Θέλετε να ζήσετε πολλά χρόνια; Αρχίστε να δίνετε προτεραιότητα στους φίλους σας

08:30 24/11/2024 - Πηγή: InStyle

Το κοινωνικό σας δίκτυο μπορεί να επηρεάσει την υγεία σας εξίσου με τη ρουτίνα της άσκησής σας. Ο David Robson, συγγραφέας ενός νέου βιβλίου για τις σχέσεις, διερευνά τα στοιχεία και τους λόγους αυτής της εκπληκτικής σχέσης.

Αν έχετε παρακολουθήσει τις τελευταίες σκέψεις, σχετικά με την ευημερία και τη μακροζωία, θα έχετε παρατηρήσει ότι δίνεται όλο και μεγαλύτερη έμφαση στην κατάσταση των σχέσεών μας, σύμφωνα με άρθρο του BBC. Οι άνθρωποι με ακμάζοντα κοινωνικά δίκτυα τείνουν να είναι

πολύ πιο υγιείς από εκείνους που αισθάνονται απομονωμένοι.

Credit: 123RF

Οι αλληλεπιδράσεις μας με τους άλλους συνδέονται τόσο στενά με τη μακροζωία μας, ώστε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μόλις ίδρυσε μια νέα Επιτροπή για την Κοινωνική Σύνδεση, χαρακτηρίζοντάς την «παγκόσμια προτεραιότητα για την υγεία».

Μπορεί να είστε λίγο επιφυλακτικοί σχετικά με αυτούς τους ισχυρισμούς και τους μυστηριώδεις μηχανισμούς που υποτίθεται ότι συνδέουν τη σωματική μας ευεξία με τη δύναμη των σχέσεών μας. Αλλά η κατανόησή μας για το «βιοψυχοκοινωνικό» μοντέλο υγείας αυξάνεται εδώ και δεκαετίες. Οι φιλίες μας μπορούν να επηρεάσουν τα πάντα, από τη δύναμη του ανοσοποιητικού μας συστήματος μέχρι τις πιθανότητες να πεθάνουμε από καρδιακές παθήσεις.

Τα συμπεράσματα αυτής της έρευνας είναι σαφή: αν θέλουμε να ζήσουμε μια μακρά και υγιή ζωή, θα πρέπει να αρχίσουμε να δίνουμε προτεραιότητα στους ανθρώπους γύρω μας.

Credit: Unsplash.com

Οι ρίζες της επιστήμης μπορούν να εντοπιστούν στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Τότε, ο Lester Breslow στο Τμήμα Δημόσιας Υγείας της Πολιτείας της Καλιφόρνιας ξεκίνησε ένα φιλόδοξο σχέδιο για τον εντοπισμό των συνηθειών και των συμπεριφορών που οδηγούσαν σε μεγαλύτερη μακροζωία. Για να το πετύχει αυτό, στρατολόγησε σχεδόν 7.000 συμμετέχοντες από τη γύρω κομητεία Alameda. Μέσω ολοκληρωμένων ερωτηματολογίων, δημιούργησε μια εξαιρετικά λεπτομερή εικόνα του τρόπου ζωής τους και στη συνέχεια παρακολούθησε την ευημερία τους κατά τα επόμενα χρόνια.

Μέσα σε μια δεκαετία, η ομάδα του Breslow είχε εντοπίσει πολλά από τα συστατικά που σήμερα γνωρίζουμε ότι είναι απαραίτητα για την καλή υγεία: μην καπνίζετε, πίνετε με μέτρο, κοιμάστε επτά με οκτώ ώρες τη νύχτα, ασκηθείτε, αποφύγετε τα σνακ, διατηρήστε ένα μέτριο βάρος, φάτε πρωινό.

Εκείνη την εποχή, τα ευρήματα ήταν τόσο εντυπωσιακά, που όταν οι συνάδελφοί του, του παρουσίασαν τα αποτελέσματα, πίστεψε ότι του έκαναν κάποια φάρσα.

