5 πρώιμες ενδείξεις αυτισμού. Τι να προσέξουν οι γονείς

07:35 8/1/2016 - Πηγή: Huffington Post Greece

Η διαταραχή αυτιστικού φάσματος- ευρύτερα γνωστή ως αυτισμός- αναφέρεται σε μία κατάσταση όπου το άτομο παρουσιάζει δυσκολίες κυρίως στην κοινωνική επικοινωνία και συνοδεύεται από επαναλαμβανόμενες, στερεοτυπικές συμπεριφορές ή ενδιαφέροντα. Η κατάσταση αυτή υποδιαιρείται σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων, ενώ η παρουσία ή απουσία αυτών θα πρέπει να έχει εκδηλωθεί έως τα τρία έτη, ακόμη και αν δυσλειτουργικές συμπεριφορές που σχετίζονται με αυτά τα συμπτώματα προκύψουν αργότερα. Μπορεί για παράδειγμα ένα παιδί να παρουσιάζει από νωρίς δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση, που γίνονται όμως έντονα αισθητές όταν ξεκινάει η σχολική του ζωή.

Ωστόσο, στηριζόμενοι σε συμπεριφορές που αναμένεται να έχει εκδηλώσει ένα παιδί έως τους 18 μήνες, έχει αρχίσει να γίνεται έντονη συζήτηση για τα λεγόμενα «πρώιμα σημάδια» η απουσία τον οποίων σαφέστατα δεν αποτελεί διαγνωστικό κριτήριο, μπορεί όμως να υποδηλώνει κάποια διαφορετικότητα στην αναπτυξιακή πορεία του παιδιού. Η Η Αμάντα Μπικάκη, παιδοψυχολόγος, BSc, MSc, μας εξηγεί ποια είναι αυτά τα πρώιμα σημάδια για τα οποία πρέπει να έχουν το νου τους οι γονείς.

1. Ανταποκρίνεται στο όνομά του;
Ήδη από τους 6 μήνες έχει παρατηρηθεί ότι ένα βρέφος μπορεί να ανταποκριθεί στο άκουσμα του ονόματός του, ενώ η απουσία απόκρισης στους 12 μήνες είναι κάτι που θα πρέπει να κινητοποιήσει τους γονείς. Έρευνες έχουν δείξει σε παιδιά με ΔΑΦ, μόνο 1 στα 5 ανταποκρινόταν στο όνομα του κατά την βρεφική ηλικία.

2. Μοίρασμα προσοχής
Μία άλλη κοινωνική δεξιότητα και πρώιμο σημάδι γλωσσικής ανάπτυξης, που εκδηλώνεται σε αυτή την ηλικία, είναι το από κοινού μοίρασμα της προσοχής. Για παράδειγμα η μαμά «διαβάζει» με το παιδί ένα βιβλίο και του δείχνει μία πολύχρωμη εικόνα. Αναμένουμε από το παιδί να εστιάσει την προσοχή του στην εικόνα που του δείχνει η μαμά, κοιτάζοντάς την ή δείχνοντάς την και το ίδιο. Αντίστοιχα μπορεί το παιδί να δει κάτι που του κεντρίζει το ενδιαφέρον, όπως ένα αεροπλάνο στον ουρανό και να το δείξει με το δάχτυλό του στο γονιό του.

3. Μιμείται;
Η ικανότητα μίμησης είναι ακόμη μία δεξιότητα που η απουσία της μπορεί να θεωρηθεί πρώιμο σημάδι μη νευροτυπικής ανάπτυξης. Αρχικώς αναμένουμε από το παιδί να προσπαθεί να μιμηθεί ήχους που ακούει, τις φωνές των ζώων ή ήχους που του κεντρίζουν το ενδιαφέρον, ενώ όταν συμπληρώσει τους 12 μήνες αναμένουμε και μιμήσεις κινήσεων, όπως το να παίζει παλαμάκια, να στιβάζει κυβάκια το ένα πάνω στο άλλο αφού του δείξει ο γονέας πώς ή να χτυπάει δύο αντικείμενα μεταξύ τους για να «παίξει μουσική».

4. Παιχνίδι ρόλων
Καθώς το παιδί μεγαλώνει λίγο ακόμη και αυτονομείται, παρατηρούνται αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο παίζει. Γύρω στα 2-3 έτη, το νήπιο εμπλέκεται σε παιχνίδια ρόλων, παίζοντας π.χ. μαγειρική ή τη μαμά με το παιδί. Συχνά χρησιμοποιεί τα αντικείμενα με τρόπο εντελώς φανταστικό και ασύμβατο με την πραγματική τους λειτουργία. Για παράδειγμα μία μπανάνα μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί ως «τηλέφωνο» για να μιλήσει η κούκλα με την φίλη της. Ωστόσο έχει παρατηρηθεί ότι τα παιδιά με αυτισμό προσεγγίζουν με διαφορετικό τρόπο τα παιχνίδια, χρησιμοποιώντας τα καθαρά για την λειτουργική χρήση που υποδηλώνουν, δυσκολευόμενα να τους αποδώσουν φανταστικούς ρόλους. Επίσης μπορεί να εστιάζουν σε συγκεκριμένα μέρη ή ιδιότητες των παιχνιδιών , π.χ. ασχολούνται μόνο με τις ρόδες από τα αυτοκινητάκια ή παίζουν μόνο με κόκκινα τουβλάκια, και πιθανόν να εκδηλώσουν εκνευρισμό εάν κάποιος άλλος προτείνει μία εναλλακτική συμπεριφορά.

5. Συναισθηματική ανταπόκριση
Σε αυτή την ηλικία αναμένουμε το παιδί να εκδηλώνει κάποια στοιχεία ενσυναίσθησης- της ικανότητας να αντιλαμβανόμαστε και να αποκρινόμαστε σε συναισθήματα τρίτων. Εάν λοιπόν κάποιος χτυπήσει, το παιδί πιθανόν να τον πλησιάσει και να του δώσει ένα φιλάκι ή πιθανόν να σαστίσει μπροστά στο κλάμα του άλλου. Αναλόγως εάν κάποιος άλλος γελάει, αναμένουμε και το παιδί να συντονιστεί με το συναίσθημα της χαράς. Αυτού του είδους ο συντονισμός είναι λιγότερο πιθανό να προκύψει εάν ένα παιδί βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού.

Η μη αναμενόμενη ανταπόκριση του παιδιού σε κάποιους από τους παραπάνω τομείς μπορεί να θεωρηθεί ως πρώιμο σημάδι κάποιας νευροβιολογικής δυσκολίας. Επιπλέον οι γονείς θα πρέπει να προβληματιστούν εάν σε οποιαδήποτε φάση της ανάπτυξης το παιδί χάσει κάποια από τις δεξιότητες που έχει κατακτήσει. Αν για παράδειγμα ξαφνικά σταματήσει να αποκρίνεται στο όνομά του ή σε έντονους ήχους, ή περιορίσει σημαντικά το υπάρχον λεξιλόγιό του.

Θα πρέπει ωστόσο να μην ξεχνάνε ποτέ ότι τα ορόσημα αυτά αποκρίνονται στο μέσο όρο, ενώ το κάθε παιδί διατηρεί τους δικούς του ρυθμούς σε κάθε τομέα.

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.