Ο Franz Rogowski σε μια αποκλειστική συνέντευξη «Οι ηθοποιοί είμαστε προβληματικά παιδιά»

23:30 25/1/2025 - Πηγή: InStyle

Εξωτικά γοητευτικός, δαιμονισμένα ταλαντούχος, ο Γερμανός πρωταγωνιστής μιλά αποκλειστικά στο InStyle Greece και μας αποκαλύπτει το συστατικό της επιτυχίας του: να φοράει κανείς το τραύμα του στο πέτο.

Από την Πόλυ Λυκούργου

Όμορφο πλάσμα. Μπορεί να κοιτάξετε τις φωτογραφίες του και αυτή η δήλωση να σας ξαφνιάσει. Χλωμό δέρμα, στραβή μύτη, λαγόχειλο, απροσδιόριστο βλέμμα. Όλα λάθος.

Κι όμως. Αν τον δείτε στο σινεμά, η εκφραστικότητα του προσώπου του, η κίνηση του κορμιού του, η έντασή του, ακόμα και το ψεύδισμά του,

θα σας κάνουν να τον ερωτευτείτε. Κουβαλά το σώμα του σαν ένα αισθησιακό αιλουροειδές αρπακτικό. Σε κοιτά σαν λαβωμένο θήραμα. Συνδυασμός που σκοτώνει ακαριαία. Ποιο είναι αυτό το εξωτικό, όμορφο πλάσμα; Τον έχεις ήδη ερωτευτεί πριν μάθεις το όνομά του.

Τα τελευταία δέκα χρόνια το ευρωπαϊκό σινεμά έχει στοιχειωθεί από τη μορφή του Franz Rogowski. Αρχικά σε φεστιβαλικές ταινίες (Victoria, Στους Διαδρόμους, Transit), σταδιακά στις επιλογές μεγάλων σκηνοθετών (Michael Haneke, Christian Petzold, Terrence Malick), τελευταία και στο arthouse αμερικανικό σινεμά (Passages). Όταν βλέπεις κάτι εξαιρετικό, φρέσκο, πρωτοπόρο, σε κάποια στιγμή θα εμφανιστεί το «enfant terrible». Αυτό το θαύμα, αυτό το τραύμα.

Εμείς τον συναντήσαμε στις Κάννες για το Bird της Andrea Arnold, όπου ερμηνεύει αυτό που υπονοεί και ο τίτλος: έναν άνθρωπο-πουλί. Έναν μυστηριώδη άντρα που ζει αποκλειστικά στη φαντασία μιας έφηβης κοπέλας, γίνεται ο φίλος που δεν έχει, ο φύλακας άγγελός της.

Franz, συγχαρητήρια για έναν ακόμα ιδιοσυγκρασιακό, απαιτητικό ρόλο. Αληθεύει ότι η Andrea Arnold είχε εσένα και μόνο εσένα στο μυαλό της για να ερμηνεύσεις τον Bird;

Ήταν μεγάλη και ευχάριστη έκπληξη ότι η Andrea με σκέφτηκε, με είχε φιξαρισμένα στο μυαλό της για αυτόν τον ρόλο, ήταν υπέροχο ότι με είχε στο ραντάρ της. Με πήραν τηλέφωνο από την παραγωγή και μου είπαν ότι θα ήθελε μια συνάντηση μαζί μου. Συμφώνησα και ρώτησα πότε θα το κανονίζαμε και η απάντηση ήταν σοκαριστική: «Πετάει αυτήν τη στιγμή για Ζυρίχη, έρχεται να σε συναντήσει». Τρεις ώρες αργότερα τρώγαμε βραδινό και είχαμε έναν χειμαρρώδη διάλογο για τέχνη, φιλοσοφία, ποίηση, πολιτική και, φυσικά, σινεμά. Δεν μου έδωσε τίποτα να διαβάσω για την ταινία. Δεν υπήρχε σενάριο. Αλλά μου παρουσίασε τις σκέψεις και τις ιδέες της τόσο παραστατικά, τόσο γοητευτικά, τόσο καλλιτεχνικά… Μου ήταν αδύνατον να αρνηθώ.

