Γαλιλαίος: Στη γειτονιά των αστεριών – Τα σκίτσα του για τη Σελήνη 300 χρόνια πριν

12:22 12/8/2022 - Πηγή: InStyle

Ο αστρονόμος Galileo Galilei (Γαλιλαίος) είναι γνωστός για την υποστήριξη εκ μέρους του ενός ηλιοκεντρικού μοντέλου Σύμπαντος. Επαναστάτης και πανεπιστήμων, ο Ιταλός στοχαστής ξόδεψε χρόνια βελτιώνοντας τα  σχέδια για τη δημιουργία ενός δυνατού τηλεσκοπίου, κατασκευάζοντας τελικά ένα με μεγέθυνση 30x. Με αυτό το τηλεσκόπιο παρατήρησε ενδελεχώς τους πλανήτες, ακόμη δε περισσότερο τη Σελήνη μας.

Τα σκίτσα που δημιούργησε πριν εκατοντάδες χρόνια (1609), με τις τραχιές και ορεινές επιφάνειες του δορυφόρου της γης, αποτελούν σήμερα προϊόν θαυμασμού για τη λεπτομέρεια και την επαναστατική-

για την εποχή τους-απεικόνιση των φάσεων της Σελήνης.

Oι φάσεις της Σελήνης

Αν και ο Γαλιλαίος δεν εφηύρε ο ίδιος το τηλεσκόπιο, οι βελτιώσεις που επέφερε σε αυτό του επέτρεψαν να ‘τρυπήσει’ με τη ματιά του το αχανές Σύμπαν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον επιστήμονα πριν από αυτόν. Με το βλέμμα και την προσοχή του στραμμένα στη Σελήνη ανακάλυψε ότι αυτή δεν είναι μια τέλεια σφαίρα, ακόμη ότι ο πλανήτης Δίας διαθέτει πολλά φεγγάρια, ότι η Αφροδίτη διέρχεται από αστρονομικές φάσεις και ότι ο Ήλιος του πλανητικού μας συστήματος, περιστρέφεται και αυτός. Μια άλλη, τότε νέα και σπουδαία ανακάλυψη, ήταν η αφιλόξενη, όσο και ανώμαλη επιφάνεια της Σελήνης την οποία ο άνθρωπος, επιτέλους, μπορούσε να δει με αρκετή καθαρότητα. Οι επιστήμονες πίστευαν μέχρι εκείνα τα χρόνια ότι η Σελήνη διέθετε λεία επιφάνεια και ήταν σφαιρική, όμως οι παρατηρήσεις του Γαλιλαίου ανακάλυψαν κρατήρες και οροσειρές όπως αυτές που βρίσκονται στη Γη. 

Ο Γαλιλαίος ανακάλυψε πως ο πλανήτης Δίας διαθέτει πολλά φεγγάρια, ότι η Αφροδίτη διέρχεται από αστρονομικές φάσεις

Παρατήρησε επίσης σκιές να ‘χορεύουν’ στην επιφάνειά της και έτσι απεικόνισε τις διαδοχικές σεληνιακές φάσεις πάνω σε πολλά φύλλα χαρτί.

Οι φάσεις της Σελήνης

Ωστόσο σύντομα στράφηκε σε άλλα καθήκοντα, ιδιαίτερα μετά το έτος 1610, καθώς ακόμη και οι συντηρητικοί Ιησουίτες  είχαν αποδεχτεί την καθόλα ‘τραχιά’ φύση της Σελήνης. Οι Ιταλοί ευγενείς εντυπωσιάστηκαν από το εκλεπτυσμένο τηλεσκόπιο του Γαλιλαίου, όμως η Καθολική Εκκλησία δεν ήταν καθόλου ικανοποιημένη από τη γνώση που το συνόδεψε. Μεταξύ των σχετικών ‘ατυχών’ συνειδητοποιήσεων ήταν ότι η Γη μας τελικά είναι αυτή που περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο και δεν συμβαίνει το αντίθετο. 

Η κορυφαία επιστημοσύνη του Γαλιλαίου κατά την διάρκεια του 17ου αιώνα, υπήρξε μια κομβική στιγμή στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας, αλλά και της ανθρωπότητας και έθεσε ένα ευρύτατο σκηνικό τόσο για αναπόφευκτες συγκρούσεις, όσο και για μετέπειτα αναγκαίες συνεργασίες μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας και της θρησκείας. Ο Γαλιλαίος υπήρξε ταυτόχρονα ένας αιρετικός και ένας επιστημονικός θρύλος. Τα δε σχέδιά του για τη Σελήνη, όπως και οι γενικότερες παρατηρήσεις του αναφορικά με το ηλιακό μας σύστημα διεύρυναν κατά πολύ τα όρια της ανθρώπινης γνώσης. 

Πάνω από 300 χρόνια αργότερα ο άνθρωπος θα περπατούσε πάνω στην αφιλόξενη και τραχιά επιφάνεια που κάποτε σκιαγράφησε ο μέγας Γαλιλαίος.

Μπορεί ο καθένας σήμερα να ελέγξει την αλήθεια αυτή μόνος του, με ένα απλό και φθηνό τηλεσκόπιο. Αλήθεια, πόσο μακριά έχει φτάσει στις μέρες μας η επιστήμη της αστρονομίας και, κυρίως… πόσο μικρός είναι τελικά ο Κόσμος!