Η έρευνα συνεχίστηκε, ωστόσο, και μέχρι το 1979, δύο από τους συναδέλφους του Breslow – η Lisa Berkman και ο S Leonard Syme – είχαν ανακαλύψει έναν όγδοο παράγοντα που επηρέαζε τη μακροζωία των ανθρώπων: την κοινωνική σύνδεση. Κατά μέσο όρο, οι άνθρωποι με τους περισσότερους δεσμούς είχαν περίπου τις μισές πιθανότητες να πεθάνουν σε σχέση με τους ανθρώπους που είχαν μικρότερα δίκτυα. Το αποτέλεσμα παρέμεινε ακόμη και αφού είχαν ελέγξει παράγοντες, όπως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση και η υγεία των ανθρώπων κατά την έναρξη της έρευνας, καθώς και η κατανάλωση τσιγάρων, η άσκηση και η διατροφή.

Credit: 123RF

Εμβαθύνοντας περισσότερο, έγινε σαφές ότι όλα τα είδη των σχέσεων έχουν σημασία, αλλά κάποιες έχουν μεγαλύτερο νόημα από άλλες. Το αίσθημα σύνδεσης με τους συζύγους και τους στενούς φίλους προσέφερε τη μεγαλύτερη προστασία, αλλά ακόμη και οι περιστασιακές γνωριμίες στην εκκλησία ή σε μια λέσχη μπόουλινγκ βοηθούσαν στην αποτροπή του θανάτου.

Το απόλυτο θράσος του ισχυρισμού μπορεί να εξηγήσει, γιατί αρχικά παραμελήθηκε στις οδηγίες για τη δημόσια υγεία. Οι επιστήμονες είχαν συνηθίσει να βλέπουν το σώμα ως ένα είδος μηχανής, σε μεγάλο βαθμό αποκομμένο από την ψυχική μας κατάσταση και το κοινωνικό μας περιβάλλον. Αλλά έκτοτε, εκτεταμένες έρευνες έχουν επιβεβαιώσει ότι η σύνδεση και η μοναξιά επηρεάζουν την ευαισθησία μας σε πολλές και διαφορετικές ασθένειες.

Η ουσία του θέματος

Η κοινωνική υποστήριξη μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σας σύστημα και να σας προστατεύσει από λοιμώξεις, για παράδειγμα. Τη δεκαετία του 1990, ο Sheldon Cohen στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon των ΗΠΑ ζήτησε από 276 συμμετέχοντες να δώσουν πλήρη στοιχεία για τους κοινωνικούς τους δεσμούς. Τους εξέτασαν για μια υπάρχουσα λοίμωξη, στη συνέχεια τους έβαλαν σε καραντίνα και τους ζήτησαν να εισπνεύσουν σταγονίδια νερού εμπλουτισμένα με ρινοϊό – το μικρόβιο που κρύβεται πίσω από πολλούς βήχες και φτερνίσματα.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων πέντε ημερών, πολλοί από τους συμμετέχοντες εμφάνισαν συμπτώματα, αλλά αυτό ήταν σημαντικά λιγότερο πιθανό, εάν είχαν μεγάλο και ποικίλο φάσμα κοινωνικών δεσμών. Πράγματι, όσοι είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα κοινωνικών διασυνδέσεων είχαν τρεις έως τέσσερις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν κρυολόγημα σε σχέση με όσους είχαν πλουσιότερα δίκτυα οικογένειας, φίλων, συναδέλφων και γνωστών.

Credit: 123RF

Κάθε καλός επιστήμονας θα πρέπει πάντα να εξετάζει, εάν άλλοι σχετικοί παράγοντες μπορεί να εξηγούν το αποτέλεσμα. Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι οι μοναχικοί άνθρωποι θα μπορούσαν να είναι λιγότερο γυμνασμένοι και δραστήριοι, για παράδειγμα, αν περνούν λιγότερο χρόνο έξω με τους φίλους και την οικογένειά τους.

Ωστόσο, όπως είχαν ανακαλύψει και οι Berkman και Syme, η σύνδεση παρέμεινε ακόμη και αφού οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τους όλους αυτούς τους παράγοντες. Και το μέγεθος της επίδρασης ξεπερνά κατά πολύ τα οφέλη από την κατανάλωση συμπληρωμάτων βιταμινών – ένα άλλο μέτρο που θα μπορούσαμε να πάρουμε για να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Η ενίσχυση της κοινωνικής υγείας επεκτείνεται και στον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων παθήσεων που αλλάζουν τη ζωή μας, όπως ο διαβήτης τύπου 2. Αυτός προκύπτει, όταν το πάγκρεας σταματά να παράγει αρκετή ινσουλίνη και τα κύτταρα του σώματος σταματούν να ανταποκρίνονται στην ινσουλίνη που ρέει στο αίμα – και τα δύο αυτά στοιχεία εμποδίζουν τη διάσπαση του σακχάρου στο αίμα για την τροφοδοσία των κυττάρων.