Η αλήθεια είναι ότι ο ρόλος σου ως φανταστικού φίλου/ανθρώπου-πουλί θα ήταν πολύ δύσκολο να εξηγηθεί κυριολεκτικά. Ποιητικά, μεταφορικά, συμβολικά, ναι. Τι σου είπε και σε έπεισε;

Ξεκίνησε με μια εικόνα που είχε στο μυαλό της: ένας γυμνός άντρας με μεγάλο πέος στέκεται στην ταράτσα ενός ουρανοξύστη, ανοίγει τα φτερά του και πετάει. Αυτό από μόνο του κέρδισε την προσοχή μου. (γέλια) Τα υπόλοιπα όμως ήταν που μου ανατίναξαν το μυαλό. «Είναι κάτι ανάμεσα σε φύλακα άγγελο και αρσενική Μαίρη Πόπινς. Ένας μυστηριώδης, μοναχικός άνθρωπος που ζει ημιάγρια στο δάσος…». Με ιντριγκάρισε αυτός ο ρόλος. Με τρόμαξε και με ιντριγκάρισε. Ανυπομονούσα να του δώσουμε σάρκα και οστά…

Και φτερά και πούπουλα! Πώς προετοιμάζεται κανείς για έναν τέτοιο ρόλο;

Με το να μην προετοιμαστεί. Να κάνει βουτιά στην αβεβαιότητα. Πολύ δύσκολο για μένα αυτό, που πάντα πάω στα γυρίσματα διαβασμένος. Αλλά σκέφτηκα ότι αυτό ήταν το στοίχημα αυτήν τη φορά. Η Andrea δεν μου έδωσε άλλες ταινίες να δω, ρόλους να μελετήσω, δεν είχα αναφορές. Μου έγραψε ένα playlist με είκοσι τραγούδια που επικοινωνούσαν το συναίσθημα, τη θερμοκρασία του ρόλου, τον αέρινο τόνο της ταινίας. Άκουγα τις μουσικές της για μήνες πριν από το γύρισμα, έκλεινα τα μάτια και έφτιαχνα τον δικό μου φανταστικό κόσμο. Ένιωθα ότι πρέπει να ψάξω μέσα μου και να ανακαλύψω εγώ τι φέρνω στο τραπέζι. Εγώ τι «ζώο» είμαι.

Δεν είχα οτιδήποτε άλλο να πιαστώ, αλλά μάλλον αυτό ήταν και το νόημα. Μια σκηνοθέτις που εμπιστεύομαι και αγαπώ το σινεμά της δεν μου προσφέρει τίποτα να πιαστώ, δεν μου δίνει σενάριο. Οπότε με θέλει απροετοίμαστο. Θέλει με το άνοιγμα της κάμερας να συλλάβει κάτι πρωτογενές, ενστικτώδες, φρέσκο, ωμό, άγριο. Έπρεπε να την εμπιστευτώ, να αφεθώ, να εκτεθώ. Εκείνη είναι καλλιτέχνις, εγώ ένα ακόμα χρώμα στην παλέτα της. Ανακαλύπταμε λοιπόν τον Bird μέρα με τη μέρα μαζί.

