H οδική ασφάλεια να γίνει εθνική προτεραιότητα

09:37 30/8/2017 - Πηγή: Huffington Post Greece

Ένας διαρκής πόλεμος μαίνεται στους ελληνικούς δρόμους εδώ και πολλές δεκαετίες, λόγω των τροχαίων ατυχημάτων. Συνολικά έχουν χαθεί 90.000 ζωές τα τελευταία 60 χρόνια και υπερδιπλάσιοι άνθρωποι έχουν μείνει ανάπηροι. Τέτοιες απώλειες δεν υπέστη ούτε ο ελληνικός στρατός κατά τη διάρκεια όλων των μαχών που έδωσε στον 20ό αιώνα.

Τα τροχαία ατυχήματα είναι μακράν η 1η αιτία θανάτου των Ελλήνων από 18 έως 44 ετών.

Υπερβολική ταχύτητα, αμέλεια, απόσπαση προσοχής λόγω κινητού, αυξημένη χρήση αλκοόλ, καταγράφονται

ως οι βασικές αιτίες των ατυχημάτων, προερχόμενες από οδηγικά λάθη. Ο μέσος Έλληνας οδηγεί επιθετικά, παραβιάζει συχνά τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας, ενώ εμφανίζει έλλειψη συγκέντρωσης και αγενή συμπεριφορά.

Άλλη μια βασική αιτία είναι η χαμηλή ποιότητα, οι ελλείψεις και οι κακοτεχνίες του οδικού δικτύου, όπως πχ. ο κακός φωτισμός, η ελλιπής σήμανση, η απουσία έργων συντήρησης, τα κατασκευαστικά λάθη κ.αλ.

Το πρόβλημα επιτείνεται από την απουσία ενός ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου, τα αποσπασματικά μέτρα χωρίς σοβαρό σχεδιασμό και φυσικά την έλλειψη πολιτικής βούλησης.

Στο παρακάτω γράφημα εμφανίζεται η εξέλιξη των νεκρών και τραυματιών από τροχαία ατυχήματα από το 1980 μέχρι σήμερα. (πηγή: ΕΛΣΤΑΤ)

Το θετικό στοιχείο είναι ότι από τα μέσα της δεκαετίας του '90 παρατηρείται μια σημαντική αποκλιμάκωση του αριθμού των θυμάτων (το 1995 ήταν χρονιά ρεκόρ με 2.400 νεκρούς). Σε αυτό συνέβαλαν δύο παράγοντες: 1) η βελτίωση του οδικού δικτύου με την κατασκευή μεγάλων αυτοκινητόδρομων και 2) η ανανέωση του στόλου των αυτοκινήτων που έλαβε χώρα επί δύο δεκαετίες (1990 και 2000) με την αγορά καινούριων μοντέλων που διέθεταν εξελιγμένα συστήματα ασφάλειας. Την περίοδο της οικονομικής κρίσης, από το 2009 και μέχρι το 2014 υπήρξε περαιτέρω πτώση, εξαιτίας ασφαλώς της μείωσης των μετακινήσεων για λόγους κόστους. Τάση όμως που ανακόπηκε τα έτη 2015-16, καθώς η κάθοδος των τιμών του πετρελαίου αύξησε εκ νέου την κίνηση στους δρόμους.

Πάντως στο πρώτο εξάμηνο του 2017 τα μηνύματα είναι ενθαρρυντικά, αφού με βάση τα προσωρινά στοιχεία του πολυτεχνείου Κρήτης, οι νεκροί είναι λιγότεροι σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα κατά 67 (-17%) και οι βαριά τραυματίες κατά 131 (-30%). Η παράδοση στην κυκλοφορία των αυτοκινητόδρομων της Κορίνθου -Πατρών, της Ιονίας οδού και των Τεμπών αναμένεται να συνδράμει θετικά.

Στο οικονομικό σκέλος, το ετήσιο κόστος των τροχαίων ατυχημάτων για τη χώρα μας υπολογίζεται σε €1,6 δις, με βάση τη μεθοδολογία της Κομισιόν.

Σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε, η Ελλάδα δυστυχώς κατέχει πολύ υψηλή θέση σε αριθμό θανάτων στην άσφαλτο. Πιο συγκεκριμένα, βρίσκεται στην 5η θέση με 75 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων, τη στιγμή που ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 50. Πιο πάνω από εμάς βρίσκονται μόνο χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ (Ρουμανία, Βουλγαρία, Λετονία, Πολωνία), οι οποίες δεν έχουν τόσο αναπτυγμένο οδικό δίκτυο.

Επίσης, εξαιρετικά ενδιαφέροντα συμπεράσματα βγαίνουν από τα ποιοτικά στοιχεία της Κομισιόν σχετικά με την οδική ασφάλεια και τα χαρακτηριστικά των τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλάδα, συγκρίνοντας τα με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Παρατηρούμε ότι το ποσοστό των θανατηφόρων ατυχημάτων επί του συνόλου στην Ελλάδα είναι τριπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου, όπως και ότι οι μισοί θάνατοι στη χώρα μας καταγράφονται εντός του οδικού δικτύου των πόλεων, ενώ σε 4 από τις 10 περιπτώσεις δεν υπάρχει εμπλοκή άλλου οχήματος. Κοινός παρανομαστής των παραπάνω είναι προφανώς η υπέρβαση των ορίων ταχύτητας. Τραγικό στοιχείο ότι 1 στους 3 νεκρούς είναι νέοι έως 30 ετών. Ακόμη, το 35% των θυμάτων είναι μοτοσυκλετιστές.

Η έλλειψη πολιτικής βούλησης για την αντιμετώπιση του προβλήματος φαίνεται από το γεγονός ότι το μάθημα κυκλοφοριακής αγωγής δεν τυγχάνει στα σχολεία της ίδιας σοβαρής αντιμετώπισης όπως στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Επίσης, οι έλεγχοι της τροχαίας για υπερβολική ταχύτητα είναι 6,5 φορές λιγότεροι από το μέσο όρο στην Ευρώπη.

Η τρομακτική απώλεια τόσων ανθρώπων θα έπρεπε να είχε θέσει σε συναγερμό όλους εκείνους που κατέχουν θέσεις δημόσιας ευθύνης με στόχο να αυξηθεί η ασφάλεια στους δρόμους. Κι όμως διαχρονικά συμβαίνει το αντίθετο: λίγοι άνθρωποι, κυρίως εθελοντικά, ασχολούνται με πάθος για να αλλάξουν τα πράγματα. Το πολιτικό σύστημα αδιαφορεί επιδεικτικά. Πολλοί μάλιστα το χαρακτηρίζουν κυνικά μη πολιτικό θέμα, καθώς δεν πουλάει επικοινωνιακά και δεν φέρνει ψήφους. Ακόμα και σε επίπεδο κοινωνίας το ζήτημα βρίσκεται χαμηλά στην ατζέντα των συζητήσεων. Δυστυχώς έχουμε συνηθίσει σε αυτή την κατάσταση, δεν κάνουμε την αυτοκριτική μας και ούτε ευαισθητοποιούμαστε όσο θα έπρεπε, ώστε να πιέσουμε να διορθωθούν τα κακώς κείμενα.

Θα πρέπει όμως κάποια στιγμή αυτή η αιμορραγία να κλείσει και να σταματήσουμε να θρηνούμε θύματα στους δρόμους. Για το σκοπό αυτό προτείνονται οι παρακάτω δράσεις, χωρισμένες σε πέντε κύριους άξονες.

1.Κεντρικός συντονισμός
-Ενιαίος, κεντρικός συντονισμός και παρακολούθηση των δράσεων των αρμόδιων υπουργείων και των λοιπών φορέων.
-Επαναλειτουργία της διυπουργικής επιτροπής οδικής ασφάλειας.
-Διαρκής αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων .
-Δημοσιοποίηση των στοιχείων των τροχαίων ατυχημάτων και λογοδοσία.
-Καμπάνια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της ελληνικής κοινωνίας .

