Σημαντικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Κύπρο

16:57 30/12/2014 - Πηγή: Παραπολιτικά

Σημαντικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα για την πρώιμη προϊστορία της Κύπρου ήρθαν στο φως από ανασκαφή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Τα ευρήματα φέρνουν στο φως νέα δεδομένα σχετικά με τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της επιπαλαιολιθικής ορεινής

κατασκήνωσης Βρέτσια/Άγιος Ιωάννης-Ρουδιάς, στην οροσειρά του Τροόδους, και την ακολουθία της λιθοτεχνίας.

Η έρευνα διεξάγεται από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), υπό τη διεύθυνση του καθηγητή, Νικόλαου Ευστρατίου. Στη φετινή ανασκαφή συμμετείχαν, εκτός από την ομάδα φοιτητών του ΑΠΘ και ο μόνιμος συνεργάτης της έρευνας, αρχαιολόγος Δημήτρης Κυριάκου.

Σύμφωνα με το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, οι στόχοι της έρευνας του 2014 ήταν δυο: Πρώτον, η διερεύνηση της έκτασης της επιπαλαιολιθικής αυτής εγκατάστασης στον χώρο της αναβαθμίδας, κυρίως μέσα από την αποκάλυψη των κατασκευαστικών χαρακτηριστικών και της χρήσης της μεγάλης «λίθινης κατασκευής», η οποία είχε αρχίσει σταδιακά να αποκαλύπτεται τα τελευταία χρόνια σε σημαντικό τμήμα του χώρου. Και δεύτερον, η επιβεβαίωση της στρωματογραφίας της θέσης, που ξεπερνά το 1,20 μ., και ιδιαίτερα της αρχαιολογίας των βαθύτερων επιχώσεών της, που είχαν αποκαλυφθεί ήδη σε δυο τουλάχιστον ανασκαφικές τομές στη διάρκεια της ανασκαφής του 2013 και είχαν χρονολογηθεί με τη μέθοδο της οπτικής θερμοφωταύγειας (Optically Stimulated Luminescence) στην 11η-10η χιλ. πΧ.

Σημειώνεται ότι ο εντοπισμός μιας πρώιμης λιθοτεχνίας, ίσως για πρώτη φορά στην Κύπρο, σε αδιατάρακτα στρώματα του πρώιμου Ολόκαινου καταγράφει μια πολύπλευρη χρονολογική και πολιτισμική δυναμική που έπρεπε να ερευνηθεί και να επιβεβαιωθεί στα βασικά της χαρακτηριστικά. Τα ανασκαφικά αποτελέσματα βοήθησαν σημαντικά και προς τις δύο αυτές κατευθύνσεις.

Ανοίχτηκαν συνολικά έξι ανασκαφικά τετράγωνα, βόρεια και ανατολικά της «λίθινης κατασκευής», όπου διαπιστώθηκε ότι αυτή συνεχίζεται με τα ίδια ή παρόμοια χαρακτηριστικά σε ακόμα μεγαλύτερη έκταση. Πιο συγκεκριμένα: α) Πολλές μικρές πέτρες τοποθετημένες η μια κοντά στην άλλη, δίνοντας την εικόνα λιθόστρωτου, και β) συγκεντρώσεις μεγάλων πλακών σε οριζόντια και κάθετη θέση που φαίνεται να διαμορφώνουν ένα είδος κατασκευής που βρίσκεται σε ελαφρώς ψηλότερο επίπεδο από αυτό της «λίθινης κατασκευής».

Μια άλλη ενδιαφέρουσα εξέλιξη ήταν ο εντοπισμός και ενός δεύτερου λίθινου στρώματος, που αναφάνηκε μετά την αφαίρεση τμήματος της «λίθινης κατασκευής» σε ένα από τα τετράγωνα.

Όλα αυτά δείχνουν ότι υπάρχουν διαφορετικές φάσεις (τουλάχιστον τρεις) κατασκευής και χρήσης λίθινων επιφανειών και κατασκευών, η έκταση και τα όρια των οποίων είναι ακόμα αδιάγνωστα.

Στην επιφάνεια της «λίθινης κατασκευής», αλλά και μέσα σε αυτή και πιθανότατα σε δεύτερη χρήση, βρέθηκαν όπως κάθε χρονιά πολλά λίθινα εργαλεία -αποστρογγυλεμένες και θραυσμένες από μεγάλη θερμοκρασία πέτρες-, κομμάτια πρώτης ύλης πυριτόλιθου και εύθρυπτα οστά.

Σε απόσταση τριών μέτρων ανατολικά της «λίθινης κατασκευής» ανοίχτηκε μια ακόμα δοκιμαστική τομή, με στόχο να αποκαλυφθεί και να μελετηθεί ολόκληρη η αρχαιολογική επίχωση της θέσης. Επιβεβαιώθηκε και εδώ η ακολουθία των τεσσάρων στρωμάτων, και ιδιαίτερα η παρουσία των βαθύτερων επιχώσεων και των λιθοτεχνιών του. Η πρώτη εκτίμηση της συνεργάτιδας της αποστολής, δρ ΜακΚάρτνεϊ -με βάση το απολεπισμένο υλικό που συγκεντρώθηκε- είναι ότι πρόκειται για την ίδια μικρολιθική λιθοτεχνία της Προκεραμικής Νεολιθικής Α (PPNA), που έχει ήδη βρεθεί και στις άλλες βαθιές τομές της θέσης.

Εξάλλου, στη διάρκεια της φετινής ανασκαφής συγκεντρώθηκε για πρώτη φορά μια μεγάλη ποσότητα οστών ζώων -ανάμεσα στα οποία δόντια άγριων γουρουνιών-, που θα επιτρέψει τη μελέτη αρχαιοζωολογικών καταλοίπων που μέχρι σήμερα δεν ήταν δυνατή.
Τέλος, είναι σημαντικό ότι φέτος επιβεβαιώθηκε η ένταξη της Προκεραμικής Νεολιθικής Α (PPNA) μικρολιθικής λιθοτεχνίας της Κύπρου σε ασφαλείς και αδιατάρακτες στρωματογραφικά επιχώσεις.