«Οι ηθοποιοί είμαστε προβληματικά παιδιά. Δείξε μου μια καταπληκτική ερμηνεία ενός ηθοποιού, να σου δείξω το ανοιχτό τραύμα του. Ο ηθοποιός από τον πόνο εμπνέεται και τον πόνο προσπαθεί να γιατρέψει»

Ο Franz Rogowski αποχωρεί από το κόκκινο χαλί του «Bird» στο 77ο ετήσιο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών στο Palais des Festivals στις 16 Μαΐου 2024 στις Κάννες, Γαλλία. (Φωτογραφία: Pascal Le Segretain/Getty Images)Σου είχε πει ότι υπάρχει μια στιγμή της ταινίας όπου θα μεταμορφωθείς σε πουλί; Σε τρόμαξε αυτό; Πόσο δύσκολο, πόσο μεγάλη πρόκληση ήταν να γυριστεί αυτή η σκηνή;

Μου είχε πει ότι θέλει κάποια στιγμή να μεταμορφωθώ σε κάτι, δεν μου είχε πει σε τι. Οπότε δεν ήξερα ακριβώς τι θα πρέπει να κάνω όταν έρθει η ώρα της μεταμόρφωσης. Όμως σκέφτηκα ότι δεν έχει στ’ αλήθεια σημασία όταν όλα είναι μια αλληγορία.

Η μεταμόρφωση ήταν ένα τεράστιο γύρισμα, κάναμε πολλούς αυτοσχεδιασμούς και πειραματισμούς. Εγώ κατέφυγα στο παρελθόν μου ως χορευτή. Χόρευα και άκουγα το σώμα μου, αυτό μου έδινε εργαλεία, τη δική του αλφάβητο, την κίνηση ή την ακινησία, τα τεντώματα, τα άλματα. Πειραματιστήκαμε και με την τεχνολογία, χρησιμοποιήσαμε stop motion τεχνικές, γυρίσαμε τρεις φορές περισσότερο υλικό από αυτό που διασώθηκε στο μοντάζ. Αυτό που είδατε ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

Δεν τρόμαξα γιατί αισθάνομαι ότι όλοι είμαστε κομμάτι της φύσης, όλοι είμαστε παράδοξα πλάσματα. Και οι ηθοποιοί τι παραπάνω είμαστε; Πίθηκοι που πιθηκίζουμε είμαστε κι εμείς, που προσπαθούμε να καταλάβουμε τις ζωές μας κοιτώντας τες σε μεγάλες οθόνες.

Εσύ μεγαλώνοντας είχες κάποιον «Bird»; Χρειαζόσουν έναν φανταστικό φίλο ως στήριγμα στην εφηβεία σου; Κάποιον ή κάτι; Εγώ, ας πούμε, είχα τη διέξοδο του σινεμά…

Την ορειβασία, την επαφή με τα βουνά, τη φύση. Μεγάλωσα σε μια αντισυμβατική οικογένεια. Οι γονείς μου είναι μαζί από το σχολείο, όμως ο βιολογικός μου πατέρας ήταν φίλος τους στο πανεπιστήμιο.

Για λίγους μήνες έζησαν οι τρεις τους ένα έντονο ménage à trois κι εγώ ήμουν το αποτέλεσμα. Έχω δύο μπαμπάδες λοιπόν, ο ένας είναι της καρδιάς, αυτός που μεγάλωσα μαζί του. Ο βιολογικός μου πατέρας έχει περισσότερο τον ρόλο του νονού. Όμως εκείνος με μύησε στην ορειβασία. Είναι περισσότερο της περιπέτειας, αυτό μοιραζόταν μαζί μου, πηγαίναμε μαζί στα βουνά. Το καταφύγιο στη φύση με έσωσε, ειδικά στα χρόνια της εφηβείας και τα 20+ μου, που ήταν αρκετά άγρια. Iσως ο φανταστικός μου φίλος να ήταν ο φανταστικός μου πατέρας.

Ακόμα συνεχίζω την ορειβασία. Πηγαίνουμε με τους φίλους μου. Είμαι «εθισμένος», δύο με τρεις μήνες τον χρόνο είμαι στα βουνά. Είναι η ψυχοθεραπεία μου. Μένουμε σε μικρές κατασκηνώσεις, μαγειρεύουμε, κάνουμε μπάνιο στα ποτάμια, τρώμε κάτω από τα αστέρια. Εκεί είμαι περισσότερο στο σπίτι μου.

