Eλληνοτουρκικά σε νέα σελίδα: Πόσο θα κρατήσει η ηρεμία, πώς θα μοιάζει μια Τουρκία μετά τον Ερντογάν

07:17 24/3/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις φαίνονται να διανύουν μια απρόσμενη περίοδο ηρεμίας και ομαλότητας στον απόηχο των σεισμών στην Τουρκία και της τραγωδίας στα Τέμπη αλλά και εν όψει των εκλογών στις δύο χώρες. Ωστόσο το ρεαλιστικό ερώτημα που απασχολεί πολλούς δεν μπορεί να είναι άλλο από το πόσο μπορεί να κρατήσει αυτό - ειδικά και δεδομένων των υψηλών εντάσεων της αμέσως προηγούμενης περιόδου.

Στο ερώτημα αυτό, καθώς και σε άλλα σχετικά με τα ελληνοτουρκικά, απαντά στη HuffPost Greeceo

Dr. Γκίντερ Σόιφερτ, επικεφαλής του Κέντρου Εφαρμοσμένων Τουρκικών Σπουδών (Center of Applied Turkey Studies) στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Θεμάτων και Ασφαλείας (SWP) στο Βερολίνο.

Ο κ. Σόιφερτ, ο οποίος θα συμμετέχει στο 8ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, που είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί 26 με 29 Απριλίου, εστιάζει κυρίως σε θέματα πολιτικών εξελίξεων στην Τουρκία και την ευρύτερη περιοχή, καθώς και στο Κυπριακό. Επί σειρά ετών είχε διατελέσει ανταποκριτής στην Κωνσταντινούπολη για γερμανικές, ελβετικές και αυστριακές εφημερίδες, ενώ έχει διδάξει στο Τμήμα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών στη Πανεπιστήμιο Κύπρου στη Λευκωσία, Ακόμη, έχει διατελέσει ερευνητής στον παράρτημα του DMG (Deutsche Morgenländische Gesellschaft) στην Κωνσταντινούπολη και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης.

Στον απόηχο των καταστροφικών σεισμών φαίνεται να είμαστε σε μια περίοδο ηρεμίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις- και στις σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και της Δύσης, επίσης. Πόσο πιστεύετε πως θα κρατήσει αυτό;

Γκίντερ Σόιφερτ: Θεωρώ πως εισερχόμαστε σε μια περίοδο πιο ήρεμων σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας και ότι αυτή η περίοδος θα διαρκέσει για τα επόμενα χρόνια. Οι σεισμός αποτελεί το τελικό βήμα για να αντιληφθεί η Τουρκία τους μάλλον περιορισμένους πόρους της ως προς την οικονομία και τις δυνατότητες του κράτους. Ο σεισμός έχει τη δυνατότητα να αναπροσδιορίσει την ατζέντα του πληθυσμού της Τουρκίας, που όχι μόνο είναι αντιμέτωπος με μια διαρκή οικονομική κρίση, μα ταυτόχρονα με την καταστροφή μιας μεγάλης ζώνης της χώρας και τον κίνδυνο ενός ισχυρού σεισμού στην Κωνσταντινούπολη, το κέντρο οικονομικής ισχύος της χώρας. Αυτό θα περιορίσει σημαντικά τις δυνατότητες του Ερντογάν να συσπειρώσει πίσω του τις μάζες με επιθετική ρητορική προς την Ελλάδα και/ή άλλους γείτονες της Τουρκίας. Τα τελευταία χρόνια η Τουρκία έχει ήδη κατεβάσει τους τόνους της ρητορικής της προς το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία.

Λαμβάνοντας υπόψιν τις επερχόμενες εκλογές στην Τουρκία, ο Ερντογάν αναπόφευκτα κάποια στιγμή θα πρέπει να εγκαταλείψει την εξουσία, με τον ένα τρόπο ή τον άλλο. Πώς νομίζετε πως θα μοιάζει η «Τουρκία μετά τον Ερντογάν»;

Ο Ερντογάν δεν έχει καταφέρει να ορίσει κάποιον διάδοχό του τον οποίο εγκρίνει ο ίδιος. Εδώ και μερικά χρόνια υπόσχεται στρατιωτική ισχύ και εθνική περηφάνεια αντί για εσωτερική ειρήνη και γενική ευημερία. Τώρα η οικονομική κρίση και ο σεισμός του στέρησαν κεντρικά εργαλεία για την συνέχιση των επεκτατικών του πολιτικών. Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ποντάρει στο ότι παρουσιάζεται ως ο τέλειος «αντι-Ερντογάν», που δεν συμπεριφέρεται πολωτικά μα προσπαθεί να επανενώσει την κοινωνία, να διαπραγματευτεί σε συγκρούσεις και να αποκαταστήσει σχέσεις με τους γείτονες και τη Δύση. Ωστόσο μια νέα κυβέρνηση θα ήταν αντιμέτωπη με την πρόκληση της αντιμετώπισης της κρατικής γραφειοκρατίας που είναι γεμάτη με υποστηρικτές του ΑΚΡ και του ΜΗΡ, ειδικά στους τομείς της ασφαλείας και της δικαιοσύνης. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει αναταραχή και συγκρούσεις.

