David Lynch: Πέθανε ο εμβληματικός σκηνοθέτης του Twin Peaks και του Muholland Drive

20:59 16/1/2025 - Πηγή: InStyle

Ο David Lynch, ο σκηνοθέτης που διατήρησε μια επιτυχημένη καριέρα, ενώ παράλληλα εξερευνούσε το παράξενο, το ριζοσπαστικό και το πειραματικό, πέθανε σε ηλικία 78 χρόνων.

«Υπάρχει ένα μεγάλο κενό στον κόσμο τώρα που δεν είναι πια μαζί μας», έγραψε η οικογένειά του σε μια ανάρτηση στο Facebook. «Αλλά, όπως θα έλεγε και ο ίδιος, «Έχε το νου σου στο ντόνατ και όχι στην τρύπα»».

Τον περασμένο Αύγουστο, ο Lynch

δήλωσε ότι είχε διαγνωστεί με εμφύσημα και τον Νοέμβριο, μίλησε περαιτέρω για τις αναπνευστικές του δυσκολίες. «Με δυσκολία μπορώ να διασχίσω ένα δωμάτιο», είπε. «Είναι σαν να περπατάς με μια πλαστική σακούλα γύρω από το κεφάλι σου».

Ο Lynch όργωσε ένα ιδιαίτερα ιδιότυπο μονοπάτι στον αμερικανικό κινηματογράφο: από το ξεκίνημά του ως φοιτητής τέχνης που γύριζε πειραματικές ταινίες μικρού μήκους μέχρι την επιτυχία της σουρεαλιστικής πρώτης του ταινίας Eraserhead και στη συνέχεια μια σειρά από βραβευμένες ταινίες, όπως το Blue Velvet, το Wild at Heart και το Mulholland Drive, καθώς και την τηλεοπτική σειρά-ορόσημο Twin Peaks. Έλαβε τρεις υποψηφιότητες για Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας (για τα Blue Velvet, The Elephant Man και Mulholland Drive), ενώ το 2019 του απονεμήθηκε τιμητικό Όσκαρ ζωής, ενώ κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών για το Wild at Heart το 1990.

Σύμφωνα με τον Guardian, o Lynch ασκούσε επίσης μανιωδώς τον υπερβατικό διαλογισμό, ιδρύοντας το 2005 το Ίδρυμα David Lynch Foundation for Consciousness-Based Education και World Peace- δημιούργησε επίσης πίνακες ζωγραφικής, κυκλοφόρησε άλμπουμ (συμπεριλαμβανομένων συνεργασιών με τους Julee Cruise, Lykke Li και Karen O), και άνοιξε ένα νυχτερινό κέντρο στο Παρίσι το 2011. Το 2018 εξήγησε τον απομονωμένο τρόπο ζωής του στον Guardian: «Μου αρέσει να κάνω ταινίες. Μου αρέσει να δουλεύω. Δεν μου αρέσει πραγματικά να βγαίνω έξω». Το 2024 αποκάλυψε ότι η συνήθεια του να καπνίζει σε όλη του τη ζωή είχε οδηγήσει σε εξουθενωτικό εμφύσημα.

Γεννημένος στη Missoula της Μοντάνα το 1946, ο Lynch πήγε σε κολέγιο τέχνης τη δεκαετία του 1960 και έκανε την πρώτη του πειραματική ταινία μικρού μήκους, Six Men Getting Sick, ενώ ήταν φοιτητής στην Pennsylvania Academy of Fine Arts. Ο Lynch μετακόμισε στο Λος Άντζελες το 1971 και σπούδασε κινηματογραφική παραγωγή στο AFI Conservatory, όπου άρχισε να γυρίζει την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία Eraserhead. Τελικά την ολοκλήρωσε το 1976, ο σουρεαλιστικός ασπρόμαυρος μύθος έγινε δεκτός σε μεγάλο βαθμό με αμηχανία και απορρίφθηκε από τα περισσότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ, αλλά στo τέλoς της δεκαετίας του ’70 έγινε κάτι σαν επιτυχία στο κύκλωμα των «μεταμεσονύχτιων ταινιών».

Η απήχηση του Eraserhead οδήγησε σε μια πρόταση από την εταιρεία παραγωγής του Mel Brooks να σκηνοθετήσει το The Elephant Man- με πρωταγωνιστή τον John Hurt σε μια βιογραφία του Joseph Merrick, η ταινία για τον παραμορφωμένο άνθρωπο του 19ου αιώνα ήταν υποψήφια για οκτώ Όσκαρ και εξασφάλισε στον Lynch κύρος στο Χόλιγουντ.

Αφού απέρριψε την πρόταση να σκηνοθετήσει την Επιστροφή των Τζεντάι, ο Lynch συμφώνησε να γυρίσει μια διασκευή του επικού μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας Dune του Frank Herbert, αλλά η ταινία άλλαξε σημαντικά το σχήμα της κατά τη μεταπαραγωγή και αποδείχθηκε εμπορική και κριτική καταστροφή. Αντί για τη σχεδιαζόμενη συνέχεια του Dune, ο Lynch αποφάσισε να γυρίσει μια πιο προσωπική ταινία: το σκοτεινό νουάρ θρίλερ του Blue Velvet (Μπλε Βελούδο) έγινε λατρεμένη επιτυχία και είχε τεράστια επιρροή στην κριτική κατά την κυκλοφορία του το 1986, και είχε ως αποτέλεσμα τη δεύτερη υποψηφιότητα του Lynch για Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας.

