Το χρέος μας προς τους νέους

15:58 9/1/2015 - Πηγή: New Money

Έχοντας διανύσει μία πενταετία από την κρίση που ξέσπασε στην Ευρωζώνη, ένας τίτλος που θα μπορούσε να περιγράψει όσα συνέβησαν είναι: «Οικονομικός πόλεμος για τη Νομισματική ειρήνη…». Ο οιονεί αυτός οικονομικός πόλεμος έχει θύματα όπως όλοι οι αληθινοί πόλεμοι στην παγκόσμια ιστορία.

Η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να στρέψει την προσοχή της στη θεραπεία των πληγών αυτής της δύσκολης περιόδου. Οι πληγές είναι μεγάλες και πολλές: ανεργία (ιδιαίτερα

των νέων), διευρυμένη κοινωνική ανισότητα, ανεπαρκής ζήτηση για επενδύσεις, ασυμμετρία Βορρά-Νότου, απουσία μηχανισμού ανακύκλωσης πλεονασμάτων.

Ακόμη περισσότερο στο εσωτερικό πεδίο είναι επιτακτική η εθνική συναίνεση στα δύο πιο σημαντικά ζητήματα που είναι: α. η ανεργία των νέων και β. η (ρεαλιστική) διαπραγμάτευση για τη διευθέτηση του χρέους. Οι επιπτώσεις του χρέους στις επόμενες γενιές είναι κρίσιμες. Αφενός το δημόσιο χρέος βαραίνει τους απογόνους μας. Αφετέρου η βιωσιμότητα οικονομίας και χρέους, η βιωσιμότητα της χώρας μας σε τελευταία ανάλυση, φαντάζει απατηλή και άτοπη αν δεν έχουν δουλειές οι νέοι.

α. Η ανεργία των νέων: Δεν είναι υπερβολή αν χαρακτηρισθεί σαν ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια τόσο της οικονομίας, όσο και της κοινωνίας. Ιδιαίτερα τα ποσοστά ανεργίας για τους νέους κάτω των 25 ετών έχουν εκτοξευθεί, ενώ παράλληλα ο αριθμός των γεννήσεων στη χώρα μας συνεχώς μειώνεται. Η γήρανση του πληθυσμού καθιστά ιδιαίτερα κρίσιμη την ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας, τόσο ως προς τη βελτίωση των ιδίων προοπτικών επαγγελματικής εξέλιξης και προσωπικής ευημερίας, όσο και κυρίως ως προς τους δυνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας μακροχρόνια, της άμβλυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων και της συνεκτικότητας του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού. Η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό νεανικής ανεργίας στην Ευρωζώνη. Επιπλέον, υφίσταται συνεχή διαρροή έμψυχου δυναμικού.
Η αύξηση των φτωχών εξελίχθηκε με γεωμετρική πρόοδο κατά τη διάρκεια της κρίσης. Το σημαντικό κοινωνικοοικονομικό κόστος δημιουργεί φαύλο κύκλο: Περισσότεροι νέοι αδυνατούν να ολοκληρώσουν τη δευτεροβάθμια ή να συνεχίσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αναζητούν ευκαιριακή απασχόληση χαμηλών προσόντων δίχως μεσο-μακροπρόθεσμη προοπτική. Επιπλέον, δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν κανένα οικογενειακό προγραμματισμό. Σε αυτά προστίθενται οι ψυχολογικές επιπτώσεις της υποτίμησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η αποθάρρυνση, αλλά και η χαλάρωση των αντιστάσεων προς ακραίες και δημαγωγικές πολιτικές ρητορικές. Γίνονται έτσι οι «φτωχοί νέοι» μαζί με τους «νέους φτωχούς» δεκτικοί στα φαινόμενα εξτρεμισμού, υποσκάπτοντας τη δημοκρατική δομή και κουλτούρα της κοινωνίας.

β. H διαπραγμάτευση του χρέους: Για να ελαφρυνθεί η επιβάρυνση των μελλοντικών γενιών θα πρέπει να τεθεί στο τραπέζι και το ποσό της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών με ανάληψή του αναδρομικά από τον ESM. Βεβαίως αυτό, παράλληλα με την περαιτέρω επιμήκυνση των ωριμάνσεων και το «κλείδωμα» των επιτοκίων σε χαμηλά, σταθερά επίπεδα για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα. Όμως αυτά δεν είναι αρκετά.

Επιπλέον θα πρέπει να γίνει συμφωνία ώστε η χρησιμοποίηση των πόρων που απελευθερώνονται από τους μειωμένους τόκους εξυπηρέτησης του χρέους να γίνει στοχευμένα προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της εργασίας των νέων (νεανική επιχειρηματικότητα, έρευνα και καινοτομία, επαγγελματική κατάρτιση, κλπ). Με τη σύνδεση μεταξύ, αφενός, της μεγάλης επιμήκυνσης και του σταθερά χαμηλού επιτοκίου για σημαντικά μεγάλη χρονική περίοδο και αφετέρου, της δέσμευσης για αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων, επιτυγχάνεται το εξής: Εξισορροπείται η επιβάρυνση των μελλοντικών γενεών, με την τόνωση των εισοδημάτων των νέων. Η ισορροπία αυτή αποτελεί κλειδί βιωσιμότητας.

Σε δεύτερο χρόνο, η χώρα μας θα πρέπει να προσέλθει σε μία συνολική συζήτηση «αμοιβαιοποίησης» του χρέους. Στο τελικό στάδιο θα πρέπει να δημιουργηθούν και οι προϋποθέσεις διαπραγμάτευσης ενός μηχανισμού ανακύκλωσης πλεονασμάτων από τον πλεονασματικό Βορρά στον ελλειμματικό Νότο, με ταυτόχρονη ρήτρα χρησιμοποίησης των πόρων για επενδύσεις στην πραγματική οικονομία (υποδομές, δίκτυα, κλπ.) με απώτερο σκοπό τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Η Ευρώπη είναι κατ’ εξοχήν πολιτικό εγχείρημα που οραματίστηκαν κάποιοι Πολιτικοί (με το γράμμα «Π» κεφαλαίο) ήδη από το 1960. Ούτε χρηματοοικονομικό, ούτε εγχείρημα των αγορών χρήματος και κεφαλαίου. Η οικονομική και νομισματική ένωση είναι μια μεταβατική κατάσταση πριν από την πολιτική ένωση.

Blogger Κωνσταντίνος Γκραβάς