Οι «φυλές» της μπεκάτσας

06:49 16/2/2022 - Πηγή: iHunt

Αυτό που ξέρουν καλά οι μπεκατσοκυνηγοί είναι το πόσο τέλειο και αποτελεσματικό είναι το καμουφλάζ της μπεκάτσας. Eνα ακίνητο πουλί μέσα στα χόρτα ή πάνω στα φύλλα δύσκολα θα γίνει αντιληπτό. Τις περισσότερες φορές θα προδοθεί από τα τεράστια μάτια του παρά από τα πετυχημένα χρώματα του φτερώματος του. Είναι όμως όλες οι μπεκάτσες ίδιες;Πολλές φορές όταν πεταχτούν στα πόδια μας ή έχουν το ήλιο πίσω τους να τις φωτίζει, μια αίσθηση διαφορετικού χρωματισμού γίνεται εμφανής, ιδιαίτερα σε όσους έχουν φάει τα πόδια τους να τις αναζητούν για χρόνια στο δάσος.Μια κοκκινωπή ανταύγεια της ουράς, μια ξανθωπή,

σχεδόν κιτρινωπή κοιλιά, διαφέρουν σημαντικά στο έμπειρο μάτι από μια μαυριδερή και σκούρα. Αν η μπεκάτσα έρθει στα χέρια του κυνηγού γίνεται η επιβεβαίωση της αρχικής αίσθησης που συνήθως είναι σωστή.Παρότι δεν υπάρχουν σαφείς διαχωρισμοί φυλών με διαφορετικούς χρωματισμούς, μια γενική διαφοροποίηση ως προς την ένταση των χρωμάτων, κυρίως του κοκκινωπού, υπάρχει. Το πώς προκύπτει και σε ποιες περιοχές αναπαραγωγής ανήκουν τα πουλιά αυτά δεν είναι ακόμη εύκολο να προσδιοριστεί. Εμπειρικά πάντως όσοι μπεκατσοκυνηγοί σημειώνουν λεπτομερώς τα χαρακτηριστικά των μπεκατσών που σκοτώνουν, διαφοροποιούν τις «φυλές» και τις εμφανίσεις τους. Κόκκινες ή σκούρες, εμφανίζονται σχεδόν πάντα με την ίδια σειρά και αριθμό σε κάθε περιοχή και χώρα όταν οι μετακινήσεις γίνονται ομαλά και χωρίς καιρικές ακρότητες.Στη βορειοδυτική Ελλάδα και ειδικά στη Δυτική Μακεδονία, που χρόνια τώρα σημειώνω τις εμφανίσεις τους, οι κόκκινες είναι αυτές που θα εμφανιστούν πρώτες τον Οκτώβριο και με τα πρώτα περάσματα του Νοεμβρίου. Λιγότερες σε αριθμό για το σύνολο του έτους, κυριαρχούν όμως σε εμφανίσεις στις πρώτες εξόδους, για να γίνουν μειοψηφία μόλις αρχίσουν τα κύρια χειμωνιάτικα περάσματα του Δεκεμβρίου, όταν οι σκουρόχρωμες καταφθάνουν μαζικά.Κόκκινες ή σκούρες εμφανίζονται σχεδόν πάντα με την ίδια σειρά και αριθμό σε κάθε περιοχή και χώρα όταν οι μετακινήσεις γίνονται ομαλά και χωρίς καιρικές ακρότητεςΑπό πληροφορίες που έχω συλλέξει από φίλους κυνηγούς που ασχολούνται με το κυνήγι τους στη Νοτιοδυτική Βρετανία, εκεί η αναλογία κοκκινωπών με σκούρες είναι αντίθετη, με τις ανοιχτόχρωμες κοκκινωπές μπεκάτσες να κυριαρχούν. Πουλιά από τη νότιο Ρωσία, τον Καύκασο και την περιοχή του Δούναβη – Καρπαθίων, που κατεβαίνουν συνήθως στα μέρη μας, είναι δύσκολο έως αδύνατο να μετακινηθούν βόρεια προς τη Μεγάλη Βρετανία.