Η επόμενη μέρα της Βρετανίας μετά την Ελισάβετ. Ποιο θα είναι το μέλλον της χώρας;

12:34 25/9/2022 - Πηγή: Fortune

Μετά την φαντασμαγορική κηδεία της Βασίλισσας Ελισάβετ που τράβηξε το βλέμμα δισεκατομμυρίων τηλεθεατών από όλο το κόσμο, οι Βρετανοί έχουν πλέον προσγειωθεί στην σκληρή πραγματικότητα. Ο μίνι προϋπολογισμός που εξήγγειλε η κυβέρνηση Τρας με φορολογικές μειώσεις και επιδοτήσεις που η χώρα είχε να δει από το 1972 αντί να έχει θετικό αντίκτυπο καθώς στόχος του είναι η οικονομική ανάπτυξη και η ενίσχυση των επενδύσεων

μάλλον αντιμετωπίστηκε καχύποπτα από τις αγορές. Γι αυτό και η στερλίνα μέσα σε λίγες ώρες κατέρρευσε, σημειώνοντας ιστορικό χαμηλό των τελευταίων 37 ετών.

Το Ηνωμένο Βασίλειο εδώ και καιρό βρίσκεται αντιμέτωπο με πολλές και πολύ σοβαρές προκλήσεις. Μεταξύ αυτών ο τεράστιος, πρωτοφανής για τα δεδομένα της χώρας, πληθωρισμός. Η ραγδαία αύξηση του κόστους ζωής. Οι αυτονομιστικές τάσεις τόσο στην Σκωτία που έχει ζητήσει επισήμως νέο δημοψήφισμα όσο και στην Βόρεια Ιρλανδία που πλέον το Σιν Φέιν το Μάιο ήρθε πρώτο στις εκλογές του τοπικού κοινοβουλίου. Αλλά και οι σχέσεις του με την ΕΕ δεν φαίνεται να βελτιώνονται. Το Λονδίνο θέλει να τροποποιήσει μονομερώς το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας δηλαδή ένα σημαντικό κεφάλαιο της συμφωνίας αποχώρησης του από την Ένωση. Και όλα αυτά με νέα κυβέρνηση αλλά και νέο βασιλιά.

Το ΑΠΕ – ΜΠΕ ρώτησε δύο Έλληνες καθηγητές που εδώ και χρόνια εργάζονται σε βρετανικά πανεπιστήμια για το τι μέλλει γενέσθαι για την Γηραιά Αλβιώνα:

Ο καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ Δημήτρης Παπαδημητρίου ζει και εργάζεται χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο και παρακολουθεί από κοντά τα τεκταινόμενα στη χώρα. Ενώ πλούσιο είναι τόσο το ερευνητικό όσο και το συγγραφικό του έργο.

Πώς εκτιμάτε ότι θα είναι η επόμενη μέρα για το Ηνωμένο Βασίλειο μετά τον θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ;

Η διαδοχή της βασίλισσας Ελισάβετ έρχεται σε μία κρίσιμη συγκυρία για το Ηνωμένο Βασίλειο. Η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλα οικονομικά προβλήματα, ενώ οι συνταγματική αρχιτεκτονική του ΗΒ απειλείται από εθνικιστικές πιέσεις στην Σκωτία και τις δυσλειτουργίες που δημιουργούνται από το Brexit στην Βόρεια Ιρλανδία. Η νέα πρωθυπουργός είναι άπειρη και η κυβέρνηση της έχει λίγο χρόνο να εφαρμόσει το πρόγραμμα της πριν τις επόμενες εκλογές. Η αξιοπιστία του οικονομικού της προγράμματος βάλλεται όπως περιορισμένη είναι και η νομιμοποίηση της σε μεγάλο κομμάτι των Βρετανών ψηφοφόρων.

Ο βασιλιάς Κάρολος θα μπορέσει να κερδίσει τη δημοφιλία της μητέρας του;

Αν κανείς αναλογιστεί την μακροημέρευση της βασιλείας της Ελισάβετ και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες βασίλευσε, θα είναι δύσκολο για τον βασιλιά Κάρολο να κερδίσει την δημοφιλία της μητέρας του. Πάντως ο νέος βασιλιάς έχει βελτιώσει πολύ το προφίλ του τα τελευταία χρόνια και ξεκινά την βασιλεία του με αέρα στα πανιά του. Θεωρώ όμως ότι τα επόμενα χρόνια η βασιλεία του Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι περισσότερο «συλλογική» και λιγότερο επικεντρωμένη στο πρόσωπο του νέου βασιλιά.

Ποιες είναι οι άμεσες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η νέα κυβέρνηση της χώρας;

Σίγουρα έρχεται ένα πρωτόγνωρος χειμώνας. Η ενεργειακή κρίση και το φάντασμα του στασιμοπληθωρισμού είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα. Όμως και το διεθνές κύρος της χώρας έχει υποστεί μεγάλη βλάβη τα τελευταία χρόνια.

