Γνωρίζεις τι σημαίνει το επώνυμό σου;

15:50 2/11/2014 - Πηγή: Παραπολιτικά

Μπορεί να είναι επάγγελμα ή το παρατσούκλι κάποιου προγόνου μας. Μας ακολουθεί και μας χαρακτηρίζει για ολόκληρη τη ζωή μας και φυσικά πολύ δύσκολα θα σκεφτεί κανείς να απαλλαγεί από αυτό, για λόγους κυρίως συναισθηματικούς, αλλά και γιατί χωρίς αυτό ... απλά δεν υπάρχουμε.

Ο λόγος για το επίθετό μας. Ξέρετε όμως τι ακριβώς σημαίνει;

Τα περισσότερα επίθετα δεν είναι παρά εξευγενισμένα παρατσούκλια που μετατράπηκαν σε αξιοπρεπή ονόματα με την πάροδο των χρόνων.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου παρατσούκλια προέρχονται από τα χρόνια του Βυζαντίου (Πωγωνάτος, Τραυλός), από τα

σλαβικά (Μπέλος: άσπρος), τα βλάχικα (Γκίζας: μυζήθρα), τα εβραϊκά (Σαμψών: μικρός ήλιος) και από διάφορες ξένες γλώσσες κατακτητών.

Πες μου το όνομά σου, να σου πως ποιος είσαι...
Μη νομίζετε όμως πως μόνο η καταγωγή μας αποκαλύπτει πολλά για τις συνήθειες ή τον χαρακτήρα μας. Ακόμη και το ίδιο το επώνυμό μας κρύβει έντεχνα ένα μεταμφιεσμένο παρατσούκλι που με λίγο ψάξιμο μπορεί να μας φανερώσει πολλά.
Εν αφθονία συναντάμε επώνυμα-παρατσούκλια στη Ρούμελη και την Άμφισσα ενώ σπανιότερα τα χρησιμοποιούν οι Μωραϊτες. Τα περισσότερα επώνυμα έχουν τις ρίζες τους σε τουρκικές λέξεις (όπως π.χ. της υπογράφουσας που το πρώτο συνθετικό είναι «καρά» =μαύρο) ενώ στα Επτάνησα και την Κρήτη, τα επώνυμα είναι απαλλαγμένα από τουρκικές επιρροές, έχουν όμως ιταλικές ρίζες.

Σπάνια είναι τα επώνυμα με βαλκανικές ρίζες, ενώ γαλλική είναι η επιρροή αρκετών κυπριακών επωνύμων. Ο Ανδρέας Καλαντζάκος, «έψαξε» ιδιαίτερα το θέμα και συγκέντρωσε τα αποτελέσματα της έρευνάς του σε ένα βιβλίο με τίτλο «Ονόματα-επώνυμα-παρατσούκλια» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ελεύθερη σκέψη». Από το βιβλίο αυτό και εμείς πήραμε τις πληροφορίες για τις εξηγήσεις κάποιων (όλων θα ήταν πρακτικά αδύνατο) επιθέτων που παραθέτουμε στη συνέχεια. Αν ανάμεσα σε αυτά ανακαλύψετε και το δικό σας και δεν σας ικανοποιεί η πραγματική σημασία του-παρακαλώ να το αντιμετωπίσετε με χιούμορ.
Άλλωστε, ως γνωστόν, τους φίλους-ευτυχώς-τους διαλέγουμε μόνοι μας, οι συγγενείς όμως και τα ονόματά μας αποτελούν προίκα μας δια βίου.