Μετά τις κρίσεις στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Δύσης (S-400, Συρία, Λιβύη κλπ) πόσο πιθανό θεωρείτε ότι θα ήταν για την Τουρκία (με ή χωρίς τον Ερντογάν) να αποκαταστήσει σχέσεις;

Τις τελευταίες ημέρες, για πρώτη φορά, ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος είπε ότι η Τουρκία δεν χρειάζεται στα αλήθεια να ενεργοποιήσει τους S-400. Αυτό, και η ηρεμία στις σχέσεις με την Ελλάδα, μπορεί να ανοίξουν τον δρόμο για να αποκτήσει η Τουρκία νέα αμερικανικά μαχητικά F-16 και να αναβαθμίσει αυτά που έχει ήδη. Είναι ειρωνεία το ότι μια μεγαλύτερη στροφή των ΗΠΑ προς την Ασία ίσως βοηθήσει στην αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ Ουάσινγκτον και Άγκυρας, καθώς οι πιο «μακρινές» ΗΠΑ είναι λιγότερο απειλητικές για την Τουρκία- θυμηθείτε τη συνεργασία ΗΠΑ και Κούρδων στη Συρία. Η μειωμένη παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή ενισχύει τον ρόλο της Τουρκίας ως συμμάχου της Ευρώπης απέναντι στη Ρωσία και την ανάγκη να έχει η Τουρκία για διαβεβαιώσεις από τις ΗΠΑ απέναντι στη Μόσχα.

Θεωρείτε πως υπάρχει πραγματικό ενδεχόμενο ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο προσεχές μέλλον; Πώς βλέπετε να εξελίσσονται οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας τα επόμενα χρόνια;

Δεν πιστεύω ότι διαφαίνονται στρατιωτικές συγκρούσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Με στρατηγικούς όρους, η Τουρκία δεν έχει τίποτα να κερδίσει από αυτό και, αφήνοντας κατά μέρος τα θετικά βήματα της Άγκυρας προς τους άλλους γείτονές της στη Μεσόγειο, το Τελ Αβίβ, το Κάιρο, το Ριάντ και το Άμπου Ντάμπι θεωρούν ακόμα την Τουρκία ως τον πιθανό ταραχοποιό στην ανατολική Μεσόγειο.

Πώς βλέπετε να εξελίσσεται το Κυπριακό τα επόμενα χρόνια;

Δεν βλέπω κάποια προοπτική επίλυσης. Η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει χάσει όλα της τα δυνατά χαρτιά. Η προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ έχει ξεθωριάσει και μαζί της ο κύριος μοχλός πίεσης της Λευκωσίας προς την Τουρκία. Ταυτόχρονα οι Τουρκοκύπριοι έχουν εκλέξει μια ανοιχτά αποσχιστική «κυβέρνηση», μια εξέλιξη που παρέχει στην Άγκυρα κάποιου είδους νομιμότητα στην απαίτησή της για μια λύση δύο κρατών. Επιπλέον οι Ελληνοκύπριοι δεν φαίνονται έτοιμοι να παρουσιάσουν πιο ευφάνταστες προτάσεις για μια λύση και δεν ξέρουν πώς να κερδίσουν τις «καρδιές και τα μυαλά» των Τουρκοκυπρίων.

Έχει επανειλημμένα ειπωθεί πως η Τουρκία βλέπει τον εαυτό της ως περιφερειακή δύναμη- έναν ανεξάρτητο «παίκτη», που γεφυρώνει τη Δύση με την Ανατολή. Πιστεύετε πως μπορεί όντως να γίνει κάτι τέτοιο;

Η Τουρκία λειτουργεί ήδη ως ανεξάρτητος παίκτης- πώς αλλιώς να περιγράψεις τη θέση της ως προς τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας; Δεδομένου ότι ο ανταγωνισμός και η σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ/Ευρώπης και Κίνας/Ρωσίας θα συνεχιστεί, οι μεσαίες δυνάμεις σαν την Τουρκία θα συνεχίσουν να έχουν μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών. Η Τουρκία είναι η μεγαλύτερη οικονομία και η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στην περιοχή, έχει όλες τις δυνατότητες να παραμείνει ισχυρή δύναμη στην περιοχή για τα επόμενα χρόνια.

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ...«Νηνεμία» στα ελληνοτουρκικά εν όψει εκλογών σε Ελλάδα και ΤουρκίαΔένδιας: Μια πολύ σημαντική ημέρα για τα ελληνοτουρκικάΠροοπτικές νέου προσανατολισμού στο Κυπριακό και στα Ελληνοτουρκικά