Στη συνέχεια, ο Lynch ξεκίνησε ένα άλλο νουάρ έργο, το αδιαφανές και σουρεαλιστικό μυθιστόρημα δολοφονίας Twin Peaks, το οποίο – ασυνήθιστα για τους αξιόλογους σκηνοθέτες της εποχής – σχεδιάστηκε ως τηλεοπτική σειρά. Ο Lynch το ανέπτυξε μαζί με τον πρώην σεναριογράφο του Hill Street Blues, Mark Frost. Ένα μείγμα κωμωδίας μικρής πόλης, αστυνομικής διαδικασίας και σουρεαλιστικού ονειρικού κόσμου, που περιγράφεται ως «το πιο στοιχειωτικά πρωτότυπο έργο που έγινε ποτέ για την αμερικανική τηλεόραση», το Twin Peaks αψήφησε τις πρώτες προβλέψεις για αποτυχία κατά την προβολή του το 1990- ως πρωτοπόρος της «τηλεόρασης υψηλής ποιότητας» είναι αναμφισβήτητα το έργο με τη μεγαλύτερη επιρροή του Lynch. Ένας δεύτερος κύκλος μεταδόθηκε αργότερα το 1990, ένα prequel ταινίας μεγάλου μήκους Fire Walk With Me κυκλοφόρησε το 1992 και ένας τρίτος κύκλος ξεκίνησε περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα, το 2017.

Καθώς το Twin Peaks βρισκόταν στην παραγωγή, ο Lynch άρχισε να εργάζεται πάνω σε μια κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος Wild at Heart του Barry Gifford και έβαλε τους Nicolas Cage και Laura Dern στους πρωταγωνιστικούς ρόλους σε ένα βίαιο, στοιχειωμένο road movie με απόηχους από τον Μάγο του Οζ. Το Wild at Heart έκανε πρεμιέρα στις Κάννες το 1990 και κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα.

Το 1997 ο Lynch άρχισε να επιστρέφει στις αβανγκάρντ ρίζες του με το Lost Highway, ένα σουρεαλιστικό θρίλερ με πρωταγωνιστές τον Bill Pullman και την Patricia Arquette, το οποίο απέτυχε στο box office. Σε πλήρη αντίθεση, ο Lynch κυκλοφόρησε το 1999 το The Straight Story, μια ωμά ευθεία ιστορία για έναν ηλικιωμένο άντρα (τον υποδύεται ο Richard Farnsworth) που διασχίζει 240 μίλια σε όλη τη χώρα με μια μηχανοκίνητη χλοοκοπτική μηχανή.

Στη συνέχεια, ο Lynch ξεκίνησε ένα άλλο εξαιρετικά επιτυχημένο έργο: Mulholland Drive. Αρχικά φάνηκε να πηγαίνει καταστροφικά στραβά, καθώς ο Lynch το είχε σχεδιάσει ως τηλεοπτική σειρά τύπου Twin Peaks. Ένας πιλότος γυρίστηκε και στη συνέχεια ακυρώθηκε από το τηλεοπτικό δίκτυο ABC. Όμως το υλικό πήρε η γαλλική εταιρεία StudioCanal, η οποία του έδωσε τα χρήματα για να το αναμορφώσει ως ταινία μεγάλου μήκους. Ένα δράμα μυστηρίου σε στυλ νουάρ, αποτέλεσε άλλη μια μεγάλη κριτική επιτυχία, εξασφάλισε στον Lynch μια τρίτη υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας και το 2016 ψηφίστηκε ως η καλύτερη ταινία του 21ου αιώνα. Ο Lynch την ακολούθησε το 2006 με το τρίωρο σουρεαλιστικό θρίλερ Inland Empire.

Στη συνέχεια ο Lynch φάνηκε να αποσύρεται από τις ταινίες μεγάλου μήκους, με μόνο τον τρίτο κύκλο του Twin Peaks το 2017 να αποτελεί ένα μεγάλο κινηματογραφικό έργο, αν και δημοσιεύματα αναφέρουν ότι εργαζόταν πάνω σε μια σειρά για το Netflix. Ο Lynch ανέλαβε ρόλους ηθοποιού σε έργα άλλων, κυρίως ως Gus the Bartender στο The Cleveland Show του Seth MacFarlane και ως θρυλικός σκηνοθέτης John Ford στη χαλαρά αυτοβιογραφική ταινία του Steven Spielberg «The Fabelmans» του 2022.

Ο Lynch παντρεύτηκε τέσσερις φορές και είχε μακροχρόνια σχέση με την πρωταγωνίστρια του Blue Velvet, Isabella Rossellini.