Παράγοντες όπως η παχυσαρκία μπορούν να συμβάλουν στον διαβήτη, αλλά το ίδιο φαίνεται να κάνει και η ποιότητα των σχέσεών σας. Μια μελέτη 4.000 συμμετεχόντων στην αγγλική διαχρονική μελέτη γήρανσης διαπίστωσε ότι η υψηλότερη βαθμολογία στην κλίμακα μοναξιάς UCLA – ένα ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να μετρήσουν την κοινωνική σύνδεση – προέβλεπε την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 κατά την επόμενη δεκαετία. Υπάρχουν ακόμη ενδείξεις ότι οι άνθρωποι με ισχυρότερους κοινωνικούς δεσμούς έχουν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ και άλλων μορφών άνοιας.

Credit: 123RF

Τα ισχυρότερα στοιχεία, ωστόσο, αφορούν τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Μαζικές μελέτες που παρακολουθούν την υγεία δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων επί πολλά χρόνια, έχουν επανειλημμένα αναδείξει τη σχέση αυτή. Αυτό μπορεί να φανεί στα πρώτα στάδια – τα άτομα με κακές κοινωνικές σχέσεις έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν υπέρταση – και στα χειρότερα αποτελέσματα, με τη μοναξιά να αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, στηθάγχης ή εγκεφαλικού επεισοδίου κατά περίπου 30%.

Για να εκτιμήσει τη συνολική σημασία της κοινωνικής ενίσχυσης της υγείας, η Julianne Holt-Lunstad, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Brigham Young στο Provo της Γιούτα, συγκέντρωσε τα ευρήματα 148 μελετών. Όλες μαζί κάλυπταν 300.000 συμμετέχοντες και είχαν εξετάσει τα οφέλη της κοινωνικής ένταξης και τον κίνδυνο της κοινωνικής αποσύνδεσης.

Στη συνέχεια, συνέκρινε τις επιπτώσεις της μοναξιάς με τους κινδύνους διαφόρων άλλων παραγόντων του τρόπου ζωής, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η άσκηση και η σωματική δραστηριότητα, ο δείκτης μάζας σώματος (μέτρο της παχυσαρκίας), η ατμοσφαιρική ρύπανση και η λήψη φαρμάκων για τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης.

Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν το 2010, ήταν εκπληκτικά: η Holt-Lunstad διαπίστωσε ότι το μέγεθος και η ποιότητα των κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων, είτε ισοδυναμούσαν, είτε ξεπερνούσαν σχεδόν όλους τους άλλους παράγοντες που καθορίζουν τη θνησιμότητα των ανθρώπων.

Credit: 123RF

Όσο περισσότερο οι άνθρωποι αισθάνονταν ότι υποστηρίζονται από τους ανθρώπους γύρω τους, τόσο καλύτερη ήταν η υγεία τους και τόσο λιγότερο πιθανό ήταν να πεθάνουν. Συνολικά, οι κοινωνικές σχέσεις – ή η απουσία τους – έπαιζαν μεγαλύτερο ρόλο στην υγεία των ανθρώπων από την κατανάλωση αλκοόλ, την άσκηση, τον δείκτη μάζας σώματος και την ατμοσφαιρική ρύπανση. Μόνο οι επιπτώσεις του καπνίσματος πλησίασαν.

Με τον ίδιο τρόπο που σχεδιάζουμε ένα πρόγραμμα γυμναστικής για να ενισχύσουμε τη σωματική μας δραστηριότητα, μπορούμε όλοι να βρούμε τρόπους να εντάξουμε στη ζωή μας μια πιο ουσιαστική κοινωνική αλληλεπίδραση, καλλιεργώντας παλιούς δεσμούς και δημιουργώντας νέους. Είμαστε φτιαγμένοι για να συνδεόμαστε, αρκεί να παρέχουμε στον εαυτό μας τις κατάλληλες ευκαιρίες.

Επεξεργασμένο απόσπασμα από το βιβλίο “The Laws of Connection: The Scientific Secrets of Building a Strong Social Network” του David Robson

Πηγή: BBC