COP29: Προσδοκίες και επιταγές

08:28 12/11/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

Το άρθρο υπογράφουν οι Στέλλα Τσάνη, Γιώργος Παπαδόπουλος, Κατερίνα Αρματά - GY- Energy Network, Tμήμα Οικονομικών Επιστημών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2024 σηματοδότησε την έναρξη της 29ης Διάσκεψης των Μερών (COP29) που θα διεξάγεται στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν έως τις 22 Νοεμβρίου. Η Διάσκεψη των Μερών (COP) είναι η κορυφαία παγκόσμια συνάντηση για τις κυβερνήσεις και τους ενδιαφερόμενους φορείς με στόχο την αντιμετώπιση της

κλιματικής αλλαγής. Οι προσδοκίες είναι υψηλές, καθώς οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν στις οικονομικές προκλήσεις που σχετίζονται με τη μετάβαση σε μια πιο πράσινη οικονομία. Τα Mέρη θα διαπραγματευτούν έναν πιο φιλόδοξο, διαφανή και προβλέψιμο στόχο χρηματοδότησης για το κλίμα που θα ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες των αναπτυσσόμενων χωρών για μετριασμό, προσαρμογή,απώλειες και ζημιές που σχετίζονται με τη δράση για το κλίμα.

Κοιτάζοντας πίσω στο χρόνο, η Συμφωνία του Παρισιού στο COP21 ήταν ένα σημείο καμπής στην ιστορία της συντονισμένης δράσης για το κλιμα, όπου τέθηκε ο μακροπρόθεσμος στόχος της διατήρησης της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας κάτω από τους 2°C και ιδανικά στους 1,5°C. Η Συμφωνία του Παρισιού, που εγκρίθηκε από 196 Μέρη, εισήγαγε τις Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές (NDC) που απαιτούσε από κάθε μέρος να υποβάλει το εθνικό του σχέδιο δράσης για τη μείωση των εκπομπών ρύπων και τη κιλιματική αλλαγή. Το COP29 είναι το τελευταίο COP πριν από την προθεσμία του Φεβρουαρίου 2025 για την επικαιροποίηση των NDC.

Στο COP24, οριστικοποιήθηκε ο Κανονισμός του Παρισιού, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης για τις αναπτυσσόμενες χώρες, των κατευθυντήριων γραμμών για τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την υποβολή εκθέσεων. Δύο χρόνια αργότερα, στο COP26, τα έθνη συμφώνησαν σε μια «σταδιακή κατάργηση της ενέργειας από άνθρακα», χωρίς ωστόσο τα μέρη να σημειώσουν καμία πρόοδο στη χρηματοδότηση της δράσης για το κλίμα.

Σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ οι αναπτυσσόμενες χώρες χρειάζονται 70 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή. Το ποσό αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2030. Η COP28, που πραγματοποιήθηκε πέρυσι στο Ντουμπάι, είχε ως αποτέλεσμα η ΗΠΑ και η Κίνα, οι σημαντικότεροι εκπομποί ρύπων παγκοσμίως, να ανανεώσουν τη συμφωνία συνεργασίας τους, υπογράφοντας τη δήλωση Synnylands. Τα ανεπτυγμένα κράτη έδειξαν την προθυμία τους να συνεισφέρουν στο Ταμείο Απωλειών και Ζημιών, το οποίο συγκεντρώνει κεφάλαια για να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίσουν τις αναπόφευκτες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Και τα 195 έθνη συμφώνησαν να απομακρυνθούν από τα ορυκτά καύσιμα, και να στραφούν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια τα επόμενα χρόνια.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι ένα φαινόμενο που προκαλείται από τον άνθρωπο και απαιτείται δράση για τον μετριασμό των συνεπειών του. Αν και αναγνωρίζεται η επείγουσα ανάγκη για δράση για την κλιματική αλλαγή, ελάχιστα βήματα γίνονται προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό σχετίζεται με την επαρκή κατανόηση του φαινομένου και τις αντιλήψεις που σχετίζονται με τη δράση για την κλιματική αλλαγή. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής φαίνεται να δίνουν προτεραιότητα στη βραχυπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη έναντι της μακροπρόθεσμης περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα, ειδικά για τις αναπτυσσόμενες χώρες, είναι η έλλειψη τεχνογνωσίας. Η εφαρμογή λύσεων για το κλίμα απαιτεί σημαντική τεχνολογία, από συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως προηγμένα δίκτυα μεταφορών και πρακτικές βιώσιμης γεωργίας. Η τεχνολογική υποδομή που απαιτείται για την υιοθέτηση αυτών των καινοτομιών συχνά απουσιάζει, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι.

