Το πνεύμα χαλαρότητας και ο χρόνος
Στο οικονομικό επιτελείο της χώρας υπάρχει μια χρόνια σταθερή αντίληψη ότι η οικονομία της χώρας υποφέρει από έλλειψη εσωτερικής ενεργούς ζήτησης. Μάλιστα φαίνεται ότι η αντίληψη αυτή, παρόλο που είναι εντονότερη στην παρούσα «αριστερόστροφη» πολιτική ηγεσία, είναι διάχυτη σε όλο το πολιτικό σκηνικό συμπεριλαμβανομένων αντιλήψεων των κεντροδεξιών κυβερνήσεων.
Η οικονομική πεποίθηση, με κεϋνσιανή καταβολή, ότι το παραγωγικό και εισοδηματικό κενό της ελληνικής οικονομίας το συντηρεί η έλλειψη ενεργούς ζήτησης βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την πεποίθηση ότι το κενό αυτό συντηρείται από την
Ετσι έχουμε δύο απόψεις. Η πρώτη υποστηρίζει ότι αν αυξήσουμε τους μισθούς, το κενό θα καλυφθεί, ενώ η δεύτερη υποστηρίζει έναν πιο δύσκολο δρόμο ανασυγκρότησης του παραγωγικού ιστού.
Τελικά αυτό πού φαίνεται να διαφοροποιεί τις δύο απόψεις δεν είναι τόσο η ανάγκη θεμελίωσης των αιτιών της ύφεσης, αλλά η πολιτική στόχευση της λύσης του προβλήματος. Η προσφυγή στην ενίσχυση της ζήτησης είναι δημοφιλής από πλευράς τόσο χρόνου εφαρμογής και αποτελέσματος όσο και αποδεκτών, αφού συνήθως απευθύνεται στους πολλούς και όλους αυτούς οι οποίοι θεωρητικά έχουν μεγαλύτερη ροπή προς κατανάλωση. Αντιθέτως η επανοργάνωση του παραγωγικού συστήματος έχει μακρύ χρόνο ωρίμανσης, σχετίζεται με συμπεριφορές, με μακρύ χρόνο μεταβολής και αφορά, κυρίως, τις επιχειρήσεις. Δηλαδή έχει πολύ λιγότερους αποδέκτες.
Ωστόσο η επίκληση της ενεργούς ζήτησης και συνακόλουθα η κινητοποίηση μέσων για την αντιμετώπισή της απαιτεί δύο δυνατότητες: είτε δημοσιονομικό χώρο είτε αύξηση της δυνατότητας δανεισμού.
Αν ήμασταν στην ευχάριστη κατάσταση όπου η υπεραπόδοση της οικονομίας και οι μακροχρόνια υψηλοί ρυθμοί μεγέθυνσης δημιουργούν επαρκή δημοσιονομικό χώρο (βλέπε δεκαετία του 2010 στην Ευρώπη), τότε θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την ενεργό ζήτηση. Επίσης, αν ήμασταν μια μεγάλη οικονομία με δικό της νόμισμα, θα μπορούσαμε να αγνοήσουμε τους πραγματικούς περιορισμούς του δημοσιονομικού χώρου.
Αν όμως ήμασταν μια μικρή οικονομία που έχει ισορροπήσει σε ένα χαμηλό επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας, που ανήκουμε σε μια νομισματική ένωση, που βρίσκεται χαμηλά στη διεθνή καμπύλη περιεκτικότητας προστιθέμενης αξίας στα προϊόντα της και υψηλή σχέση χρέους και ΑΕΠ, τότε οι δυνατότητες αναζήτησης της σωτηρίας στην ενεργό ζήτηση είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Ισως η σωστή λύση βρίσκεται κάπου στη μέση που σ’ έναν βαθμό ορθώς ακολουθείται σήμερα.
Σε όλα αυτά, όμως, στην ελληνική οικονομία προστίθεται το ασθενές τραπεζικό σύστημα. Ενώ θα μπορούσε η ενεργοποίησή του να καλύψει ορισμένα κενά του οικονομικού συστήματος, αυτό είχε βγει από το ραντάρ των ιθυνόντων της οικονομικής πολιτικής. Ενώ δηλαδή θα έπρεπε η οικονομική πολιτική να έχει αναγνωρίσει και συμβιβαστεί με την πραγματικότητά του έτσι ώστε να επιχειρήσει να το ενεργοποιήσει εγκαίρως, παρεμβαίνοντας όπου και όπως μπορούσε, το αφήνει μέχρι να προσκρούσει στον τοίχο εμπιστοσύνης των επενδυτών. Ενδεχομένως κάποιοι σκέφτονται ότι δεν είναι άσχημη η λύση επανακρατικοποίησής του (διαχείριση συμφερόντων) αγνοώντας τις περιορισμένες δημοσιονομικές δυνατότητες. Ουσιαστικά συζητούνται δύο εναλλακτικές λύσεις, με την κρατική συμμετοχή να συνεπάγεται αυξημένο δημοσιονομικό κόστος ενώ η πρόταση της Τραπέζης της Ελλάδος εδράζεται στις θετικές προσδοκίες.
