Μπορούν τα social media να προκαλέσουν κατάθλιψη;

20:30 18/1/2025 - Πηγή: InStyle

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, περίπου 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν ιστότοπους δικτύωσης, όπως το Facebook, το Twitter και το Instagram. Αυτή η χρήση έχει ωθήσει τους ειδικούς σε θέματα ψυχικής υγείας να διερευνήσουν κατά πόσον η τεράστια δημοτικότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης παίζει ρόλο στην εμφάνιση

κατάθλιψης.

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που περιορίζουν τον χρόνο τους στα social media τείνουν να είναι πιο ευτυχισμένοι από εκείνους που δεν το κάνουν. Μελέτες δείχνουν επίσης ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να πυροδοτήσουν μια σειρά αρνητικών συναισθημάτων στους χρήστες ή μπορεί να επιδεινώνουν τα συμπτώματα κατάθλιψης.

Credit: 123RF

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την κλινική κατάθλιψη

Η κλινική κατάθλιψη ή μείζων καταθλιπτική διαταραχή είναι μια διαταραχή της διάθεσης που χαρακτηρίζεται από συνεχή συναισθήματα θλίψης και απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που κάποτε απολάμβανε το άτομο.

Η κατάθλιψη μπορεί να είναι ήπια ή σοβαρή και δυσκολεύει τα άτομα με την πάθηση να συγκεντρωθούν, να κοιμηθούν ή να φάνε καλά, να λάβουν αποφάσεις ή να ολοκληρώσουν τις συνήθεις υποχρεώσεις τους.

Credit: 123RF

Τα άτομα με κατάθλιψη μπορεί να σκέφτονται το θάνατο ή την αυτοκτονία, να αισθάνονται άχρηστα, να αναπτύσσουν άγχος ή να έχουν σωματικά συμπτώματα, όπως κόπωση ή πονοκεφάλους. Η ψυχοθεραπεία και η φαρμακευτική αγωγή είναι μερικές από τις θεραπείες για την κατάθλιψη. Ο περιορισμός του χρόνου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η προτεραιότητα στις πραγματικές σχέσεις μπορεί να είναι ευεργετική για την ψυχική υγεία.

Αιτιότητα ή συσχέτιση;

Ορισμένες μελέτες, σχετικά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την ψυχική υγεία, αποκαλύπτουν ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των ιστότοπων δικτύωσης και της κατάθλιψης. Άλλες έρευνες προχωρούν ένα βήμα παραπέρα, διαπιστώνοντας ότι τα social media μπορεί κάλλιστα να προκαλούν κατάθλιψη. Μια μελέτη-ορόσημο – “No More FOMO: Limiting Social Media Decreases Loneliness and Depression”- δημοσιεύθηκε στο Journal of Social and Clinical Psychology το 2018.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι όσο λιγότερο χρησιμοποιούσαν οι συμμετέχοντες τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τόσο λιγότερο καταθλιπτικοί και μοναχικοί ένιωθαν.

Αυτό υποδηλώνει μια σχέση μεταξύ της χαμηλότερης χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της συναισθηματικής ευημερίας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μελέτη σηματοδοτεί την πρώτη φορά που επιστημονική έρευνα διαπιστώνει αιτιώδη σχέση μεταξύ αυτών των μεταβλητών.

Credit: 123RF

«Πριν από αυτό, το μόνο που μπορούσαμε να πούμε ήταν ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των κακών αποτελεσμάτων με την ευημερία», ανέφερε σε δήλωσή της η συν-συγγραφέας της μελέτης Jordyn Young.

Για να διαπιστώσουν τη σχέση μεταξύ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της κατάθλιψης, οι ερευνητές χώρισαν 143 φοιτητές του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια σε δύο ομάδες: η μία μπορούσε να χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίς περιορισμούς, ενώ η δεύτερη ομάδα είχε περιορισμένη πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε μόλις 30 λεπτά στο Facebook, το Instagram και το Snapchat για διάστημα τριών εβδομάδων.

Κάθε συμμετέχων στη μελέτη χρησιμοποιούσε iPhone για πρόσβαση στα social media και οι ερευνητές παρακολουθούσαν τα δεδομένα του τηλεφώνου τους για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση. Η ομάδα με την περιορισμένη πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανέφερε χαμηλότερη σοβαρότητα κατάθλιψης και μοναξιάς από ό,τι στην αρχή της μελέτης.

Και οι δύο ομάδες ανέφεραν μείωση του άγχους και του φόβου της απώλειας, προφανώς επειδή η συμμετοχή στη μελέτη έκανε ακόμη και την ομάδα με απεριόριστη πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να γνωρίζει καλύτερα πόσο χρόνο ξόδευε σε αυτά.