Η COP29 αναμένεται να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα αναπτύσσοντας δύο σημαντικούς πυλώνες, την «ενίσχυση των φιλόδοξων στόχων» και την «ενίσχυση της δράσης». Πολλοί αποκαλούν το COP29 ως «οικονομικό COP», θεωρώντας το ως μια ευκαιρία να ευθυγραμμιστεί η χρηματοδότηση για το κλίμα με τις παγκόσμιες ανάγκες.

Ένας κρίσιμος λόγος για περισσότερη χρηματοδότηση για το κλίμα στο COP29 σχετίζεται με το αυξανόμενο κόστος των κλιματικών καταστροφών και τις προκλήσεις της μετανάστευσης λόγω του κλίματος, που επηρεάζουν τόσο τις αναπτυσσόμενες όσο και τις ανεπτυγμένες χώρες. Καθώς οι πλημμύρες, οι ξηρασίες και οι πυρκαγιές γίνονται πιο συχνές, εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, δημιουργώντας πρόσθετα βάρη απολειών και ζημιών. Οι ευάλωτες χώρες, όπως τα νησιωτικά έθνη, που αντιμετωπίζουν φυσικές απειλές όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα πιθανότατα θα πιέσουν για αυξημένη χρηματοδότηση. Ένα άλλο πρόγραμμα για να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες ενδεχομένως θα δημιουργηθεί.

Η COP29 πρέπει να αντιμετωπίσει το κενό στις τεχνικές γνώσεις. Θα πρέπει να επικεντρωθεί στη δημιουργία συνεργασιών που επιτρέπουν τη μεταφορά δεξιοτήτων και τεχνολογίας από πλουσιότερες, πιο ανεπτυγμένες οικονομίες σε εκείνες που εξακολουθούν να αναπτύσσονται. Οι πρωτοβουλίες για τη δημιουργία ικανοτήτων θα διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία. Η εστίαση θα πρέπει να είναι στην εκπαίδευση του τοπικού εργατικού δυναμικού, επιστημόνων και υπευθύνων χάραξης πολιτικής, εξοπλίζοντάς τους με γνώσεις βιώσιμων τεχνολογιών. Αυτές οι πρωτοβουλίες είναι απαραίτητες για να διασφαλιστεί ότι οι χώρες λαμβάνουν όχι μόνο οικονομική βοήθεια αλλά και την απαραίτητη τεχνογνωσία για να διατηρήσουν και να επεκτείνουν ανεξάρτητα τις κλιματικές τους λύσεις.

Από την πρώτη ημέρα της COP29, γίνεται φανερό ότι το μέλλον της δράσης για το κλίμα εξαρτάται από δύο βασικά στοιχεία: την ικανότητα χρηματοδότησης μιας παγκόσμιας μετάβασης και την αποφασιστικότητα να αναληφθούν ισχυρές δεσμεύσεις που οι χώρες ρεαλιστικά μπορούν να τηρήσουν. Αυτή είναι μια κρίσιμη συγκυρία. Οι επιστήμονες έχουν δείξει ότι η ευκαιρία να αποφευχθούν οι καταστροφικές κλιματικές συνέπειες μειώνεται γρήγορα. Αυτό που παραμένει αβέβαιο είναι εάν οι παγκόσμιοι ηγέτες θα ανταποκριθούν σε αυτήν την πρόκληση. Η επιτυχία στο COP29 θα απαιτήσει συνεργασία και αφοσίωση, ένα επίπεδο δέσμευσης που δεν έχει ακόμη αποδειχθεί πλήρως. Οι υποσχέσεις που δίνονται στις αίθουσες συνεδριάσεων πρέπει να μετατραπούν σε απτές ενέργειες. Η παγκόσμια κοινότητα δεν έχει πλέον την πολυτέλεια να λαμβάνει ημίμετρα ή να σημειώνει σταδιακή πρόοδο. Ο κόσμος παρατηρεί και οι επιλογές στο COP29 θα διαμορφώσουν όχι μόνο το μέλλον της διεθνούς πολιτικής για το κλίμα αλλά και το πεπρωμένο του πλανήτη μας.