Τι είναι η επενδυτική φιλοσοφία «ESG»;

16:40 19/10/2021 - Πηγή: New Money

Θα μπορούσε να περιγραφεί ως ένα νέο «συμβόλαιο» της επιχειρηματικότητας με την κοινωνία. Ωστόσο, τα αρχικά ESG, που σημαίνουν Environmental, Social and Governance (Περιβάλλον, Κοινωνία, Εταιρική Διακυβέρνηση) σηματοδοτούν πλέον μια ευρύτερη φιλοσοφία που οφείλει να διαπνέει τις επενδυτικές προτεραιότητες και τη λειτουργία κάθε οικονομικής οντότητας (εταιρείας, τράπεζας ή fund).

Υπό αυτό το πρίσμα,  αποτελούν πράγματι ένα νέο «συμβόλαιο» με την κοινωνία σε όλες τις διαστάσεις της, αυτής των εργαζομένων, αλλά

και των ενεργών πολιτών, καθώς και της «ανταποδοτικής υποχρέωσης» που έχουν οι επιχειρήσεις, και η οποία εκφράζεται συνήθως μέσω των προγραμμάτων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.

Παράλληλα, όμως, αυτή η φιλοσοφία εμπεριέχει την αδήριτη υποχρέωση συμμόρφωσης με την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, που κάτω από το βάρος των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής καθίσταται μονόδρομος.

Το σκέλος της εταιρικής διακυβέρνησης δεν αποτελεί απλά ένα συμπλήρωμα, αλλά, αντίθετα, αποτυπώνει την εξέλιξη στη διοίκηση και τη διαχείριση των επιχειρήσεων μέσα από την υιοθέτηση αυστηρών προτύπων και διαρκούς λογοδοσίας, έναντι ενός παρελθόντος αυθαιρεσίας και προσωποκεντρικών στρατηγικών.

Το στοίχημα της βιώσιμης ανάπτυξης

Στη σημερινή κατάσταση και με τις προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η ανθρωπότητα, το δίλημμα δεν είναι «καλή ή κακή ανάπτυξη», αλλά ότι η ανάπτυξη ή θα είναι βιώσιμη ή δεν θα υπάρξει.

Κάτι που γίνεται πλέον ευρύτερα αποδεκτό τόσο από τους επενδυτές, όσο και από τις επιχειρήσεις, τοποθετώντας την, ούτως ή άλλως, αμφίδρομη σχέση τους σε νέες βάσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, οι επενδυτές αξιολογούν όλο και περισσότερο τα ESG κριτήρια των εταιρειών, καθώς αυτά αποτυπώνουν τη στρατηγική τους να µεγιστοποιούν την αξία των µετοχών τους, συνδράµοντας, ταυτόχρονα, στο κοινωνικό-περιβαλλοντικό γίγνεσθαι με όρους βιωσιμότητας.

Από την άλλη, οι εταιρείες υιοθετώντας την επενδυτική φιλοσοφία και τα κριτήρια ESG οικοδομούν ένα πιο ελκυστικό επενδυτικό προφίλ, που θα τους εξασφαλίσει ευκολότερη πρόσβαση σε χρηµατοδότηση από τις θεσμικές και εμπορικές τράπεζες, καθώς και από τα επενδυτικά κεφάλαια.

Οι τρεις βασικοί πυλώνες

Έτσι, η επενδυτική φιλοσοφία ESG καθίσταται «πυξίδα» για τη λειτουργία επιχειρήσεων και επενδυτών, περιλαμβάνοντας τρεις βασικούς πυλώνες:

Περιβάλλον, που εξειδικεύεται σε πολιτικές βιώσιμης ανάπτυξης, δράσεις για την κλιματική αλλαγή, περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, χρήση «πράσινων» μορφών ενέργειας, ενεργειακή εξοικονόμηση και αποδοτικότητα, αποτελεσματική διαχείριση των αποβλήτων και των φυσικών πόρων κ.α.Κοινωνική ευθύνη, που εξειδικεύεται στα εργασιακά δικαιώματα, την υγεία και ασφάλεια στην εργασία, την ισότητα των φύλων, τις δράσεις ΕΚΕ κ.α.Ορθή εταιρική διακυβέρνηση, που προτάσσει την επιχειρηματική ηθική και διαφάνεια, την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη λογοδοσία, την ανεξαρτησία του Διοικητικού Συμβουλίου και των Επιτροπών Ελέγχου, την πολιτική απολαβών για τα διοικητικά στελέχη κ.ά.

Η υιοθέτηση της επενδυτικής φιλοσοφίας ESG δικαιώνεται με βάση τα στοιχεία που δείχνουν ότι τα επενδυτικά κεφάλαια τα οποία απευθύνονται αποκλειστικά σε επιχειρήσεις που λειτουργούν με αυτά τα κριτήρια διαρκώς αυξάνονται. Έτσι, εκτιμάται ότι την επόμενη 20ετία τα ESG funds θα συγκεντρώσουν πάνω από 15 τρισ. δολάρια, τα οποία και θα κατευθυνθούν σε βιώσιμες επιχειρήσεις και επενδύσεις.

Με άλλα λόγια, έχει ανοίξει ήδη ένα τεράστιο παράθυρο ευκαιρίας για την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων και στο συγκεκριμένο πεδίο η Ευρώπη πρωταγωνιστεί. Ταυτόχρονα, όμως, όλα τούτα σημαίνουν και ένα «καμπανάκι» αφύπνισης και κινητοποίησης της ελληνικής επιχειρηματικότητας προς αυτή την κατεύθυνση, δεδομένου ότι εδώ οι επιδόσεις της χώρας μας βρίσκονται κάτω του ευρωπαϊκού μέσου όρου.

Μια «φρέσκια» ιστορία με παλιές ρίζες

Πάντως, για να γίνει καλύτερα αντιληπτή η φιλοσοφία ESG είναι χρήσιμο να ανατρέξουμε στο παρελθόν. Γιατί μπορεί αυτά τα τρία γράμματα να εισέβαλαν στη ζωή των επιχειρήσεων μετά τη δημοσίευση της Οδηγίας Τaxonomy από την Κομισιόν πριν από έναν χρόνο (22/6/2020), αλλά οι ρίζες βρίσκονται μισό αιώνα πριν.

Η αφετηρία όσον αφορά το σκέλος της κοινωνικής υπευθυνότητας είναι στις αρχές της δεκαετίας του ’70, στις ΗΠΑ, όταν έγινε η πρώτη κινητοποίηση για την αποφυγή επενδύσεων σε επιχειρήσεις που ενεπλάκησαν στο πόλεμο του Βιετνάμ. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1977, μια αντίρροπη τάση υποστήριξε εταιρείες που πρόβαλαν την αντίθεσή τους με το καθεστώς του απαρτχάιντ στη Ν. Αφρική. Τις επόμενες δεκαετίες τα κριτήρια διευρύνθηκαν πέραν της κοινωνικής διάστασης, περιλαμβάνοντας περιβαλλοντικά ζητήματα, με σταθμό το Πρωτόκολλο του Κιότο το 1997.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 η φιλοσοφία ESG υιοθετήθηκε από τον ΟΗΕ αποτελώντας στρατηγική προτεραιότητα. Από το 2010 περνάμε στη φάση της σταδιακής και κλιμακούμενης επικράτησης των ESG κριτηρίων, με σταθμούς τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα το 2015, αλλά και την παρουσίαση από την Κομισιόν του EU Sustainable Finance Action Plan το 2018.