2.Εκπαίδευση
-Το μάθημα κυκλοφοριακής αγωγής να ενταχθεί στο πρόγραμμα σπουδών όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης.
-Διεξαγωγή ημερίδων κυκλοφοριακής αγωγής, οδικής ασφάλειας και πρώτων βοηθειών.
-Αναβάθμιση της διαδικασίας απόκτησης άδειας οδήγησης με χρήση σύγχρονων μέσων, όπως προσομοιωτές, λογισμικά οδήγησης κλπ.
- Εσωτερικός έλεγχος και αυστηρότατες ποινές σε όσους εξεταστές χρηματίζονται.
-Επανεκπαίδευση των οδηγών σε περίπτωση αλλαγών στον ΚΟΚ και επανεξέταση των ικανοτήτων τους σε τακτικά χρονικά διαστήματα.
-Λεπτομερέστερες ιατρικές εξετάσεις ανανέωσης του διπλώματος σε ηλικιωμένους

3.Επιτήρηση κυκλοφορίας
-Αύξηση των ελέγχων της τροχαίας. Έλεγχος και για χρήση ναρκωτικών ουσιών (drug-test) εκτός από αλκοόλ. Εξοπλισμός των τμημάτων της με ελαφριά τεχνολογικά μέσα.
-Αυξημένη χρήση καμερών και radars.
-Αυστηρό point system.
-Επέκταση των κανόνων και στους ποδηλάτες (πχ. υποχρεωτική χρήση κράνους).
-Αναπροσαρμογή των ανώτατων ορίων ταχύτητας, όπου κριθεί σκόπιμο (πχ. σε περίπτωση βροχής).
-Υποχρεωτικό ΚΤΕΟ κάθε 12 μήνες (αντί για 24 μήνες) σε όλα τα επαγγελματικά οχήματα.

4.Βελτίωση οδικών υποδομών
-Χάραξη και κατασκευή νέων, ασφαλών αυτοκινητόδρομων.
-Τοποθέτηση επιπλέον ενημερωτικών πινακίδων. Καταγραφή και αποκατάσταση όσον έχουν υποστεί ζημιές.
-Βελτίωση κατακόρυφης και οριζόντιας σήμανσης (διαβάσεις, φωτισμός κλπ).
-Διαπλάτυνση πεζοδρομίων για την ασφαλή κυκλοφορία πεζών, ΑΜΕΑ, ηλικιωμένων.
-Προτεραιότητα σε δρόμους κοντά σε σχολεία, γυμναστήρια, ΚΑΠΗ κλπ.
-Καταγραφή και άμεση βελτίωση όλων των επικίνδυνων σημείων του οδικού δικτύου της χώρας.
-Μετατροπή των επικίνδυνων ισόπεδων κόμβων σε roundabouts (πλατείες), πολιτική που εφαρμόζεται επιτυχώς στην υπόλοιπη Ευρώπη.

5.Προώθηση σύγχρονης τεχνολογικής υποστήριξης
-Επέκταση του συστήματος ΤΕΤΡΑ σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας.
-Χρήση των έξυπνων συστημάτων μεταφοράς (ITS), που καλύπτουν μια μεγάλη γκάμα και προειδοποιούν για την ύπαρξη κινδύνου.
-Χρήση της εφαρμογής αυτόματης ειδοποίησης του κέντρου υγείας από το κινητό μέσω δορυφόρου, σε περιπτώσεις που βάσει των παραμέτρων διαφαίνεται σοβαρό ατύχημα.
-Εγκατάσταση συστήματος ανοιχτής ακρόασης στα σύγχρονα αυτοκίνητα.

Στόχος του παραπάνω σχεδίου δράσης είναι η δραστική μείωση των νεκρών και των βαριά τραυματιών από τροχαία ατυχήματα κατά 40%-50%.