Δασικές πυρκαγιές και τι εισπνέουμε

19:21 16/8/2021 - Πηγή: iHunt

Το δάσος λέμε δίνει ζωή, δίνει οξυγόνο, πάμε στο δάσος να πάρουμε καθαρό αέρα, και άλλες παρόμοιες εκφράσεις. Τι γίνεται όμως με τις δασικές πυρκαγιές; Τι ουσίες εκλύονται από τις υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται; Το γεγονός ότι δεν καίγεται μόνο βλάστηση, αλλά και διάφορα υλικά, πώς επιβαρύνει την κατάσταση;

Η Αθήνα και άλλες πόλεις έχουν υποστεί σοβαρές συνέπειες. Σύμφωνα με έρευνα στην Αθήνα, οι δασικές πυρκαγιές

οδηγούν σε αύξηση των καρδιαγγειακών θανάτων κατά 68% και των θανάτων από αναπνευστικές παθήσεις κατά 101%.

Ο καπνός της δασικής πυρκαγιάς

Το τι ακριβώς υπάρχει στον καπνό μιας πυρκαγιάς εξαρτάται από το τι καίγεται – χόρτα, κωνοφόρα, πλατύφυλλα, η θερμοκρασία που αναπτύσσεται και η απόσταση μεταξύ του ατόμου που αναπνέει τον καπνό και της πυρκαγιάς.

Η απόσταση επηρεάζει τη γήρανση του καπνού. Ο ήλιος και χημικές ουσίες στον αέρα τον κάνουν πιο τοξικό. Μεγάλα σωματίδια όπως η λεπτή στάχτη δεν ταξιδεύουν συνήθως μακριά από τη φωτιά, αλλά μικρά σωματίδια ή αερολύματα μπορούν να ταξιδέψουν πάνω από 1000χλμ.. Τα σωματίδια καπνού περιέχουν καρκινογόνες ουσίες (πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες) οι οποίες καθώς οξειδώνονται καθίστανται πιο καρκινογόνες.

Ο καπνός από τις πυρκαγιές περιέχει ενώσεις, όπως διοξείδιο και μονοξείδιο του άνθρακα, πτητικές οργανικές ενώσεις, υδρογονάνθρακες και οξείδια του αζώτου. Ο πιο επικίνδυνος ρύπος κατά μάζα είναι τα σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρόμετρα, περίπου 50 φορές μικρότερα από έναν κόκκο άμμου. Η παρουσία τους είναι ένας λόγος για τον οποίο οι υγειονομικές αρχές εκδίδουν προειδοποιήσεις για την ποιότητα του αέρα χρησιμοποιώντας τη μέτρηση PM 2.5.

Επιπλέον, όταν καίγονται υλικά ανθρωπογενούς προέλευσης τότε απελευθερώνονται ακόμα πιο επικίνδυνοι ρύποι, όπως διοξίνες και πολυχλωριωμένα διφαινύλια και βαρέα μέταλλα. Ο τοξικός μόλυβδος έχει εντοπιστεί στον καπνό δασικών πυρκαγιών να ταξιδεύει μέχρι και 200χλμ, προκαλώντας συγκεντρώσεις 50 φορές πάνω από το μέσο όρο.

Τι κάνει ο καπνός στην ανθρώπινη υγεία

Το ανθρώπινο σώμα είναι εξοπλισμένο με φυσικούς μηχανισμούς άμυνας έναντι σωματιδίων μεγαλύτερων από PM2.5. Μαύρη ή καφέ βλέννα στο βήχα ή στη μύτη, δείχνουν από πρώτο χέρι αυτούς τους μηχανισμούς.

Τα μικρά όμως σωματίδια παρακάμπτουν αυτές τις άμυνες και διαταράσσουν τους αερόσακους του πνεύμονα όπου το οξυγόνο περνά στο αίμα. Ευτυχώς, διαθέτουμε εξειδικευμένα ανοσοκύτταρα που ονομάζονται μακροφάγα. Είναι δουλειά τους να αναζητούν ξένο υλικό και να το αφαιρούν ή να το καταστρέφουν. Ωστόσο, μελέτες έχουν δείξει ότι η επανειλημμένη έκθεση σε αυξημένα επίπεδα καπνού από ξύλο μπορεί να καταστείλει τα μακροφάγα, οδηγώντας σε αύξηση της φλεγμονής των πνευμόνων.
Η βραχυπρόθεσμη έκθεση μπορεί να ερεθίσει τα μάτια και το λαιμό. Η μακροχρόνια έκθεση στον καπνό πυρκαγιάς για ημέρες ή εβδομάδες ή η αναπνοή σε έντονο καπνό, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο βλάβης των πνευμόνων και μπορεί επίσης να συμβάλει σε καρδιαγγειακά προβλήματα.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι δουλειά του μακροφάγου να αφαιρέσει ξένα υλικά – συμπεριλαμβανομένων σωματιδίων καπνού και παθογόνων – είναι λογικό να δημιουργηθεί μια σύνδεση μεταξύ της έκθεσης στον καπνό και του κινδύνου ιογενούς λοίμωξης. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η μακροχρόνια έκθεση σε PM2.5 μπορεί να κάνει τον κορονοϊό πιο θανατηφόρο.

Πώς να προστατευτούμε;

Η σωματική δραστηριότητα επιτρέπει στα λεπτά σωματίδια να εισέλθουν βαθύτερα στους πνεύμονες, άρα θα πρέπει να περιορίζεται. Όταν ο καπνός είναι στον αέρα, αλλά δεν υπάρχει απειλή από πυρκαγιά, μένουμε εντός της οικίας και κλείνουμε όλα τα παράθυρα και τις πόρτες. Το κλιματιστικό το γυρνάμε στην «ανακύκλωση» ή στην «ανακυκλοφορία» ώστε να μην μεταφέρει τον καπνό μέσα στο σπίτι.

Οι περισσότερες υφασμάτινες μάσκες δεν συλλαμβάνουν μικρά σωματίδια καπνού. Αυτό απαιτεί μια μάσκα N95 ή FFP2, αυτές προστατεύουν από τα PM2.5. Ωστόσο οποιαδήποτε μάσκα είναι καλύτερη από το να μην φορέσουμε καθόλου.

Οι ευπαθείς ομάδες (αναπνευστικά ή καρδιαγγειακά προβλήματα) θα πρέπει να φορούν τις μάσκες αυτές ακόμα και εντός των οικιών διότι τα φίλτρα των κλιματιστικών δεν μπορούν να συγκρατήσουν μεγάλο μέρος των PM2.5.

Η στάχτη

Η στάχτη ή τέφρα εναποτίθεται σε εσωτερικές και εξωτερικές επιφάνειες σε περιοχές κοντά στην πρόσφατη πυρκαγιά. Η στάχτη από τις δασικές πυρκαγιές είναι σχετικά μη τοξική και μοιάζει με τη στάχτη του τζακιού. Ωστόσο, εάν έχουν καεί και άλλα υλικά, ενδέχεται να περιέχει μικρές ποσότητες χημικών που προκαλούν καρκίνο.

Δρ Χρήστος Κ. Σώκος
Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος

The post Δασικές πυρκαγιές και τι εισπνέουμε appeared first on iHunt.