Νέα κυβέρνηση. Νέος μονάρχης. Τεράστια αύξηση του κόστους ζωής. Υψηλός πρωτοφανής πληθωρισμός. Προβλήματα με τη συμφωνία του Brexit. Νέα προσπάθεια αυτονομίας της Σκωτίας. Βλέπετε «φως στο τούνελ»; Ή πρόκειται για ένα εκρηκτικό μίγμα προβλημάτων-προκλήσεων που μπορεί να «γονατίσουν» τη Βρετανία;

Δεν θεωρώ δεδομένο ότι η κατάσταση είναι πολιτικά διαχειρισίμη. Η κυβέρνηση έχει πάρει ρίσκα στην οικονομία που μπορεί να επιτείνουν, αντί να ανακουφίσουν, τη κρίση. Οι φυγόκεντρες τάσεις στην Σκωτία και την Βόρεια Ιρλανδία χρειάζονται χειρισμούς και πολιτικό κεφάλαιο που δεν είναι σε αφθονία στην παρούσα συγκυρία. Το φως στην άκρη του τούνελ είναι πολύ ισχνό.

–Σχέσεις Ηνωμένου Βασίλειου – ΕΕ και η μονομερής τροποποίηση του πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας–

Ένας από τους Έλληνες επιστήμονες που έχει ασχοληθεί εμπεριστατωμένα και μάλιστα από την πρώτη στιγμή με το Brexit είναι ο καθηγητής και διευθυντής του Νομικού Τμήματος στο πανεπιστημίου Goldsmith του Λονδίνου Δημήτρης Γιαννουλόπουλος. Ο κ. Γιαννουλόπουλος είναι επίσης ιδρυτής και διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Britain in Europe. Μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ για τις μελλοντικές σχέσεις της Βρετανίας με την ΕΕ αλλά και την απειλή του Λονδίνου πως θα τροποποιήσει μονομερώς το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας, μεταξύ άλλων απάντησε:

Η τέταρτη στην σειρά Πρωθυπουργός μέσα σε μόλις έξι χρόνια, από την ιστορική, για πολλούς αποφράδα, ημέρα του δημοψηφίσματος για την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ, Λιζ Τρας, δεν φαίνεται να διαφέρει ιδιαίτερα από τους δύο μετά-το-δημοψήφισμα εκλεγέντες προκατόχους της, Τερέζα Μέι και Μπόρις Τζόνσον, ως προς την πολιτική των ακραίων θέσεων και λαϊκίστικων υποσχέσεων.

Η Τρας δε, ως εμπνευστής νομοσχεδίου επί πρωθυπουργίας Μπόρις Τζόνσον, το οποίο αποσκοπούσε στην μονομερή κατάργηση του πρωτοκόλλου για την Βόρειο Ιρλανδία, ακόμη και αν κάτι τέτοιο συνιστούσε προφανή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, είχε ήδη αποκτήσει έρεισμα στην ακροδεξιά, υπέρ του Μπρέξιτ, πλευρά του κόμματός της. Αυτή την θέση λοιπόν ενστερνίστηκε και κατά την προεκλογική της καμπάνια, εμφανιζόμενη ως η επίδοξη Πρωθυπουργός η οποία θα πραγματοποιήσει τελικά την υπόσχεση του Μπρέξιτ, με την αδιάλλακτη μορφή με την οποία θεωρητικά το είχαν οραματιστεί οι πιο φανατικοί υποστηρικτές του.

Αντιμέτωπη βέβαια με την απλή πραγματικότητα του πρωτοκόλλου σαν μία πρακτική λύση στο δίλημμα «σύνορο μεταξύ Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και Βορείου Ιρλανδίας» ή αποφυγή αυτής της καταστροφικής εξέλιξης με την μετακόμιση του συνόρου στην θάλασσα μεταξύ Ιρλανδίας και Μεγάλης Βρετανίας, με όλες τις συνέπειες που κατ’ ανάγκη θα επέφερε η υιοθέτηση της λύσης αυτής ως προς τον συνοριακό έλεγχο των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Ιρλανδίας και Μεγάλης Βρετανίας, η Πρωθυπουργός εμφανίζεται πλέον πιο διαλλακτική.

Για άλλη μια φορά, τα παραπλανητικά, στην ουσία πολιτικά συνθήματα, που έδωσαν πνοή και οδήγησαν τελικά στο Μπρέξιτ καταρρέουν σαν χάρτινος πύργος μπροστά στην ωμή πραγματικότητα μακροχρόνιων κοινωνικό-πολιτικών ανωμαλιών (στην Βόρειο Ιρλανδία συγκεκριμένα) τις οποίες η συνύπαρξη Βρετανίας και Ιρλανδίας στην ΕΕ είχε εκ των πραγμάτων σε σημαντικό βαθμό εξομαλύνει.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Καθηγητής Chris Grey, οι πολιτικές επιλογές της Λιζ Τρας ως προς το Μπρέξιτ, στο πλαίσιο της προεκλογικής της καμπάνιας τουλάχιστον, αποδεικνύουν στην ουσία απροθυμία να ενεργήσει με γνώμονα βασικές αρχές «της οικονομίας, της γεωγραφίας, του δικαίου ή ακόμη και της κοινής λογικής»· είναι επομένως καταδικασμένες να αποτύχουν».

To άρθρο Η επόμενη μέρα της Βρετανίας μετά την Ελισάβετ. Ποιο θα είναι το μέλλον της χώρας; δημοσιεύθηκε αρχικά στο Fortunegreece.com.