Δεν ήταν και η τέχνη μια διέξοδος; Γιατί έγινες ηθοποιός;

Σίγουρα. Οι ηθοποιοί είμαστε προβληματικά παιδιά. Δείξε μου μια καταπληκτική ερμηνεία ενός ηθοποιού, να σου δείξω το ανοιχτό τραύμα του. Ο ηθοποιός από τον πόνο εμπνέεται και τον πόνο προσπαθεί να γιατρέψει.

Τα τελευταία δέκα και πλέον χρόνια είσαι ο Ευρωπαίος ηθοποιός που δεν μπορεί να πάρει κανείς τα μάτια του από πάνω σου. Όλοι οι ρόλοι σου έχουν «κάτι». Τολμηροί, αξιοπερίεργοι, μοντέρνοι. Ποια είναι τα κριτήριά σου όταν επιλέγεις τους ρόλους σου;

Συνήθως, τρία πράγματα: οι άνθρωποι που θα συνεργαστώ, η ποιότητα του project ή τα χρήματα. Πάντα ελπίζω οι επιλογές μου να μου προσφέρουν δύο από τα τρία. Είναι υπέροχο να κάνεις συναρπαστικές ταινίες με ταλαντούχους συνεργάτες, και δεν πειράζει αν δεν αμείβεσαι όσο θα ήθελες. Όπως είναι ΟΚ να κάνεις κάτι ενδιαφέρον, με όχι τόσο συνεργάσιμους συναδέλφους, αν σε πληρώσουν πολύ καλά. Το χειρότερο είναι όταν κάνεις μια πολύ κακή ταινία με πολύ καλή αμοιβή, εκεί νιώθεις χάλια μετά. Αλλά πρέπει να φας.

Πάντως είναι δύσκολο για έναν καλλιτέχνη σήμερα να βρίσκει αληθινά ενδιαφέροντα projects. Έχω απορρίψει όλα όσα διάβασα τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Όλα είναι επιταγές της αγοράς –όλοι κοιτούν τι θα πουλήσει. Εγώ αγαπώ το προσωπικό σινεμά, τους αυθεντικούς auteurs, εκείνους που γράφουν οι ίδιοι τις ιστορίες τους, που πλάθουν ένα δικό τους σύμπαν. Όνειρό μου είναι να συνεργάζομαι με καλλιτέχνες που δημιουργούν ανεξάρτητοι από στούντιο, πειραματίζονται ελεύθεροι, αναζητούν τη δική τους κινηματογραφική γλώσσα. Δεν παράγουν ταινίες στη φάμπρικα, δεν βλέπουν τις ταινίες ως προϊόντα.

Ο Franz Rogowski ποζάρει στον φωτογράφο κατά τη διάρκεια του 80ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας. (Φωτογραφία: Vittorio Zunino Celotto/Getty Images)Δεν σε ενδιαφέρει μια καριέρα στο Χόλιγουντ; Την απορρίπτεις;

Υπάρχουν εξαιρετικοί δημιουργοί στην Αμερική που κάνουν κι εκείνοι πολύ ενδιαφέρουσες δουλειές. Δεν με έχει πλησιάσει κάποιος από αυτούς. Όσες προτάσεις είχα από το Χόλιγουντ, όχι, δεν με ενδιέφεραν. Είμαι Γερμανός και στο χολιγουντιανό σύμπαν αυτό μεταφράζεται σε ρόλους «κακού» ή ακόμα και ναζιστή. Τα περισσότερα σενάρια που μου έστειλαν είχαν να κάνουν με το Ολοκαύτωμα. Και για να πω «ναι» σε μια τέτοια ταινία πρέπει να είναι ένα συγκλονιστικό project.

Πείτε με ελιτιστή, αλλά δεν θέλω στερεότυπα πράγματα, ειδικά σε τόσο σοβαρά θέματα. Αυτή η στάση μου μπορεί να μου κοστίσει. Η ζωή μου έχει γίνει αρκετά μοναχική τελευταία. Είμαι ο arthouse περιθωριακός τύπος που λέει συνέχεια «όχι», κι αυτό έχει κόστος, μια επαγγελματική μοναξιά.