Εκεί μετακινούνται κυρίως οι μπεκάτσες της Σκανδιναβίας, της Καρελίας και της βόρειας Ρωσίας, μικρός αριθμός των οποίων φτάνει και στα μέρη μας με φυσιολογικές συνθήκες. Αυτές οι μπεκάτσες είναι κιόλας όσες ξεκινούν την πρόωρη μετανάστευσή τους λόγω των καιρικών συνθηκών και του παγετού της Σιβηρίας.Επομένως μια ένδειξη για την πιθανή προέλευση των «κόκκινων» υπάρχει, για να αποδειχθεί όμως και να τεκμηριωθεί επιστημονικά χρειάζονται περαιτέρω παρατηρήσεις και καταγραφές. Οι μπεκάτσες της Σκανδιναβίας, Καρελίας και βόρειας Ρωσίας είναι πιθανόν οι ξανθωπές κυρίες μας.Παραλλαγές & αποχρώσειςΟ διαχωρισμός των χρωμάτων του φτερώματος αντανακλάται και σε μία ακόμη πιο σαφή χρωματική διαφορά στο χρώμα των ποδιών. Οι κόκκινες έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα, με αποχρώσεις του κίτρινου ή ρoζ, ενώ οι σκούρες πιο σταχτί προς το μαυριδερό.Ενδιάμεσες παραλλαγές και αποχρώσεις υπάρχουν άπειρες, μια και όπως φαίνεται καμιά μπεκάτσα δεν έχει ολόιδιο χρωματισμό στις μαυριδερές ρίγες της κοιλιάς και στις πιτσιλιές του κοκκινοκαφέ φτερώματός τους.Καθεμία έχει τον δικό της τύπο καμουφλάζ, όπως οι άνθρωποι έχουν διαφορετικά δακτυλικά αποτυπώματα, κρατώντας τις βασικές μόνο δομές του σχεδιασμού. Σε μεγάλα περάσματα που συμβαίνουν όταν έχουμε ακραία καιρικά φαινόμενα, θα πέσουν μπεκάτσες όλων των ειδών και χρωμάτων.Μια χρονιά χτύπησα μια σκουρόχρωμη μπεκάτσα με πόδια σχεδόν πρασινωπά που ξεχώριζαν μοναδικά ανάμεσα σε όλες τις μπεκάτσες που είχαμε χτυπήσει. Δεν ξανάπιασα άλλη φορά στα χέρια πουλί με τέτοιο χρωματισμό ποδιών.Καθαρίζοντας ο κυνηγός τις μπεκάτσες στο σπίτι, μπορεί να παρατηρήσει καλύτερα τον διαχωρισμό των αποχρώσεων στα πόδια και στο φτέρωμα. Η περιοχή της κοιλιάς, η κορυφή του κεφαλιού και η ουρά είναι τα σημεία που ξεχωρίζουν χαρακτηριστικά και ευκολότερα ως προς το χρώμα και τις ανοιχτόχρωμες ή μη ανταύγειες. Ξανθές ή μελαχρινές, όμως, όταν είναι στο πιάτο μας δεν έχουν πια καμιά διαφορά στη γεύση και την απόλαυση.Το μόνο στοιχείο που είναι σημαντικό και τις διαφοροποιεί, είναι ο τόπος που μεγάλωσαν και η απόσταση που διήνυσαν για να έρθουν στα χχχμέρη μας.Εδώ σαφέστατα οι «κόκκινες» της Ρωσίας και της Σκανδιναβίας είναι πιο αξιοθαύμαστες για την επιλογή τους να μας προτιμήσουν, όταν έχουν τόσα μέρη δίπλα τους κατάλληλα για διαχείμαση.Λίγες κόκκινες…Την περίοδο 2001-02 είχαμε μια από τις πιο ξερές χρονιές. Ρέματα και ποτάμια είχαν στερέψει και η ξηρασία πραγματικά είχε χτυπήσει κόκκινο.Λίγες κοκκινωπές έπεσαν στις αρχές του Νοεμβρίου και στη συνέχεια δεν υπήρχε ούτε ίχνος από μπεκάτσα στα συνηθισμένα μπεκατσοτόπια.Ηταν η χρονιά που ευνοήθηκαν τα νησιά και τα παραλιακά ζεστά μέρη, ακόμη και στα περάσματα του Δεκεμβρίου.