Επιπροσθέτως όλα αυτά προϋποθέτουν πάλι χρόνο! Οπως χρόνο απαιτούν για να αποδώσουν και οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Γι’ αυτό ήταν πολύ επικίνδυνο να πυροδοτηθεί πνεύμα χαλαρότητας επειδή τελείωσαν τα μνημόνια. Η πυροδότηση, όμως, έγινε και πάλι για ιδεολογικούς και πολιτικούς λόγους (λόγω του πολιτικού κύκλου), ενώ είναι προφανές ότι αντιστρατεύεται τις δυνατότητες της χώρας. Στην πραγματικότητα το πνεύμα χαλαρότητας είναι αδυναμία διοίκησης.
Η πυροδότηση, όμως, της χαλαρότητας δημιουργεί προσδοκίες. Η διάψευσή τους θα είναι αρνητική για την παρούσα διακυβέρνηση! Ετσι, ουσιαστικά η οικονομία παίρνει την εκδίκησή της από την πολιτική!
Τώρα μόνο η ολοκλήρωση του πολιτικού κύκλου μπορεί να βοηθήσει την οικονομία. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι στη συνέχεια η ιδεολογία και η πολιτική θα απομακρυνθούν από την οικονομία ψάχνοντας για απλές και ρεαλιστικές λύσεις.
*Ο Παναγιώτης Πετράκης είναι καθηγητής ΕΚΠΑ
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Οικονομία
- Σταματούν οι επιχειρήσεις διάσωσης μεταναστών από το πλοίο Aquarius
- Εμπόλεμη ζώνη τα Εξάρχεια: Τεράστιες καταστροφές, καμμένα οχήματα, τρεις τραυματίες και 13 συλλήψεις
- Euroleague: Πήρε... μπροστά η Μακάμπι του Σφαιρόπουλου
- Θεσσαλονίκη: Σε 52 προσαγωγές προχώρησε η ΕΛ.ΑΣ.
- Ατύχημα που θα συμβεί!
- Έξι νέα δρομολόγια, το καλοκαίρι του 2019, της Ryanair από τη Θεσσαλονίκη
- Όλες οι λεπτομέρειες για το κοινωνικό μέρισμα
- Οι λίστες του YouTube με τα πιο δημοφιλή βίντεο στην Ελλάδα για το 2018
- ΟΑΣΘ: Δραστικές περικοπές δρομολογίων παντού, εκτός των 2 νέων γραμμών
- Πρωτοπορεί η Ελλάδα στις μεταφορές LNG
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις New Money
- Πώς γίνεται η εκκαθάριση εισφορών για παράλληλα απασχολούμενους και μπλοκάκια
- Ο εκφυλισμός του πολιτικού λόγου
- Ένα συλλογικό εγχείρημα στο Σεράφειο
- Κέρδη-μαμούθ $1,12 δισ. εμφάνισε η Broadcom
- Το πνεύμα χαλαρότητας και ο χρόνος
- Ο προστατευτισμός έχει πολλαπλές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία
- Έσπασαν τα Εξάρχεια μετά τη συγκέντρωση για τον Γρηγορόπουλο - 3 τραυματίες
- Τελευταία Νέα New Money
- Το πνεύμα χαλαρότητας και ο χρόνος
- Ο εκφυλισμός του πολιτικού λόγου
- Ένα συλλογικό εγχείρημα στο Σεράφειο
- Έσπασαν τα Εξάρχεια μετά τη συγκέντρωση για τον Γρηγορόπουλο - 3 τραυματίες
- Ο προστατευτισμός έχει πολλαπλές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία
- Πώς γίνεται η εκκαθάριση εισφορών για παράλληλα απασχολούμενους και μπλοκάκια
- Κέρδη-μαμούθ $1,12 δισ. εμφάνισε η Broadcom
- Wall Street: Οι τεχνολογίες «έσωσαν» τη μέρα
- Στα $1.243 ενισχύθηκε ο χρυσός εν μέσω sell-off στις μετοχές
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Οικονομία
- Στις 18 Δεκεμβρίου κρίνεται το μέλλον της Ektasis– Τα assets που θα μπορούσαν να την σώσουν
- Σήμερα η συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Βλαντίμιρ Πούτιν
- Στα αζήτητα οι τοπικές μονάδες υγείας
- Στο "σφυρί" δύο ακίνητα της Ηλεκτρονικής Αθηνών
- Επισκόπηση Τύπου
- Δύσκολη πρωθυπουργική «αποστολή» στη Μόσχα
- Πτώση νεαρής από πέμπτο όροφο πολυκατοικίας στην Τσιμισκή
- Την εναλλακτική των δύο master plan του ΟΛΠ εξετάζει η Cosco
- Γερμανία: Νέο αρχηγό εκλέγει το CDU - Αρχίζουν οι εργασίες του κρίσιμου συνεδρίου
- Εμπόλεμη ζώνη τα Εξάρχεια: Τεράστιες καταστροφές, καμμένα οχήματα, τρεις τραυματίες και 13 συλλήψεις