Η περίπτωση να κυνηγήσεις εσύ από πλευράς σου τους Αμερικανούς σκηνοθέτες που εκτιμάς;

Μπα, είμαι πολύ Γερμανός, ξέρετε. (γέλια) Πάντα πιστεύουμε ότι ή θα έρθουν οι άλλοι να μας ψάξουν ή, αν δεν έρθουν, δεν είμαστε πολύ καλοί. Κι εγώ όταν με βλέπω στην οθόνη βλέπω μόνο τα λάθη μου. Θεωρώ ότι είμαι φρικτός.

Είσαι τόσο σκληρός με τον εαυτό σου. Γιατί τόση αυστηρότητα;

Μάλλον χρειάζομαι ψυχίατρο. (γέλια)

Μάλλον δεν κοιτάς τα ίδια πράγματα που είδαν οι καλύτεροι Ευρωπαίοι σκηνοθέτες ή όσα βλέπουν οι θαυμαστές σου. Το ταλέντο σου, την ενέργειά σου, τη γοητεία σου…

Ξαφνιάζομαι πάρα πολύ στις πρεμιέρες όταν βλέπω γεμάτες αίθουσες, κόσμο που χειροκροτεί όρθιος, θαυμαστές να φωνάζουν το όνομά μου στο κόκκινο χαλί. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ήρθαν να δουν τη δουλειά μου. Αλήθεια τώρα; Ήμουν ηθοποιός του πειραματικού γερμανικού σινεμά και θεάτρου, όλα τα υπόλοιπα είναι ένα σοκ για μένα. Η εμπειρία του κόκκινου χαλιού ειδικά είναι σουρεαλιστική. Εκατοντάδες φωτογράφοι, πόζες, φλας, αυτόγραφα.

Έχεις όμως κι ένα πολύ fashionable κομμάτι. Και οι ήρωές σου έχουν μοναδικό στιλ –στο Bird φοράς κιλτ, για παράδειγμα–, αλλά και ο ίδιος συνεργάζεσαι με νέους σχεδιαστές, αγαπάς τη μόδα. Τη θεωρείς άλλη μια δημιουργική έκφραση;

Ναι, πιστεύω ότι τα ρούχα προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία πειραματισμού και έκφρασης. Καλά, στη δουλειά μας αυτό είναι αυτονόητο. Το πρώτο βήμα για να μπει ένας ηθοποιός στον ρόλο είναι να δοκιμάσει τα κοστούμια του, να βάψει τα μαλλιά του, να χάσει ή να πάρει κιλά. Η εμφάνιση δεν είναι απλώς η επιδερμίδα, είναι η πόρτα για να ανακαλύψεις τον ρόλο, είναι εργαλείο για να συνδεθείς. Δημιουργεί κανείς και με το ρούχο – ειδικά επειδή και πάλι με κάποιον συνεργάζεσαι, στα σετ με τον ενδυματολόγο, στην πραγματική ζωή με τον στιλίστα. Είχα την τύχη να γνωρίσω ανθρώπους που με εξελίσσουν και σε αυτόν τον τομέα της δημιουργίας, έχω συνεργαστεί με υπέροχους φασιονίστες. Εγώ προσφέρω τον καμβά κι εκείνοι με ζωγραφίζουν.

Τελικά, ανακάλυψες τι ζώο είσαι; Αυτή την εποχή νιώθω ότι είμαι διασταύρωση κουκουβάγιας με χελώνα.

Κουκουβάγια για τη σοφία, αλλά χελώνα γιατί; Γιατί κουβαλάω μεγάλο βάρος στους ώμους μου.

Το θέμα αρχικά φιλοξενήθηκε στο InStyle Greece τεύχος 123 Δεκέμβριος 2024.