Εμείς από την αναβροχιά περάσαμε απευθείας στην ξεροπαγιά με χιόνια και ολικούς παγετούς που έφεραν ολική διακοπή του κυνηγιού από τις 12 Δεκεμβρίου.Στις 12 Ιανουαρίου άνοιξε επιτέλους το κυνήγι, μόνο για τους φερματζήδες πια.Οι λίγες κόκκινες που είχαν παραμείνει στα χειμερινά καταλύματά τους από τον Νοέμβριο ήταν εκεί και μας περίμεναν. Γνωρίζοντας από πολύ νωρίς όλα τα κατατόπια της περιοχής τους, πηγές, βαρυκά, στάβλους και υγρά προσήλια, μπόρεσαν να κρατηθούν παρ’ όλη την εξοντωτική παγωνιά και τον ολικό παγετό που επικράτησε για έναν μήνα.Εκείνη τη χρονιά χρειάστηκε να αναπροσαρμόσουμε τακτικές και μέθοδο έρευνας και να δοκιμάσουμε περιοχές που με άλλες συνθήκες δεν θα πατούσαμε το πόδι μας. Τα συνήθη μπεκατσοτόπια ήταν άδεια όλο τον Νοέμβριο, αλλά και μετέπειτα τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο.Παρόλα αυτά, τα επισκεπτόμασταν περιστασιακά, περισσότερο για να επιβεβαιώσουμε τη μη παρουσία πουλιών στις περιοχές αυτές παρά για να σηκώσουμε μπεκάτσες.Οι μπεκάτσες είχαν επιλέξει από την αρχή που κατέβηκαν στα μέρη μας τα καταφύγιά τους. Δεν ήταν όλα τα ρέματα και οι ποταμιές κατάλληλα για να τις κρατήσουν. Με συνεχείς δοκιμές και πολύ περπάτημα απορρίφτηκαν τελικά όσες ρεματιές και προσήλιες απάνεμες πλαγιές είχαν απορρίψει προηγουμένως οι ίδιες οι μπεκάτσες.Ακόμη και όταν ξεπάγωσε το έδαφος οι μπεκάτσες δεν απομακρύνθηκαν από τις γνώριμες γωνιές τους. Βέβαια, δεν ήταν δεμένες σε ένα σημείο και οι μετακινήσεις τους μέσα σε μια ακτίνα ενός χιλιομέτρου, από μέρα σε μέρα ανάλογα με τον καιρό και τις θερμοκρασίες ήταν κάτι το αναμενόμενο.Για ποιο λόγο μερικά σημεία που φαίνονται σε μας υπέροχα και κατάλληλα για να κρατούν πουλιά δεν τα προτιμούν οι μπεκάτσες, είναι ένα από τα πολλά μυστήρια που συνοδεύουν τα αξιοθαύμαστα αυτά φαντάσματα του δάσους. Ενας παλιός και έμπειρος μπεκατσοκυνηγός, όταν του επεσήμαναν οι νέοι κυνηγοί «ωραίο μέρος για μπεκάτσες αυτό», χωρίς όμως να συναντούν πουλιά, έλεγε:«Αμα είναι ωραίο, να πάρεις πινέλα και να το ζωγραφίσεις, Κωστάκη, για μπεκάτσες πάντως δεν κάνει». Ενστικτωδώς και με την εμπειρία των ετών, ήξερε ίσως γιατί δεν το επιλέγουν οι ξανθιές και μελαχρινές κυρίες των ονείρων μας. Ποιος ξέρει πόσες φορές έψαξε απεγνωσμένα τα «καλά αυτά μέρη», για να τα απορρίψει τελικά, όπως και οι «κυρίες του δάσους».Τα καλά μέρη για τον μπεκατσοκυνηγό είναι αυτά στα οποία βρίσκει μπεκάτσες, τα υπόλοιπα είναι μόνο για τους ζωγράφους και τους φωτογράφους…Θωμάς ΜπατσέλαςΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Θωμάς Μπατσέλας

The post Οι «φυλές» της μπεκάτσας appeared first on iHunt.