τάξη του ΜΕΕΠ για την ίδια κατηγορία εργασιών, το ανώτατο όριο προϋπολογισμού διαμορφώνεται στα 60 εκ. ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι το ποσοστό συμμετοχής του καθενός στα κέρδη και τις ζημίες της κοινοπραξίας, ανέρχεται τουλάχιστον σε 25%. Τα όρια της παραγράφου αυτής μπορεί να επανακαθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, λαμβανομένου υπόψη του δείκτη αναθεώρησης των τιμών των δημοσίων έργων, όπως καθορίζεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις».

Με το σχέδιο νόμου καθορίζεται η ελάχιστη στελέχωση των εργοταξίων για έργα άνω των 3.000.000 ευρώ, αλλά και οι πειθαρχικές κυρώσεις στους υπαλλήλους της αναθέτουσας αρχής ανάλογα με την παράβαση που έχουν διαπράξει. Ο ανάδοχος εντός 30 ημερών από την υπογραφή της σύμβασης καταθέτει το χρονοδιάγραμμα του έργου, καθώς και το οργανόγραμμα του εργοταξίου. Καθορίζεται, επίσης, με σαφήνεια το ύψος της ποινικής ρήτρας που καταβάλλει ένας ανάδοχος στην περίπτωση που παραβιάζει τις τμηματικές προθεσμίες ή τη συνολική προθεσμία παράδοσης ενός έργου (συνολικά δε μπορούν να υπερβούν το 6% της αξίας μιας σύμβασης).

Προβλέπεται, επίσης, η παροχή μπόνους επιτάχυνσης ενός έργου το ύψος του οποίου μπορεί να φτάνει μέχρι και το 5% της αρχικής σύμβασης (χωρίς ΦΠΑ). Στο σχέδιο νόμου καθορίζεται και η διαδικασία, αλλά και ο μαθηματικός τύπος μέσω του οποίου θα αναπροσαρμόζονται οι τιμές των υλικών σε ένα έργο. Καθορίζεται, επίσης, η διαδικασία για την έγκριση τυχόν πρόσθετης (απρόβλεπτης) δαπάνης, αλλά και για την αποζημίωση του αναδόχου. Εξαιρετικά αναλυτικά προβλέπονται και οι λόγοι για τους οποίους ένας ανάδοχος μπορεί να κηρυχθεί έκπτωτος, αλλά και πότε μπορεί ο τελευταίος να ζητήσει τη διάλυση μιας σύμβασης.

Με το σχέδιο νόμου καθορίζεται χρόνος υποχρεωτικής συντήρησης των έργων για 15 μήνες (μπορεί να φτάσει και τα τρία χρόνια) μετά την οριστική παραλαβή τους από την αναθέτουσα αρχή. Επίσης, αν ο ανάδοχος καθυστερεί τις πληρωμές των αποδοχών του προσωπικού που έχει προσλάβει και δεν υπακούσει σε σχετική έγγραφη ειδοποίηση της αναθέτουσας αρχής εντός 15θημέρου, τότε η τελευταία πληρώνει απευθείας τους εργαζόμενους και αφαιρεί το ποσό από την αμοιβή του εργολάβου.

Με το σχέδιο νόμου καθορίζονται 28 κατηγορίες μελετών και αντίστοιχες «υπηρεσίες επίβλεψης μελετών και έργων». Τα κατώτατα όρια για την εφαρμογή του σχεδίου νόμου είναι τα 5.225.000 ευρώ για τις δημόσιες συμβάσεις έργων και τα 209.000 ευρώ για μελέτες που δεν ανατίθενται από μη κεντρικές αναθέτουσες αρχές.

Το σχέδιο νόμου παρέχει και τη δυνατότητα για «Συμβάσεις Συμφωνία - Πλαίσιο για δημόσιες συμβάσεις μελετών και τεχνικών υπηρεσιών» όταν «πρόκειται να παραχθεί σύνολο όμοιων μελετών ή τεχνικών υπηρεσιών, για τις οποίες δεν είναι γνωστά εκ των προτέρων στοιχεία, όπως ιδίως ο ακριβής προσδιορισμός των επί μέρους συμβάσεων, οι χρόνοι έναρξης και λήξης εκπόνησης των επί μέρους μελετών ή παροχής τεχνικών υπηρεσιών, όπως και οι ακριβείς χώροι στους οποίους θα εκτελεσθούν οι συμβάσεις, μπορούν όμως να καθορισθούν οι τιμές και ενδεχομένως οι ποσότητες αυτών». Η μέγιστη αξία των συμφωνιών - πλαισίων που συνάπτονται κατ' έτος απαγορεύεται να υπερβαίνει σε ποσοστό το 20% των εγκεκριμένων ετήσιων πιστώσεων της αναθέτουσας αρχής για μελέτες και τεχνικές υπηρεσίες, με εκτίμηση τετραετίας.

Προβλέπεται η σύσταση Μητρώου Μελών Επιτροπών Διαγωνισμών «στο οποίο εγγράφονται τεχνικοί υπάλληλοι όλων των αναθετουσών αρχών ή αναθετόντων φορέων, των Ανεξάρτητων Αρχών, της Βουλής των Ελλήνων».