Λιγότερoς χρόνος στα social media, λιγότερο άγχος

Δεν είναι βέβαιο, γιατί οι συμμετέχοντες που περνούσαν μόνο 30 λεπτά καθημερινά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρουσίασαν λιγότερη κατάθλιψη, αλλά οι ερευνητές υποθέτουν ότι οι νέοι αυτοί γλίτωσαν από το να βλέπουν περιεχόμενο -όπως τις διακοπές ενός φίλου στην παραλία, την επιστολή αποδοχής από τη σχολή αποφοίτησης ή την ευτυχισμένη οικογένεια- που θα μπορούσε να τους κάνει να νιώσουν άσχημα για τον εαυτό τους.

Credit: 123RF

Η παρακολούθηση των φωτογραφιών ή των αναρτήσεων ανθρώπων με φαινομενικά «τέλεια» ζωή, μπορεί να κάνει τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να αισθάνονται ότι δεν ανταποκρίνονται. Μελέτη του Πανεπιστημίου του Μιζούρι το 2015 διαπίστωσε ότι οι τακτικοί χρήστες του Facebook είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κατάθλιψη, εάν ένιωθαν αισθήματα φθόνου στον ιστότοπο δικτύωσης.

Οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που επισκέπτονται το προφίλ στα social media ενός πρώην και βλέπουν φωτογραφίες του πρώην συντρόφου τους να δειπνεί και να γευματίζει με ένα νέο ερωτικό ενδιαφέρον, μπορεί επίσης να βιώσουν άγχος και κατάθλιψη. Μπορεί να αναρωτιούνται γιατί ο πρώην τους δεν τους πήγε ποτέ σε τόσο φανταχτερά εστιατόρια ή δεν τους πλούτισε με δώρα.

Τελικά, ο περιορισμός του χρόνου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να σημαίνει λιγότερο χρόνο για να συγκρίνει κανείς τον εαυτό του με τους άλλους. Αυτό μπορεί να επεκταθεί στο να μην σκέφτεται κανείς άσχημα για τον εαυτό του και να μην αναπτύσσει τα συμπτώματα που συμβάλλουν στην κατάθλιψη.

Γιατί κινδυνεύουν οι νέοι άνθρωποι;

Πριν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο, τα παιδιά έπρεπε να ανησυχούν για τον εκφοβισμό μόνο στο σχολείο, ως επί το πλείστον. Αλλά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν δώσει στους εκφοβιστές έναν νέο τρόπο να βασανίζουν τα θύματά τους.

Credit: 123RF

Με ένα μόνο κλικ, οι εκφοβιστές μπορούν να κυκλοφορήσουν ένα βίντεο με τον στόχο τους να γελοιοποιείται, να ξυλοκοπείται ή να εξευτελίζεται με άλλο τρόπο. Οι άνθρωποι μπορούν να κατακλύσουν τη σελίδα ενός συνομηλίκου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αφήνοντας αρνητικά σχόλια ή διαδίδοντας παραπληροφόρηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, θύματα εκφοβισμού έχουν αυτοκτονήσει.

Η κατάσταση επιδεινώνεται από το γεγονός, ότι τα θύματα bullying συχνά φοβούνται ότι ο εκφοβισμός θα ενταθεί αν μιλήσουν σε έναν γονέα, δάσκαλο ή διευθυντή για την κακομεταχείρισή τους. Αυτό μπορεί να κάνει ένα παιδί να νιώσει ακόμη πιο απομονωμένο και να μείνει χωρίς τη συναισθηματική υποστήριξη που χρειάζεται για να διαχειριστεί μια τοξική και δυνητικά ασταθή κατάσταση.

Ασφαλής χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ενέχει κινδύνους για την ψυχική υγεία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποφεύγεται εντελώς. Οι ειδικοί συνιστούν τη χρήση αυτών των δικτυακών τόπων με μέτρο.

Βάλτε ένα χρονόμετρο όταν βρίσκεστε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή εγκαταστήστε μια εφαρμογή στο τηλέφωνο ή τον υπολογιστή σας που παρακολουθεί πόση ώρα έχετε περάσει σε έναν ιστότοπο δικτύωσης.

Credit: 123RF

Χωρίς αυτά τα χρονόμετρα ή τις εφαρμογές, είναι εύκολο να περάσετε πολλές ώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίς να το αντιληφθείτε. Για να περιορίσετε τον χρόνο σας, μπορείτε επίσης να προγραμματίσετε δραστηριότητες του πραγματικού κόσμου που σας βοηθούν να επικεντρωθείτε στο άμεσο περιβάλλον και τις περιστάσεις. Διαβάστε ένα βιβλίο, παρακολουθήστε μια ταινία, πηγαίνετε μια βόλτα, παίξτε ένα παιχνίδι, μαγειρέψτε ή μιλήστε στο τηλέφωνο με έναν φίλο. Βρείτε χρόνο για να απολαύσετε τη ζωή εκτός σύνδεσης.