Σύμφωνα λοιπόν με την έρευνα του Ανδρέα Καλαντζάκου για το τι σημαίνουν οι ρίζες των πιο γνωστών ελληνικών επιθέτων, τα πράγματα έχουν ως εξής:

-Αϊβαζής: κλητήρας (τουρκικά: ayvaz)-Αργέντης: ασημένιος (ιταλικά: argento)-Ασλάνης: το λιοντάρι (τουρκικά: aslan)-Βεάκης: ο μπέης, ο κύριος (τουρκικά: bey)-Βέγγος: το φαρμακερό φυτό (περσικά: benk)-Βογιατζής: ο μπογιατζής (τουρκικά: boyaci)-Βοναπάρτης: η καλή μερίδα (ιταλικά: buono parte)-Βουγιουκλάκη: η μεγάλη (από το τούρκικο buyuk)-Γαρμπή: η δύση (αραβικά: garb)-Γκερέκου: πρέπει (τουρκικά: gerek)-Δαφέρμος: ο βέβαιος, ο σταθερός (ιταλικά: da fermo)-Δεληγιάννης: ο Τρελός Γιάννης (τουρκικά: deli)-Ζαϊμης: ο εισπράκτορας φόρων (τουρκικά: zaim)-Ζαλμάς: ο πρόστυχος (τουρκικά: calma)-Ζαμπούνης: ο καχεκτικός, ο αδύναμος (τουρκικά: zabun)-Ζολώτας: το χρυσάφι (ρωσικά: zoloto)-Ζορμπάς: ο άτακτος, ο ταραξίας (τουρκικά: zorba)-Ιωαννίδης: αυτός που πήρε την χάρη του Θεού (εβραϊκά: yohannou)-Καβάφης: ο αδέξιος (τουρκικά: kavaf)-Καζαντζάκης: ο χαλκωματάς (τουρκικά: kazanci)-Κάλβος: ο φαλακρός (λατινικά: calvus)-Καμμένος: η πέτρα (σλάβικα: kamen)-Καραγκιόζης: ο μαυρομάτης (τουρκικά: Karagöz)-Καραμανλής: αυτός που κατάγεται από την Καραμανία (τουρκικά: karamanli)-Καρατζάς: το ζαρκάδι (τουρκικά: karaca)-Καρατζαφέρης: η καμήλα (τουρκικά: kara cafer)-Κατράκης: ο μοιραίος (αραβικά: kaderi)-Κεντέρης: η λύπη (τουρκικά: keder)-Κοεμτζής: ο χρυσοχόος (τουρκικά: kuyumcu)-Κούγιας: ο πεταλωτής (σλάβικα: kuja)-Λιάνη: δένω (γαλλικά: liane)-Μακαρέζος: το καρούλι (τουρκικά: makara)-Μαρής: ο τρελός (αρβανίτικα: mari)-Ματσούκα: το ρόπαλο (λατινικά: maxuca)-Μπαϊρακτάρης: ο σημαιοφόρος (τουρκικά: bayraktar)-Μπότσαρης: το βαρελάκι (από τους Βένετους: bozza)-Μπουρνάζος: ο μυταράς (τουρκικά: burnaz)-Νάκας: ο ελαιογράφος (τουρκικά: nakkas)-Νταϊφά: η ομάδα, το σωματείο (αραβικά: taife)-Ντενίση: η θάλασσα (τουρκικά: denis)-Πεχλιβάνης: παλαιστής (τουρκικά: pehlivan)-Ρακιντζής: αυτός που φτιάχνει ή πίνει τσίπουρο (τουρκικά: raki)-Σαντίκος: ο πιστός φίλος (τουρκικά: sadik)-Σελιμάς: υγιής (τουρκικά: selim)-Σεφέρης: το ταξίδι (τουρκικά: sefer)-Σιμιτζής: αυτός που φτιάχνει και πουλάει κουλούρια (τουρκικά: simitci)-Σκαρμούτσος: πάσσαλος (ιταλικά: scarmo)-Τόκας: πόρπη (τουρκικά: toka)-Τρίμης: παλληκάρι (αρβανίτικα: trim)-Τσουκαλάς: ο μεγάλος τέντζερης (ιταλικά: zuca)-Φέρτης: ο μοναχός (τουρκικά: fert)-Φούντας: η φούντα (ιταλικά: η φούντα, ο θάμνος)-Φυσσούν: η γοητεία (τουρκικά: füsun)-Χαϊκάλης: το όνομα (τουρκικά: haikal)-Ωνάσης: ο εραστής (τουρκικά: oynas)